Św. Katarzyna Aleksandryjska

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
nowotarski
Gmina
Czarny Dunajec
Miejscowość
Piekielnik
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Parafia
Św. Jakuba Apostoła
Tagi
rzeźba XVIII wieku
Miejsce przechowywania
ołtarz główny
Identyfikator
DZIELO/05334
Kategoria
rzeźba
Ilość
1
Czas powstania
około 1749 roku
Technika i materiał
drewno, techniki rzeźbiarskie, polichromowanie, złocenie, srebrzenie
Wymiary podstawowe
wysokość – 104 cm
Wymiary szczegółowe
Wymiar podstawy – 21 x 17 cm
Autor noty katalogowej
Paulina Kluz
Uznanie autorstwa 4.0

Dzieje zabytku

Figura św. Katarzyny Aleksandryjskiej pochodzi z dawnego ołtarza głównego z około 1749 roku, który mieścił się w poprzednim kościele w Piekielniku. Do nowo wybudowanej świątyni powstał w latach 1882-1884 kolejny ołtarz główny. W jego strukturze umieszczono figury z poprzedniego retabulum, w tym omawiane dzieło.

Opis

Rzeźba pełna, ustawiona na podstawie na planie kwadratu. Święta ukazana frontalnie, w kontrapoście, lewą rękę kładzie na piersi, prawą wyciąga w bok. Twarz ma pełną, o migdałowatych oczach, zadartym nosie i pełnych ustach, okoloną falowanymi, brązowymi włosami opadającymi na ramiona. Na głowie ma koronę otwartą. Święta ubrana jest w czerwono-różową suknię z długimi rękawami i sięgającą kolan srebrzoną suknię wierzchnią z gorsetem z płaskorzeźbioną dekoracją roślinną oraz pozłacany płaszcz z zieloną podszewką przerzucony przez prawe ramię, opadający na lewy bok. U stóp świętej fragment koła. Polichromia naturalistyczna w partiach ciała.

Zarys problematyki artystycznej

Wszystkie figury z ołtarza głównego, prócz Marii i św. Jana, są jednorodne pod względem formalnym i zostały wykonane przez tego samego rzeźbiarza. Cechuje je bardzo charakterystyczny typ pełnej twarzy, o niskim czole, dużych oczach, nosie i ustach oraz silnie falowanych włosach. Tkanina rzeźbiona jest w liczne, drobne fałdki i marszczenia, w sposób autonomiczny wobec ciała i jego układu. Modelunek partii anatomicznych i draperii wskazuje na niezbyt wprawnego wykonawcę.
Święta Katarzyna pochodziła z Aleksandrii, według podań była księżniczką, dlatego przedstawiana jest w monarszym stroju z koroną na głowie. Gdy odmówiła złożenia ofiary bogom pogańskim, w czasie prześladowań chrześcijan za czasów cesarza Maksencjusza, skazano ją na okrutne tortury. Była biczowana, łamana kołem, a zginęła ścięta mieczem, dlatego narzędzia męki takie jak koło i miecz stanowią jej atrybuty.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Przetarcia polichromii i złoceń, zabrudzenia.

Streszczenie

Figura św. Katarzyny Aleksandryjskiej pochodzi z dawnego ołtarza głównego z około 1749 roku, który mieścił się w poprzednim kościele w Piekielniku. Po wybudowaniu nowego retabulum do następnego kościoła w tej miejscowości, wprawiono do niego dawne figury. Święta Katarzyna pochodziła z Aleksandrii, według podań była księżniczką, dlatego przedstawiana jest w monarszym stroju z koroną na głowie. Jej atrybutem jest koło, a także miecz.

Bibliografia

Skorupa Andrzej, "Kościoły polskiej Orawy", Kraków 1997
Trajdos Tadeusz, "Piekielnik w epoce „starego kościoła”" , [w:] "Piekielnik na Orawie... niemal od zarania dziejów" , red.Hopciaś Zygmunt , Kraków 2019 , s. 7-54
Zaleski Wincenty, "Święci na każdy dzień", Warszawa 1989
Janicka-Krzywda Urszula , "Patron – atrybut – symbol", Poznań 1993

Jak cytować?

Paulina Kluz, "Św. Katarzyna Aleksandryjska", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-katarzyna-aleksandryjska-13

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności