Św. Barbara

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
nowotarski
Gmina
Czarny Dunajec
Miejscowość
Piekielnik
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Parafia
Św. Jakuba Apostoła
Tagi
rzeźba XVIII wieku
Miejsce przechowywania
ołtarz główny
Identyfikator
DZIELO/05331
Kategoria
rzeźba
Ilość
1
Czas powstania
około 1749 roku
Technika i materiał
drewno, techniki rzeźbiarskie, polichromowanie, złocenie, srebrzenie
Wymiary podstawowe
wysokość – 104 cm
Wymiary szczegółowe
Wymiar podstawy – 23 x 17 cm
Autor noty katalogowej
Paulina Kluz
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Figura św. Barbary pochodzi z dawnego ołtarza głównego z około 1749 roku, który mieścił się w poprzednim kościele w Piekielniku. Do nowo wybudowanej świątyni powstał w latach 1882-1884 kolejny ołtarz główny. W jego strukturze umieszczono figury z poprzedniego retabulum, w tym omawiane dzieło.

Opis

Rzeźba drążona, ustawiona na podstawie na planie kwadratu. Święta ukazana frontalnie, z głową lekko przechyloną w prawo, w kontrapoście, obie ręce wyciągnięte na boki, w lewej trzyma miecz skierowany ostrzem w dół. Twarz ma pełną, z wąskimi, migdałowatymi oczami, niewielkim nosem i lekko otwartymi, pełnymi ustami. Włosy ma ciemnobrązowe, falowane, opadające na ramiona. Na głowie korona otwarta. Święta ubrana w czerwono-różową suknię, ze złoconymi, szerokimi rękawami, srebrzony gorset dekorowany płaskorzeźbionym wzorem roślinnym oraz złocony płaszcz z niebieską podszewką, przerzucony przez lewe ramię, upięty broszką na lewym biodrze. Polichromia w partiach ciała naturalistyczna.

Zarys problematyki artystycznej

Wszystkie figury z ołtarza głównego, prócz Marii i św. Jana, są jednorodne pod względem formalnym i zostały wykonane przez tego samego rzeźbiarza. Cechuje je bardzo charakterystyczny typ pełnej twarzy, o niskim czole, dużych oczach, nosie i ustach oraz silnie falowanych włosach. Tkanina rzeźbiona jest w liczne, drobne fałdki i marszczenia, w sposób autonomiczny wobec ciała i jego układu. Modelunek partii anatomicznych i draperii wskazuje na niezbyt wprawnego wykonawcę.
Święta Barbara była córką zamożnego poganina, w tajemnicy przed ojcem przyjęła chrześcijaństwo i złożyła śluby czystości, za co ten zamknął ją w wieży. Następnie została postawiona przed sądem i skazana na ścięcie mieczem. Święta w ikonografii jest przedstawiana w koronie i bogatej sukni, co ma związek z pozycją społeczną jej rodziny. Jej atrybutem jest miecz, a także kielich z hostią i wieża.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Przetarcia polichromii i złoceń, zabrudzenia.

Streszczenie

Figura św. Barbary pochodzi z dawnego ołtarza głównego z około 1749 roku, który mieścił się w poprzednim kościele w Piekielniku. Po wybudowaniu nowego retabulum do następnego kościoła w tej miejscowości wprawiono do niego dawne figury. Święta Barbara w ikonografii jest przedstawiana w koronie i bogatej sukni, co ma związek z pozycją społeczną jej rodziny. Jej atrybutem jest miecz, a także kielich z hostią i wieża.

Bibliografia

Skorupa Andrzej, "Kościoły polskiej Orawy", Kraków 1997
Trajdos Tadeusz, "Piekielnik w epoce „starego kościoła”" , [w:] "Piekielnik na Orawie... niemal od zarania dziejów" , red.Hopciaś Zygmunt , Kraków 2019 , s. 7-54
Zaleski Wincenty, "Święci na każdy dzień", Warszawa 1989

Osoby związane z dziełem

Jak cytować?

Paulina Kluz, "Św. Barbara", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-barbara-17

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności