Ołtarz boczny

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
krakowski
Gmina
Mogilany
Miejscowość
Gaj
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Mogilany
Parafia
Parafia Narodzenia Najświętszej Marii Panny
Tagi
Chrystus Ukrzyżowany mała architektura nastawa ramowa sztuka XIX wieku
Miejsce przechowywania
nawa kościoła
Identyfikator
DZIELO/01290
Kategoria
ołtarz
Ilość
1
Czas powstania
tabernakulum: 1880 rok; nastawa: 1899 rok; malowidło: 1913 rok
Technika i materiał
drewno, techniki stolarskie i rzeźbiarskie, polichromowanie, złocenie, srebrzenie
Autor noty katalogowej
Paulina Kluz
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

Ołtarz Chrystusa Ukrzyżowanego został wykonany w 1899 roku na miejsce dawnego (w którym mieścił się obraz „Zdjęcie z krzyża”). W polu umieszczono krucyfiks z połowy XVII wieku. Na ołtarzu ustawiono wtórnie tabernakulum z ołtarza głównego powstałe w 1880 roku. Malowidło ukazujące panoramę Jerozolimy zostało wykonane przez Stanisława Karasia w 1913 roku. Nastawa przeszła gruntowną konserwację w 1996 roku.

Opis

Nastawa niearchitektoniczna, ramowa, ustawiona na wysokim cokole. Ołtarz sarkofagowy, wybrzuszony w górnej części, zwężający się ku dołowi, na cokole; mensa drewniana. Na frontowej ścianie skrzyni ołtarzowej płycina w formie odwróconego trapezu dekorowana malowaną winną latoroślą na ciemnoczerwonym tle. Na ołtarzu ustawione tabernakulum w formie drewnianej skrzynki na planie połowy ośmioboku, wydzielone kolumienkami na cokołach, dźwigającymi pełne belkowanie o fryzie dekorowanym uskrzydloną główką anielską i ornamentem roślinnym. Na ściankach płyciny w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym wypełnione rytym ornamentem roślinnym. Drzwiczki o tej samej formie z rytym przedstawieniem kielicha z hostią w glorii. Tabernakulum zwieńczone tronem wystawienia w kształcie wklęsło-wypukłego cokołu, zwężającego się ku górze. Nastawa w formie stojącego prostokąta o wciętych górnych narożach, ujęta profilowaną ramą, z uszakami w formie spływów wolutowych z wyodrębnionymi zwojami dekorowanymi ornamentem roślinnym; zwieńczona rocaille'owym kartuszem. W polu figura Chrystusa Ukrzyżowanego przybita do prostego krzyża, ukazanego na tle malowanej panoramy Jerozolimy, w której prawym dolnym roku znajduje się sygnatura „S(tanisław) Karas / 1913”.



Zarys problematyki artystycznej

Nastawa ołtarzowa jest w typie retabulów ramowych, a więc niearchitektonicznych, w formie pola ujętego dekoracyjną ramą. Tego rodzaju nastawy występowały w okresie nowożytnym, zyskując popularność w XVIII wieku. Natomiast pojawienie się ołtarza ramowego w końcu XIX wieku można uznać za wyjątkowe.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Delikatne przetarcia krawędzi ołtarza.

Streszczenie

Ołtarz Chrystusa Ukrzyżowanego został wykonany w 1899 roku. W polu umieszczono figurę z połowy XVII wieku. Na ołtarzu ustawiono wtórnie tabernakulum z ołtarza głównego powstałe w 1880 roku. Malowidło w tle, ukazujące panoramę Jerozolimy, zostało wykonane przez Stanisława Karasia w 1913 roku. Nastawy ramowe występowały w okresie nowożytnym, zyskując popularność w XVIII wieku. Natomiast pojawienie się ich w XIX wieku można uznać za rzadkość.

Bibliografia

Wiecheć Władysław, "Parafia Matki Bożej w Gaju", Kraków 2001

Jak cytować?

Paulina Kluz, "Ołtarz boczny ", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/oltarz-boczny-133

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności