Ołtarz boczny

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
krakowski
Gmina
Mogilany
Miejscowość
Gaj
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Mogilany
Parafia
Parafia Narodzenia Najświętszej Marii Panny
Tagi
mała architektura styl neobarokowy sztuka XIX wieku
Miejsce przechowywania
południowo-wschodni narożnik nawy
Identyfikator
DZIELO/01287
Kategoria
ołtarz
Ilość
1
Czas powstania
1899 rok
Technika i materiał
drewno, techniki stolarskie i rzeźbiarskie, polichromowanie, złocenie
Autor noty katalogowej
Paulina Kluz
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

Ołtarz został wykonany w 1899 roku. W 1996 roku przeszedł gruntowną konserwację.

Opis

Nastawa architektoniczna, jednoosiowa, jednokondygnacyjna ze zwieńczeniem, ustawiona na dwustrefowym cokole z wyodrębnionymi dwoma prostopadłościanami. Ołtarz sarkofagowy, wybrzuszony w górnej części i zwężający się ku dołowi, na cokole; mensa drewniana. Na frontowej ścianie skrzyni ołtarzowej płycina w formie odwróconego trapezu dekorowana malowaną winną latoroślą na brązowo-zielonym tle. Na ołtarzu tabernakulum w formie drewnianej skrzynki, o ściętych narożach, ustawione na profilowanym cokole, zamknięte gzymsem. Ścianki dekorowane płycinami. Drzwiczki w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym nadwieszonym, z przedstawieniem kielicha z hostią. Nastawa ujęta parą kolumn dźwigających pełne belkowanie wyłamane na ich osi, z fryzem dekorowanym rozetami i kartuszem oraz fragmenty przerwanego półkolistego przyczółka z figurami puttów. Niemal całe pole środkowe wypełnione jest wnęką w formie stojącego prostokąta, ujętego grubą ramą dekorowaną rozetami, z obrazem Najświętszego Serca Jezusa. Zwieńczenie w formie zbliżonej do trapezu, o wklęsłych bokach, zamknięte wolutami i muszlą. W polu obraz Zwiastowania w formie stojącego owalu, ujęty profilowaną ramą, dekorowany naokoło ornamentem roślinnym. Struktura polichromowana w kolorze brązowo-czerwonym; kolumny, profile i ornamentyka złocone.

Zarys problematyki artystycznej

Nastawę można uznać za neobarokową, gdyż poprzez swoją architekturę i stylizowaną dekorację nawiązuje do struktur, które powstawały w XVIII wieku. Omawiane retabulum jest w typie aediculowym, a więc nastawy jednoosiowej, jednokondygnacyjnej ze zwieńczeniem, ujętej parą podpór. Był to najbardziej popularny rodzaj retabulum w XVII i XVIII wieku, który często występował również w XIX wieku, czego przykładem jest omawiany ołtarz. Dekoracja ołtarza utworzona jest ze stylizowanych elementów akantu (uszy), rocaille'u (kartusz) i ornamentu roślinnego.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Przetarcia polichromii na krawędziach.

Streszczenie

Ołtarz został wykonany w 1899 roku. Omawiane retabulum jest w typie aediculowym, a więc nastawy jednoosiowej, jednokondygnacyjnej ze zwieńczeniem, ujętej parą podpór. Był to najbardziej popularny rodzaj retabulum w XVII i XVIII wieku, który często występował również w XIX wieku, czego przykładem jest omawiany ołtarz.

Bibliografia

"Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1: Województwo krakowskie", Warszawa 1953
Wiecheć Władysław, "Parafia Matki Bożej w Gaju", Kraków 2001

Jak cytować?

Paulina Kluz, "Ołtarz boczny ", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/oltarz-boczny-132

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności