Ambona

Dzieje zabytku

Ambona powstała prawdopodobnie w drugiej połowie XVIII wieku. Nie została wymieniona w aktach wizytacji z 1765 roku. Zapewne w XIX wieku został do niej zamontowany nowy baldachim z grupą rzeźbiarską. W 1903 roku ambona została odmalowana kosztem 100 złr, ze składek robotników i traczy. W 1985 roku została odmalowana i pozłocona.

Opis

Ambona przyścienna wisząca, z dostępem od strony prezbiterium w postaci dwubiegowych schodów z podestem. Balustrada pełna, na cokole, dekorowana płycinami w formie rombów, z poręczą w postaci gzymsu. Kosz na planie kwadratu o ściętych narożach i wklęsłych bokach, na cokole w formie spłaszczonego wałka dekorowanego kampanulami w układzie poziomym. U spodu podwieszony odwrócony ostrosłup o ściętym wierzchołku i wklęsłych bokach ujęty w narożach spływami wolutowymi, dekorowany kampanulami, zakończony szyszką zdobioną cęgami. Ścianki kosza wydzielone pilastrami w formie wolut, których trzony dekorowane są ukwieconymi gałązkami. Na ściankach rocaille'owe płyciny z ornamentem roślinnym. Parapet w postaci gzymsu. Baldachim na planie analogicznym względem kosza, w formie gzymsu, dekorowany stylizowanym perełkowaniem, z podwieszonym lambrekinem. Na nim, na podstawie utworzonej z obłoków figura Chrystusa, zwróconego frontalnie, trzymającego na lewym ramieniu krzyż, z prawą ręką wskazującą w górę. Po jego lewej figurka Mojżesza z tablicami przykazań, po prawej św. Michała Archanioła trzymającego trąbę i wagę. Na podniebieniu baldachimu płaskorzeźbiona gołębica Ducha Świętego z czterema wiązkami promieni oraz dwie ukwiecone gałązki. Struktura polichromowana w kolorze beżowym, z białym detalem, ornamentyka i profile złocone, obłoki i gołębica srebrzone.

Zarys problematyki artystycznej

Struktura kosza ambony ustawionego na wałku, z wklęsłymi ściankami i stożkowatym podwieszeniem zakończonym szyszką jest typowa dla XVIII wieku. Wskazuje na to również jego ornamentyka złożona z rocaille'u, kwiatowych zwisów i kampanuli. Prosty baldachim ze stylizowaną dekoracją oraz stojące na nim figury wydają się późniejsze pod względem formalnym. Zapewne zostały zamontowane wtórnie w XIX wieku, być może podczas remontu kościoła w latach 1841-1843.
Dekoracja ambony miała zazwyczaj chrystologiczny charakter. Chrystus jako pierwszy był głosicielem Słowa Bożego, ambona zaś była miejscem, z którego je odczytywano, zapewne dlatego na baldachimie znajduje się jego figura. Postać Mojżesza z tablicami przykazań może oznaczać prawo, zaś Michała Archanioła w ikonografii z Sądu Ostatecznego, z trąbą i wagą – sprawiedliwość.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Delikatne przetarcia warstwy polichromii, silne zabrudzenia figur na baldachimie. Odmalowana w latach 1903 i 1985.

Streszczenie

Ambona powstała prawdopodobnie w drugiej połowie XVIII wieku. Zapewne w XIX wieku został do niej zamontowany nowy baldachim z grupą rzeźbiarską.

Bibliografia