Św. Paweł

Dzieje zabytku

Rzeźba umieszczona jest na ołtarzu głównym, który powstał w latach 1865-1870. Pierwotnie według danych w karcie zabytku Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków na ołtarzu ustawiona była również rzeźba św. Rozalii. W polu głównym ołtarza znajduje się wizerunek Matki Boskiej z Dzieciątkiem z początku XVIII wieku, ozdobiony metalową sukienką, a w zwieńczeniu obraz św. Antoniego Padewskiego z XIX wieku. Ponadto na zasuwie umieszczony jest obraz Przemienienia Pańskiego.

Opis

Rzeźba ścięta z tyłu, drążona, przedstawiająca św. Pawła. Święty ukazany jest w postawie stojącej z prawą nogą wysuniętą do przodu o esowato wygiętej sylwetce z dłońmi opartymi o miecz przy prawym boku. Twarz podłużna, okolona długą brodą, nos długi, głęboko osadzone oczy i wyraźnie zaznaczone kości policzkowe i łuki brwiowe. Włosy średniej długości, bujne. Święty ubrany jest w długą suknię oraz płaszcz zarzucony na prawe ramię i biegnący pod lewą ręką na prawe przedramię. Szaty na brzegach zdobione są złotą lamówką. Rzeźba polichromowana jest w całości na biało, atrybuty i brzeg szaty złocone. Rzeźba ustawiona jest na wysokim, prostopadłościennym cokole, zwężonym pośrodku, bogato profilowanym, polichromowanym na kolor jasnozielony.

Zarys problematyki artystycznej

Niestety nie jest znany autor rzeźby św. Pawła. Z pewnością wykonał on również pozostały wystrój rzeźbiarski ołtarza głównego. Święty Paweł Apostoł, czyli Szaweł z Tarsu urodził się między 5 a 8 rokiem w Tarsie, a zmarł w 63 lub 64 roku w Rzymie. Wychowywał się w Tarsie. W wieku około 16 lat przybył do Jerozolimy, gdzie został faryzeuszem. W 34 roku, będąc w drodze do Damaszku, doświadczył mistycznego spotkania z Chrystusem, które odmieniło jego dotychczasowe życie. Odtąd nazywał siebie apostołem Jezusa Chrystusa i odczytywał swoje powołanie jako wezwanie do nawracania pogan. Część podróży apostolskich odbywał w towarzystwie św. Barnaby. W trakcie swojej działalności był dwukrotnie więziony, po czym zginął śmiercią męczeńską w wieku około 60 lat. Pierwszym miejscem kultu św. Pawła był jego grób przy Via Ostiense w Rzymie, nad którym wzniesiono kapliczkę, a w 324 roku Konstantyn Wielki ufundował bazylikę, rozbudowaną i ozdobioną przez jego następców. Z czasem nad grobem świętego powstał też ołtarz, nazywany konfesją. W Polsce znajduje się 326 parafii pod wezwaniem św. Pawła, z czego w przypadku 315 jest to podwójne patrocinium dzielone ze św. Piotrem lub św. Janem Ewangelistą. W ikonografii sztuki zachodniej przedstawiany jest jako mężczyzna o pokaźnej posturze, symbolizującej moc ducha. Zwykle ukazywany jest w tunice i płaszczu, często ma kręcone włosy i długą brodę, rozdzieloną na końcu w dwa pukle. Do jego atrybutów należą zwoje Pisma Świętego, księga, krucyfiks, tkackie czółenko lub przędza (zajmował się też wyrobem namiotów), baranek, kość słoniowa i lanca. Jednak jego głównym atrybutem, ukazanym również w rzeźbie w kościele w Radoczy jest miecz, który pojawił się w ikonografii świętego na przełomie XII i XIII wieku. Posiada on kilka znaczeń: nawiązuje do jego męczeńskiej śmierci, przypomina o prześladowaniu chrześcijan przez św. Pawła przed nawróceniem, a także symbolizuje ostrość jego teologicznej myśli.

Streszczenie

Rzeźba św. Pawła powstała wraz z całą strukturą ołtarza w latach 1865-1870.

Bibliografia