Feretron z obrazami Matki Boskiej z Dzieciątkiem i św. Klemensa

Dzieje zabytku

Feretron został wykonany w XIX wieku. Odnotowano go w inwentarzu kościelnym z 1928 roku.

Opis

Feretron z obrazami Matki Boskiej z Dzieciątkiem oraz św. Klemensa, osadzony na podstawie w formie cokołu ujętego w narożach wolutami, dekorowanego wzdłuż dolnego brzegu liśćmi palmowymi. Cokół zaopatrzony jest w kwadratowe otwory na drążki do noszenia. Obrazy ujęte są ramą w formie stojącego prostokąta, dekorowaną w narożach rozetami; na czterech bokach srebrzone płyciny zdobione są ornamentem z liści, górny bok zwieńczony karbowaną wstęgą, od której spływają na boki feretronu festony. Z górnych krawędzi zwisają także dwie pary chwostów. Od wewnątrz rama dekorowana jest motywem skręconego sznura o geometrycznym przebiegu.

Po jednej stronie feretronu znajduje się obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Maria ukazana jest frontalnie, w półpostaci. Na lewej ręce trzyma Dzieciątko Jezus, a prawą dłoń składa na piersi. Twarz podłużna z długim nosem i dużymi oczami, na prawym policzku dwie ukośnie biegnące rany. Maria ubrana jest w zieloną suknię z krzyżykiem na piersiach oraz ciemnozielony płaszcz założony na głowę z różową podszewką, złotą lamówką, dekorowany na brzegu białymi perełkami. Na prawym ramieniu Matka Boska ma złotą gwiazdę. Dzieciątko zwrócone jest trzy czwarte w prawo, w lewej dłoni trzyma księgę, a prawą czyni gest błogosławieństwa. Twarz ma trójkątną o wyrazistych rysach z dużymi oczami. Włosy w kolorze ciemnego blondu, kręcone i krótkie. Jezus ubrany jest w różową sukienkę z wąskimi rękawami, zdobioną białymi gwiazdkami i dekoracyjnym, złoconym wykończeniem pod szyją i na rękawach. Na głowie Marii i Dzieciątka znajdują się otwarte korony, bogato zdobione kamieniami szlachetnymi, a wokół głowy koliste nimby, wypełnione trójkątnymi promieniami i otoczone białymi perełkami. Tło jednolite, ciemne.

Po drugiej stronie feretronu ukazany jest wizerunek św. Klemensa, w półpostaci, zwróconego delikatnie w lewo. Święty trzyma w prawej dłoni ferulę opartą o prawe ramię, a lewą rękę składa na piersi, zatykając kciuk za guzik sutanny. Twarz o rysach starszego mężczyzny z długą, siwą i bujną brodą, długim nosem i dużymi oczami. Święty ubrany jest w czerwoną sutannę z czerwonym mucetem, na szyi ma założoną białą stułę zdobioną złotymi motywami: krzyżem, infułą, skrzyżowanymi kluczami, skrzyżowanymi ferulą i krzyżem; na głowie ma założoną czerwoną piuskę. Święty Klemens prawą rękę opiera na otwartej księdze. Po prawej stronie obrazu stoi wysoka niebieska tiara ze złotymi koronami, a za nią ustawiony jest krucyfiks z figurą Chrystusa zwróconą w stronę świętego. Tło obrazu jest ciemne, brązowe.

Cokół feretronu polichromowany jest na kolor jasnoniebieski, ornamentyka oraz detale złocone i srebrzone.

Zarys problematyki artystycznej

Choć w karcie Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków rozpoznano na feretronie wizerunek św. Grzegorza, warto uwzględnić zapis w inwentarzu kościelnym z 1928 roku, w którym odnotowano „stary” feretron z obrazem św. Klemensa. Ponadto według akt wizytacji z 1729 roku obraz tego świętego znajdował się w ołtarzu bocznym, a według wizytacji z 1745 roku w ołtarzu głównym. Związane jest to z pierwotnym wezwaniem świątyni, bowiem w 1663 roku biskup krakowski Mikołaj Oborski konsekrował kościół w Radoczy pod wezwaniem św. Klemensa. Kult tego świętego był jeszcze żywy w 1882 roku, kiedy to sprowadzono do świątyni relikwiarz papieży św. Klemensa i św. Feliksa. Wszystkie te przesłanki wskazują, że na obrazie jest ukazany św. Klemens, a nie św. Grzegorz, pomimo braku wyróżniających go od innych świętych papieży atrybutów. Struktura feretronu została wykonana w stylu klasycystycznym w XIX wieku. Feretron wykonany w tym samym warsztacie stolarskim znajduje się również w pobliskich Zebrzydowicach w kościele św. Michała Archanioła.

Streszczenie

Feretron z obrazami Matki Boskiej z Dzieciątkiem oraz św. Klemensa został wykonany w XIX wieku. Struktura feretronu została wykonana w stylu klasycystycznym. Feretron wykonany w tym samym warsztacie stolarskim znajduje się również w pobliskich Zebrzydowicach w kościele św. Michała Archanioła.

Bibliografia