Ecce Homo

Dzieje zabytku

Obraz został namalowany w drugiej połowie XIX wieku i wstawiony do zwieńczenia ołtarza bocznego, który wykonano w latach około 1865-1870. Obraz nie jest dopasowany do ramy w zwieńczeniu ołtarza bocznego, co nasuwa przypuszczenie, że mógł zostać w tym miejscu umieszczony później niż data wykonania samego ołtarza.

Opis

Obraz w kształcie stojącego prostokąta umieszczony w ramie o wklęsłych bokach, potrójnie wklęsłej podstawie, zwieńczonej łukiem nadwieszonym. Chrystus w typie Ecce Homo, ukazany w popiersiu, frontalnie z głową przechyloną na lewą stronę i delikatnie uniesioną do góry. Zbawiciel ma ręce skrzyżowane na piersi i związane sznurem, w prawej dłoni trzyma trzcinę. Twarz o idealizowanych rysach z długim nosem, dużymi oczami ze wzrokiem skierowanym ku górze, okolona krótką brodą oraz długimi, bujnymi i brązowymi włosami. Chrystus ubrany jest w czerwony płaszcz, założony na ramiona i odsłaniający nagi tors; na głowie ma założoną obszerną, zieloną koronę cierniową. Tło jednolite, ugrowe.

Zarys problematyki artystycznej

Podobnie jak inne obrazy w zwieńczeniach ołtarzy w kościele w Radoczy obraz Ecce Homo ma formę stojącego prostokąta i jest niedopasowany do ramy zwieńczenia ołtarza. Obrazy nie zostały zatem zamówione specjalnie do wspomnianych nastaw ołtarzowych, lecz być może zostały zakupione niewiele później lub wybrane u malarza spośród gotowych dzieł. Omawiane przedstawienie nawiązuje do sceny, w której Piłat ukazał ubiczowanego i cierniem ukoronowanego Chrystusa ludowi żydowskiemu, wypowiadając słowa: „Oto Człowiek!” (J 19, 1-5). Scenę na obrazie oddano w popularnym ujęciu ikonograficznym. Wizerunek ten odnosi się do nowożytnej polskiej ikonografii Ecce Homo, cechującej się redukcją tematu, czyli ograniczeniem do przedstawienia najważniejszych postaci, bez zbędnego sztafażu. Redukcja taka występowała w nowożytnej sztuce zachodniej, ale tylko jako jeden z wariantów przedstawienia. W sztuce XIX i XX wieku ten sposób ukazania tematu Ecce Homo był bardzo popularny, ostatecznie artyści ukazywali wyłącznie popiersie lub twarz Zbawiciela w koronie cierniowej z widocznym fragmentem purpurowego płaszcza. Niestety nie jest znany autor tego dzieła, który wykonał obraz w typowej dla końca XIX i początku XX wieku konwencji o charakterystycznym sposobie malunku i idealizujących rysach twarzy.

Streszczenie

Obraz został namalowany w drugiej połowie XIX wieku i wstawiony do zwieńczenia ołtarza bocznego, który wykonano w latach około 1865-1870. Dzieło ilustruje scenę, w której Piłat ukazał ubiczowanego i cierniem ukoronowanego Chrystusa ludowi żydowskiemu, wypowiadając słowa: „Oto Człowiek!” (J 19, 1-5).

Bibliografia