Matka Boska z Dzieciątkiem

Dzieje zabytku

Ołtarz oraz ustawione w nim rzeźby wykonał, jak wynika z zapisów kroniki parafialnej, po 1770 roku pochodzący z Kieżmarku snycerz Johann Feeg. Z tego samego źródła wiadomo, że ołtarz boczny lewy został ukończony tuż po 1773 roku. W 1869 i 1938 roku ołtarz odzłocono, a w latach 2004-2005 został odnowiony w pracowni konserwatorskiej Muzeum Archidiecezjalnego w Krakowie pod nadzorem Danuty Prządy.

Opis

Rzeźba pełna, na cokole, ukazująca Matkę Boską z Dzieciątkiem w całej postaci, w kontrapoście, frontalnie. Maria skłania głowę w kierunku Dzieciątka, które kładzie swoją na jej barku. Maria w prawej ręce trzyma berło, lewą podtrzymuje małego Jezusa, który lewą rękę składa na ciele a prawą wyciąga w kierunku Matki. Maria ma owalną twarz o pełnych policzkach, wąskie brwi, migdałowate, półprzymknięte oczy, duży nos i drobne usta. Jest ubrana w długą suknię i zarzucony na ramiona płaszcz, które łamią się ostrymi fałdami, opadając ku ziemi. Na głowie ma welon, na nogach brązowe buty w szpic. Dzieciątko ma owalną twarz o wąskich brwiach, szeroko rozstawionych, niebieskich oczach, zaróżowionych policzkach i ustach, jest nagie, ma jedynie wąską szarfę owiniętą wokół bioder. Obie postacie mają na głowach otwarte korony utworzone z liści akantu. Polichromia w partiach ciała naturalistyczna, szaty i atrybuty złocone.

Zarys problematyki artystycznej

W jurgowskim ołtarzu Matka Boska została ukazana jako królowa – z berłem w ręce i koroną na głowie. Jej kontakt z Dzieciątkiem odznacza się czułością, co zbliża rzeźbę do typu przedstawień zwanego Eleusą, w którym Matka z Synem stykają się policzkami.
Znany z nazwiska autor dzieła Johann Feeg, był późnobarokowym kieżmarskim rzeźbiarzem. Tworzone przez niego postacie charakteryzują eleganckie pozy i gesty, ostro załamujące się fałdy szat, ostre rysy twarzy o zapadniętych policzkach, dużych nosach i głęboko osadzonych oczach o migdałowym wykroju. Ołtarze z rzeźbami jego autorstwa znajdują się również w kieżmarskim kościele Paulinów, w kościołach w Wierzbowie, Lewoczy i Popradzie Wielkiej.
Rzeźba jest przykładem tzw. spiskiego lub wschodniosłowackiego rokoka, stylu który stopniowo kształtował się od lat czterdziestych XVIII stulecia i cechował się wyjątkową dekoracyjnością środków wyrazu. Twórczość wspomnianego Johanna Feega oraz współpracującego z nim malarza Imricha Jagušiča stanowi kulminacyjne osiągnięcie tego stylu. Od lat osiemdziesiątych XVIII wieku do głosu zaczęły dochodzić tendencje klasycyzujące.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

W latach 2004-2005 ołtarz został odnowiony w pracowni konserwatorskiej Muzeum Archidiecezjalnego w Krakowie pod nadzorem Danuty Prządy.

Streszczenie

W niszy bocznego ołtarza znajduje się wykonana między 1770 a 1774 rokiem przez Johanna Feega rzeźba przedstawiająca Matkę Boską z Dzieciątkiem. Maria została ukazana jako królowa – z berłem w ręce i w koronie, postacie odnoszą się do siebie z czułością, co zbliża je do typu przedstawień Eleusy.

Bibliografia