Św. Jacek Odrowąż

Dzieje zabytku

Rzeźba powstała za probostwa księdza Stanisława Osuchowskiego w 1853 roku z przeznaczeniem do ołtarza Matki Boskiej Śnieżnej.

Opis

Rzeźba pełna na niewysokim cokole. Święty Jacek wyobrażony w całej postaci, stojący frontalnie, w kontrapoście, z lewą nogą wysuniętą do przodu. Obie ręce zgięte w łokciach, dłonie na wysokości klatki piersiowej, w prawej trzyma puszkę na komunikanty, w lewej figurkę Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Twarz okrągła, oczy małe, nos prosty, usta szerokie, przysłonięte częściowo długimi wąsami. Głowa otoczona krótkimi, brązowymi włosami i od dołu krótką, równo przyciętą brodą. Święty ubrany w habit z przełożoną przez prawy bark stułą dekorowaną ornamentem roślinnym oraz w obszerny płaszcz zarzucony na ramiona.
Włosy i zarost brązowe, polichromia w odsłoniętych partiach karnacji traktowana naturalistyczna; habit, płaszcz i puszka złote, stuła srebrna i złota, figurka biała.

Zarys problematyki artystycznej

Święty Jacek urodził się w Kamieniu Opolskim, kształcił się w Paryżu i Bolonii, w końcu wstąpił do zakonu dominikanów. Dał się poznać jako porywający kaznodzieja i misjonarz, a jego najważniejszą zasługą było założenie klasztoru Dominikanów w Krakowie, gdzie zmarł w 1257 roku. Trzymana przez niego figurka Marii nawiązuje do legendy, według której Maria ukazała mu się i powiedziała: „Ciesz się, synu mój, Jacku, gdyż modlitwy twoje są miłe Mojemu Synowi, Zbawcy. O cokolwiek w moim imieniu będziesz prosił, otrzymasz od Niego”. Podobno od tego czasu głosił płomienne kazania ku czci Marii. Według innego przekazu Jacek, uciekając z płonącego kościoła uratował tylko Najświętszy Sakrament. Został zatrzymany przez głos nakazujący mu zabrać również Matkę Boską, której kamienny posąg znajdował się w świątyni. Z cudowną pomocą zdołał go unieść i zabrać ze sobą. Obecność figury przedstawiającej św. Jacka w ołtarzu Matki Boskiej Śnieżnej, który został wykonany dla działającego przy kościele Bractwa Różańcowego nie jest przypadkowa. Św. Jacek oraz wyobrażony w drugiej figurze św. Wincenty Ferreriusz są ściśle związani z zakonem dominikanów, który patronuje wspomnianemu bractwu. Święty został ukazany w konwencjonalny sposób, frontalnie, trzymając atrybuty, które pozwalają go zidentyfikować. Omawiana rzeźba, towarzysząca jej w ołtarzu figura św. Wincentego Ferreriusza oraz figury z ołtarza św. Kunegundy (Kingi) powstały w połowie XIX wieku i charakteryzuje je podobne: typ twarzy oraz kształtowanie szat i odsłoniętych partii ciała. Można przypuszczać, że powstały w tym samym warsztacie. Analogiczne cechy wykazują figury zdobiące ołtarz główny, które jednak zostały ukazane w bardziej kunsztownie drapowanych strojach.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Rzeźba św. Jacka powstała w 1853 roku z przeznaczeniem do nowo budowanego ołtarza Matki Boskiej Śnieżnej. Święty założyciel klasztoru Dominikanów w Krakowie był kaznodzieją i został przedstawiony w konwencjonalny sposób z puszką i figurą Matki Boskiej, które są nawiązaniem do wydarzeń z jego życia.

Bibliografia