Ołtarz boczny

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
myślenicki
Gmina
Raciechowice
Miejscowość
Raciechowice
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Parafia
Parafia Św. Jakuba Apostoła
Tagi
mała architektura późny barok
Miejsce przechowywania
południowo-wschodni narożnik nawy
Identyfikator
DZIELO/14066
Kategoria
ołtarz
Czas powstania
1779 rok
Technika i materiał
drewno, techniki stolarskie i rzeźbiarskie, polichromowanie, złocenie, srebrzenie
Autor noty katalogowej
Paulina Kluz
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

Ołtarz boczny powstał razem z całym rokokowym wyposażeniem kościoła w 1779 roku. Został wykonany przez współpracujących ze sobą braci – Antoniego i Ignacego Korneckich.

Opis

Nastawa architektoniczna, jednoosiowa, jednokondygnacyjna ze zwieńczeniem, na wysokim cokole z wyodrębnionymi konsolami. Ołtarz drewniany, sarkofagowy, na cokole, zwężający się ku dołowi z drewnianą mensą i kamiennym portatylem. Na mensie ustawione tabernakulum w formie prostopadłościennej skrzynki. Ścianka frontowa ujęta ornamentalnymi listewkami; drzwiczki w kształcie stojącego prostokąta w ornamentalnej ramie z płaskorzeźbionym przedstawieniem kielicha z hostią i winnym gronem. Nastawa ujęta parą zdwojonych pilastrów zwróconych pod kątem na zewnątrz, dekorowanych zwisami kwiatowymi, dźwigających silnie wysunięte imposty podtrzymywane przez konsole. Na tle pilastrów figury św. Antoniego Padewskiego i św. Franciszka ustawione na konsolach. W polu środkowym obraz św. Franciszka w formie stojącego prostokąta ujęty profilowaną ramą zdobioną rocaille'em. Powyżej wolutowe fragmenty rocaille'u, pod nim płycina. Zwieńczenie w formie trapezu ujętego spływami wolutowymi, dekorowanymi liśćmi palmowymi, ze ślimacznicami w kształcie meandru, spływającymi na belkowanie, na których stoją wazony. Całość zamknięta fragmentem wyłamanego trójbocznie gzymsu, zwieńczonego rokokowym szczytem z kwiatowymi gałązkami. W polu obraz św. Franciszki Rzymskiej w formie zbliżonej do zwieńczenia, ujęty ramą dekorowaną rocaille'em. Struktura polichromowana w kolorze głębokiej czerwieni, z czarnymi profilami oraz złoconymi ramami, profilami i ornamentyką.

Zarys problematyki artystycznej

Ołtarz boczny reprezentuje typ aediculowy, a więc jednokondygnacyjnej struktury ujętej parą podpór dźwigających belkowanie, ze zwieńczeniem. Był to najbardziej popularny typ retabulum w XVIII wieku w Europie Środkowej, najczęściej stosowany dla ołtarzy bocznych, o skromniejszej od głównego architekturze. Pojawiał się on każdorazowo w realizacjach wyposażeń architektoniczno-rzeźbiarskich wykonywanych przez warsztat Korneckich, aczkolwiek o różnych wariantach podpór. Analogiczne do ołtarzy bocznych w Raciechowicach pod względem architektury są retabula boczne w kościele św. Idziego w Zakliczynie oraz nastawa boczna w kościele św. Małgorzaty w Nowym Sączu, wykonane przez warsztat Korneckich. Wymienione wyżej ołtarze mają jednak znacznie bardziej ornamentalnie potraktowane zwieńczenie od raciechowickich.



Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Spękania elementów konstrukcyjnych nastawy, przetarcia złoceń.

Streszczenie

Ołtarz boczny powstał razem z całym rokokowym wyposażeniem kościoła w 1779 roku. Został wykonany przez współpracujących ze sobą braci - Antoniego i Ignacego Korneckich. Ołtarz boczny reprezentuje typ aediculowy, a więc jednokondygnacyjnej struktury ujętej parą podpór dźwigających belkowanie, ze zwieńczeniem.

Bibliografia

Brykowski Ryszard, Kornecki Marian, "Drewniane kościoły w Małopolsce Południowej", Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1984
Cisowski Bartłomiej, Duda Marta, "Szlak architektury drewnianej. Małopolska", Kraków 2005
"Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1: Województwo krakowskie", Warszawa 1953
"Zabytki sztuki w Polsce. Małopolska", Warszawa 2016
Biliński Piotr, "Raciechowice", Kraków 2003
Chrzanowski Tadeusz, Kornecki Marian , "Sztuka Ziemi Krakowskiej", Kraków 1982

Jak cytować?

Paulina Kluz, "Ołtarz boczny", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/oltarz-boczny-97

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności