Chrzcielnica

Dzieje zabytku

Chrzcielnica powstała zapewne niedługo po wybudowaniu nowego kościoła około 1720 roku. W inwentarzach z XVII wieku wzmiankowana jest chrzcielnica kamienna. Po raz pierwszy chrzcielnicę z marmuru wpisano do wizytacji biskupiej z 1730 roku. Drugi raz została wymieniona w aktach wizytacji z 1748 roku. Właścicielem Raciechowic w tym czasie była rodzina Morsztynów. Jeden z jej członków był zapewne fundatorem chrzcielnicy, na co wskazuje herb Leliwa w polu sercowym tarczy herbowej na jej trzonie. Klasycystyczne cechy pozwalają przypuszczać, że pokrywa powstała na przełomie XVIII i XIX wieku.

Opis

Na dwustopniowej i okrągłej podstawie oraz prostopadłościennym cokole niewielka stopa z trzonem w typie balustradowej lalki podtrzymującej półkulistą czarę o powierzchni imitującej puklowanie z wklęską i zaoblonym brzegiem. Na trzonie w owalnym polu ryta pięciopolowa tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym ujęta labrami i zwieńczona koroną otwartą. W polu sercowym godło herbu Leliwa, w kolejnych polach godła herbów Nałęcz, Brochwicz, Niesobia i Gierałt. Po bokach owalnego pola sygle „Z / M / N / M”. Pokrywa spłaszczona, dwustrefowa, z wąskim trzonem o lekko wklęsłych bokach zwieńczonym spłaszczoną, cylindryczną opaską z kanelurami i perełkowaniem, zakończonym złoconym kwiatonem. Pokrywa w kolorze różowym ze złoconymi profilami, kanelurami, perełkowaniem i kwiatonem.

Zarys problematyki artystycznej

Chrzcielnica należy do typowych dzieł powstających w ośrodku kamieniarskim w Dębniku koło Krakowa, który należał do karmelitów bosych z Czernej. Przez niemal 200 lat od początku XVII wieku do końca następnego stulecia kamieniarze tworzyli niemal identyczne chrzcielnice dla kościołów Krakowa i całej Polski. Ich datowanie na podstawie formy w zasadzie nie jest możliwe, gdyż przez cały czas powielano ten sam typ. Najbliższe chrzcielnicy w Raciechowicach są chrzcielnice w Gdowie (przed 1663) i Bolechowicach (1673).

Streszczenie

Chrzcielnica wykonana z czarnego marmuru dębnickiego przed 1730 rokiem, zapewne z fundacji rodziny Morsztynów, właścicieli Radziechowic, należy do typowych produktów ośrodka kamieniarskiego w Dębiku koło Krzeszowic, którego łomy były własnością karmelitów bosych z Czernej.

Bibliografia