Męczeństwo św. Katarzyny

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
nowotarski
Gmina
Nowy Targ
Miejscowość
Nowa Biała
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Niedzica
Parafia
Parafia Św. Katarzyny Aleksandryjskiej
Tagi
malarstwo XVIII wieku Spisz
Miejsce przechowywania
ołtarz główny
Identyfikator
DZIELO/04854
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
przed 1779 rokiem
Technika i materiał
olej na płótnie
Autor noty katalogowej
Paulina Kluz
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska

Dzieje zabytku

Obraz męczeństwa św. Katarzyny powstał przed 1779 rokiem do nowego ołtarza głównego. Został wymieniony w aktach wizytacji z 1832 roku.

Opis

Obraz w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem odcinkowym nadwieszonym z uskokiem. W dolnej części obrazu św. Katarzyna klęcząca na dwóch kamiennych stopniach, skierowana w trzech czwartych w prawo, z głową zwróconą w lewo i rękami rozłożonymi na boki. Twarz ma owalną, pełną, o dużych oczach skierowanych w górę, prostym nosie i małych, pełnych ustach, okoloną długimi jasnobrązowymi włosami upiętymi z tyłu głowy i rozpuszczonymi na ramiona, z wplecioną niebieską szarfą, na głowie ma perłowy diadem. Ubrana jest w długą, jasnoróżową suknię, z białą szarfą i broszką przy dekolcie, z gorsetem i łańcuchem w talii. Po prawej stronie świętej kat zwrócony w trzech czwartych w lewo, w wykroku, z lewą nogą na stopniu. W lewej, ugiętej z przodu ręce trzyma sznur, którym przewiązana jest święta, w prawej, opuszczonej dzierży miecz. Twarz ma szczupłą, o rysach dojrzałego mężczyzny, z dużymi oczami oraz ostrym profilem nosa, z dużymi wąsami i krótką bródką oraz brązowymi włosami. Na głowie na czerwone nakrycie. Oprawca przepasany jest czerwonym płaszczem, podtrzymywanym na pasku, odsłaniającym tors. Za nim dwie postacie starszych mężczyzn. W górnej części obrazu, nad świętą unoszą się trzy anioły, spośród których dwa okrywają św. Katarzynę brązowym płaszczem. Anioły wskazują na niebo, na którym rozstępują się rozświetlone obłoki, a dwa nadlatujące putta trzymają liść palmy i wieniec laurowy.

Zarys problematyki artystycznej

Święta Katarzyna pochodziła z Aleksandrii, według podań była księżniczką, dlatego przedstawiana jest w monarszym stroju z koroną na głowie. Gdy odmówiła złożenia ofiary bogom pogańskim, w czasie prześladowań chrześcijan za czasów cesarza Maksencjusza, skazano ją na okrutne tortury. Była biczowana, łamana kołem, a zginęła ścięta mieczem. Omawiany obraz z Nowej Białej ilustruje ostatni moment jej męczeństwa, gdy oprawca ma ją ściąć mieczem.
Oba obrazy znajdujące się w ołtarzu głównym zostały wykonane przez tego samego malarza. Dzieła te znajdują się na bardzo wysokim poziomie artystycznym. Wydaje się, że mogą one pochodzić z pracowni artysty aktywnego w krajach cesarstwa habsburskiego. W czasie powstania dzieła tereny Górnych Węgier, w tym Spisz, znajdowały się pod panowaniem Habsburgów i pod względem artystycznym były pod silnym wpływem środowiska wiedeńskiego.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Obraz męczeństwa św. Katarzyny powstał przed 1779 rokiem do nowego ołtarza głównego. Święta Katarzyna pochodziła z Aleksandrii, według podań była księżniczką, dlatego przedstawiana jest w monarszym stroju z koroną na głowie. Omawiany obraz z Nowej Białej ilustruje ostatni moment jej męczeństwa, gdy oprawca ma ściąć ją mieczem. Dzieło może pochodzić z pracowni artysty aktywnego w krajach cesarstwa habsburskiego.

Bibliografia

Skorupa Andrzej, "Zabytkowe kościoły polskiego Spisza", Kraków 2001
Skorupa Andrzej, "Sztuki plastyczne doby baroku na Polskim Spiszu, cz. 2: Malarstwo" , „Almanach Nowotarski” , s. 81-104
Zaleski Wincenty, "Święci na każdy dzień", Warszawa 1989
Šimončič Jozef, Karabová Katarína, "Kanonické vizitácie dunajeckého dekanatu v spišskom biskupstve z roku 1832", Krakov 2015

Jak cytować?

Paulina Kluz, "Męczeństwo św. Katarzyny", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/meczenstwo-sw-katarzyny-1

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności