Adoracja obrazu Misericordia Domini przez polskich świętych

Dzieje zabytku

Obraz przedstawiający adorację obrazu Misericordia Domini został wykonany w czwartej ćwierci XVIII lub pierwszej ćwierci XIX wieku. Jego autorem mógł być Michał Stachowicz.

Opis

Obraz w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem odcinkowym nadwieszonym. Kompozycja wielofiguralna, dwustrefowa. W górnej części namalowany obraz Imago Pietatis unoszony przez dwa putta, na tle zachmurzonego, miejscami rozświetlonego nieba. W dolnej części obrazu ukazane dwie grupy świętych adorujących wizerunek, zwróconych do wewnątrz kompozycji. W górnym rzędzie, od lewej ukazani bł. Michał Giedroyć w białym habicie, trzymający krzyż, bł. Izajasz Boner w czarnym habicie z lewą dłonią złożoną na piersi, św. Szymon z Lipnicy w brązowym habicie z rękoma złożonymi w geście modlitwy, św. Stanisław Kazimierczyk ubrany w białą albę i czarny mucet, w dłoni trzymający brewiarz, św. Jadwiga Andegaweńska w stroju królewskim, z berłem w dłoni, bł. Bronisława w białym habicie i czarnym welonie, z uniesionymi rękami, św. Jadwiga Śląska w stroju królewskim, z modelem świątyni i berłem oraz św. Kinga w brązowym habicie i czarnym welonie, lewą rękę podtrzymuje księgę i koronę otwartą. W dolnym rzędzie od lewej bł. Świętosław zwany Milczącym, w komży i stule, całujący krucyfiks, św. Jan Kanty w todze profesorskiej, z lewą ręką złożoną na piersi, bł. Wincenty Kadłubek w białym habicie o szerokich rękawach z uniesionymi rękami oraz św. Stanisław Kostka w czarnej sutannie ze skrzyżowanymi na piersi rękami, w których trzyma gałązkę lilii.

Zarys problematyki artystycznej

Sposób malowania postaci świętych z omawianego obrazu o znamiennym cieniowaniu rysów, szczególnie wokół oczu i wzdłuż nosa, typy twarzy męskich i kobiecych, sposób pozowania i układów postaci, a także miękki modelunek obfitych szat o charakterze późnobarokowym, są bardzo zbliżone do dzieł Michała Stachowicza. Szczególne podobieństwo zauważalne jest w stosunku do wykonywanych przez niego innych postaci świętych, np. cyklu obrazów z Wyższego Seminarium Duchownego w Kielcach (szczególnie św. Kazimierza), serii dzieł z kościoła św. Piotra i św. Pawła w Rambieszycach czy z kościoła Franciszkanów-reformatów w Wieliczce.
Adorowany przez świętych obraz Misericordia Domini najpewniej miał ukazywać wizerunek z kościoła św. Anny w Krakowie (przed którym miał modlić się św. Jan Kanty). Dzieło w sposób swobodny naśladuje ten piętnastowieczny obraz. Polscy święci ukazani na omawianym przedstawieniu byli szczególnie czczeni w XVIII wieku. Wśród nich wyróżnić można grupę świętych w lewej części obrazu zwaną „felix saeculum Cracoviae” („szczęśliwy wiek Krakowa”), do której należeli św. Stanisław Kazimierczyk, bł. Izajasz Boner, św. Jan Kanty, św. Szymon z Lipnicy, bł. Michał Giedroyć i bł. Świętosław Milczący. Wszyscy oni żyli w XV wieku i byli krakowskimi duchownymi, którzy według tradycji znali się nawzajem. Dobór pozostałych świętych na obrazie, a więc grupy kobiet (św. Jadwiga Andegaweńska, św. Jadwiga Śląska, św. Kinga i bł. Bronisława) oraz bł. Wincentego Kadłubka i św. Stanisława Kostki był prawdopodobnie pokierowany ich szczególnym nabożeństwem do Matki Boskiej.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Zabrudzenia, zaplamienia warstwy malarskiej, przetarcia wzdłuż ramy.

Streszczenie

Obraz przedstawiający adorację obrazu Imago Pietatis został wykonany w czwartej ćwierci XVIII lub pierwszej ćwierci XIX wieku. Jego autorem mógł być Michał Stachowicz. Adorowany przez świętych obraz Imago Pietatis (zwany również Misericordia Domini) najpewniej miał ukazywać wizerunek z kościoła św. Anny w Krakowie. Wśród świętych na obrazie znajduje się grupa „felix saeculum Cracoviae” („szczęśliwy wiek Krakowa”) oraz święci, którzy mieli szczególne nabożeństwo do Matki Boskiej.

Bibliografia