ambona
Zdjęcie nr 1: Wisząca, przyścienna ambona składa się z kosza, zaplecka i baldachimu. Dojście do kosza prowadzi przez dwuskrzydłowe drzwi usytuowane w zaplecku. Kształt kosza oparto na planie siedmiu boków z dziesięcioboku, ustawionych na wałku, z podwieszeniem w formie zbliżonej do stożka, zakończonego szyszką oraz dekorowanym rozetami i uskrzydlonymi główkami anielskimi. Ścianki kosza artykułowano prostokątnymi, obramienionymi płycinami z pięcioma płaskorzeźbionymi przedstawieniam czterech ewangelistów i siewcy. Każdego ewangelistę identyfikuje jego atrybut. Siewca, umieszczony na trzeciej płycinie, został ukazany jako młody mężczyzna, który idąc przez zaorane pole rzuca w nie ziarno. U jego stóp widać pług oraz worek ze zbożem na zasiew. Parapet kosza uzyskał formę gzymsu. Zaplecek został ujęty profilowaną ramą. W jego pole wpisano prostokątne, dwuskrzydłowe drzwi w profilowanym obramieniu. Baldachim uzyskał rzut analogiczny do kosza ambony. Płaskie podniebie z wyobrażeniem gołębicy Ducha Świętego na tle złocistych promieni ujmuje profilowany, łamany gzyms, ponad którym poprowadzono kopulasty dach. Na jego szczycie ustawiono rzeźbę Mojżesza trzymającego tablice Dekalogu. Struktura ambony została polichromowana w kolorze beżowym, z białymi i czerwonymi profilami, oraz pozłacanymi detalami, profilami i ornamentyką. Płaskorzeźby na koszu oraz figura Mojżesza otrzymały naturalistyczną polichromię.
Zdjęcie nr 2: Wisząca, przyścienna ambona składa się z kosza, zaplecka i baldachimu. Dojście do kosza prowadzi przez dwuskrzydłowe drzwi usytuowane w zaplecku. Kształt kosza oparto na planie siedmiu boków z dziesięcioboku, ustawionych na wałku, z podwieszeniem w formie zbliżonej do stożka, zakończonego szyszką oraz dekorowanym rozetami i uskrzydlonymi główkami anielskimi. Ścianki kosza artykułowano prostokątnymi, obramienionymi płycinami z pięcioma płaskorzeźbionymi przedstawieniam czterech ewangelistów i siewcy. Każdego ewangelistę identyfikuje jego atrybut. Siewca, umieszczony na trzeciej płycinie, został ukazany jako młody mężczyzna, który idąc przez zaorane pole rzuca w nie ziarno. U jego stóp widać pług oraz worek ze zbożem na zasiew. Parapet kosza uzyskał formę gzymsu. Zaplecek został ujęty profilowaną ramą. W jego pole wpisano prostokątne, dwuskrzydłowe drzwi w profilowanym obramieniu. Baldachim uzyskał rzut analogiczny do kosza ambony. Płaskie podniebie z wyobrażeniem gołębicy Ducha Świętego na tle złocistych promieni ujmuje profilowany, łamany gzyms, ponad którym poprowadzono kopulasty dach. Na jego szczycie ustawiono rzeźbę Mojżesza trzymającego tablice Dekalogu. Struktura ambony została polichromowana w kolorze beżowym, z białymi i czerwonymi profilami, oraz pozłacanymi detalami, profilami i ornamentyką. Płaskorzeźby na koszu oraz figura Mojżesza otrzymały naturalistyczną polichromię.

ambona

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
oświęcimski
Gmina
Kęty
Miejscowość
Bulowice
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Bielsko-Żywiecka
Parafia
Św. Wojciecha Biskupa i Męczennika
Miejsce przechowywania
wschodnia ściana łuku tęczowego
Identyfikator
DZIELO/23846
Kategoria
ambona
Czas powstania
1851 rok
Technika i materiał
drewno, techniki stolarskie i snycerskie, polichromowanie, złocenie
Autor noty katalogowej
ks. Szymon Tracz
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Ambonę w 1851 roku wykonał storze Józef Beila, a rzeźbami ozdobił ją snycerz Piotr Chrapczyński.

Opis

Wisząca, przyścienna ambona składa się z kosza, zaplecka i baldachimu. Dojście do kosza prowadzi przez dwuskrzydłowe drzwi usytuowane w zaplecku. Kształt kosza oparto na planie siedmiu boków z dziesięcioboku, ustawionych na wałku, z podwieszeniem w formie zbliżonej do stożka, zakończonego szyszką oraz dekorowanym rozetami i uskrzydlonymi główkami anielskimi. Ścianki kosza artykułowano prostokątnymi, obramienionymi płycinami z pięcioma płaskorzeźbionymi przedstawieniam czterech ewangelistów i siewcy. Każdego ewangelistę identyfikuje jego atrybut. Siewca, umieszczony na trzeciej płycinie, został ukazany jako młody mężczyzna, który idąc przez zaorane pole rzuca w nie ziarno. U jego stóp widać pług oraz worek ze zbożem na zasiew. Parapet kosza uzyskał formę gzymsu. Zaplecek został ujęty profilowaną ramą. W jego pole wpisano prostokątne, dwuskrzydłowe drzwi w profilowanym obramieniu. Baldachim uzyskał rzut analogiczny do kosza ambony. Płaskie podniebie z wyobrażeniem gołębicy Ducha Świętego na tle złocistych promieni ujmuje profilowany, łamany gzyms, ponad którym poprowadzono kopulasty dach. Na jego szczycie ustawiono rzeźbę Mojżesza trzymającego tablice Dekalogu. Struktura ambony została polichromowana w kolorze beżowym, z białymi i czerwonymi profilami, oraz pozłacanymi detalami, profilami i ornamentyką. Płaskorzeźby na koszu oraz figura Mojżesza otrzymały naturalistyczną polichromię.

Zarys problematyki artystycznej

Twórcy bulowickiej ambony - Piotr Chrabczyński i jego współpracownik Józef VBeil zostali określeni jako przedstawiciele prowincjonalnego "stolarskiego klasycyzmu". Ich twórczość wpisuje się w lokalny koloryt kształtujący wyposażenie wnętrz kościołów, gdzie wzorów dla swoich przedstawień sięgano w ogólnodostępnych drukach dewocyjnych ilustrujących np. przypowieść ewangeliczną o siewcy.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry. Ostatnią konserwację przeprowadzono na początku XXI wieku.

Literatura

Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1, Województwo krakowskie, red. J. Szablowski, Warszawa 1953, s. 8-9;
T. Chrzanowski, M. Kornecki, Sztuka Ziemi Krakowskiej, Kraków 1982, s. 534-536.

Streszczenie

Ambonę w 1851 roku wykonał storze Józef Beila, a rzeźbami ozdobił ją snycerz Piotr Chrapczyński.

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Przyścienny ołtarz drewniany, jednoosiowy ze zwieńczeniem otrzymał formę architektoniczną. Nastawa wspiera się na nowym, prostopadłościennym stipesie marmurowym z mensą, artykułowany od przodu dwiema smukłymi półkolumienkami, pomiędzy którymi umieszczono metalową i złoconą aplikację z przedstawieniem Najświętszego Serca Pana Jezusa. Na mensie ustawiono tabernakulum w formie prostopadłościennej skrzynki o wklęsło-wypukłych bokach, ustawione na czterech profilowanych nóżkach. Drzwiczki ozdobiono płaskorzeźbionym kielichem z hostią ujętym wklęsło wypukłym obramieniem. Jednokondygnacyjną nastawę ustawiono na dwustrefowym cokole. Partia cokołu ozdobiona została płycinami w kształcie pionowych prostokątów, a w osi środkowej w kształcie kwadratów. Płyciny wypełniono rzeźbioną dekoracją floralną na czerwonym tle. Kondygnacja retabulum ujęta została parą złoconych kolumn, podtrzymujących wyłamane nad polem środkowym belkowanie. Kolumny o kompozytowych kapitelach ustawiono na profilowanych bazach, w jednej trzeciej wysokości przedzielone zostały opaską, zaś w części dolnej ozdobiono je żłobkowaniem. Na belkowaniu umieszczono parę uskrzydlonych aniołków. Pole środkowe ujęte zostało w prostokątną, profilowaną ramę, zamkniętą od góry łukiem wklęsło-wypukłym z uskokami. W niej prezentowany jest obraz Jezusa Bielańskiego w typie Ecce Homo, a na zasuwie obraz Najświętszego Serca Pana Jezusa. Po bokach nastawy umieszczono ażurowe, złocone wici akantowe pełniące role uszaków. Zwieńczenie uzyskało formę prostokąta stojącego ujętego po bokach dwiema lizenami i spływami wolutowymi. Wieńczy je przerywane belkowanie, na którym usytuowano parę siedzących aniołków. W polu zwieńczenia umieszczono obraz Świętej Rodziny we wklęsło-wypukłej ramie. Natomiast szczyt zwieńczenia ozdobiono złoconym chrystogramem "IHS" na czerwonym tle, otoczonym wieńcem z obłoków i promienistą glorią. Strukturę nastawy pomalowano w kolorze beżowym, a ornamentykę wyzłocono i wysrebrzono.
ołtarz
Jezusa Bielańskiego
Zdjęcie nr 1: Pełnoplastyczna figura ukazuje przyklękającego na prawe kolano uskrzydlonego anioła. Anioł o lekko pochylonej głowie do przodu ma modlitewnie złożone ręce przed sobą. Jego owalną twarz o jasnej karnacji, drobnym nosie i ustach otaczają krótkie brązowe włosy. Postać ubrana jest w białą, luźną tunikę. Umieszono ją na prostopadłościennym drewnianym postumencie zaopatrzonym w niski profilowany cokół oraz gzyms.
rzeźba
Adorujący anioł
Zdjęcie nr 1: Orientowany kościół św. Wojciecha w Bulowicach obecnie uzyskał strukturę trójnawowej, trójprzęsłowej bazyliki z jednoprzęsłowym, nieco węższym prezbiterium zamkniętym spłaszczoną absydą. Na przedłużeniu dostawionych naw wybudowano półkolisty aneks zakrystyjny okalający apsydę, przepruwając go trzema półokrągłymi oknami oraz wejściem na osi. W aneksie od strony południowo-wschodniej urządzono otwartą na zewnątrz półkolistą arkadą kaplicę Ogrójcową. Od zachodu do nawy głównej przylega lekko wysunięta do przodu czworoboczna wieża flankowana dwoma, piętrowymi aneksami. Elewację masywu wieżowego artykułuje profilowany gzyms koronujący wyłamany na szerokości wieży, podtrzymujący miedziany daszek pulpitowy, dzielący ją na dwie kondygnacje. Podobny gzyms zamyka wieżę u góry, ponad którym wznosi się cebulasty hełm zwieńczony krzyżem na bani. Pod gzymsem w górnej części wieży usytuowano tarcze zegarowe oraz poniżej półokrągłe okna. W jej przyziemiu urządzono kruchtę, do której prowadzi portal uszaty z widocznym nad nim odcinkiem belkowania. Za pomocą symetrycznych spływów dostawione dwie nawy zostały połączone w spójną całość z masywem wieżowym. Do obu naw prowadzą półokrągłe arkady, w których urządzono otwarte przedsionki poprzedzające weście do kościoła. Nawę główną i prezbiterium nakryto dachem siodłowym. W jej części wschodniej nadwieszono wieżyczkę na sygnaturkę w kształcie sześciobocznej latarnii z baniastym hełmem i krzyżem. Nawy boczne i aneks zakrystyjny przykryto dachami pulpitowymi. Elewacje zewnętrzne zostały pozbawione artykulacji za wyjątkiem niskiego kamiennego cokołu obiegającego całą świątynię. Wnętrze nawy głównej zostało rozczłonkowane za pomocą opilastrowanych filarów, ponad którymi widoczne są odcinki belkowania. W tęczy kościoła zastosowano pilastry zdwojone. Nawy boczne połączono z nawą główną za pomocą mocno spłaszczonych arkad. Ponad nimi przepruto prostokątne okna zamknięte łukiem odcinkowym. Całość nawy nakryto sklepieniem żagielkowym wspartym na gurtach, zaś prezbiterium przykryto hemisferycznie. W części zachodniej nawy głównej zawieszono chór muzyczny wsparty na dwóch drewnianych filarach z drewnianym, pełnym parapetem artykułowanym czworobocznymi płycinami. Na osi środkowej parapet wyłamano na rzucie trapezu. W prezbiterium ustawiono ołtarz główny, a przy łuku tęczowym dwa ołtarze boczne. Na północnej ścianie łuku tęczowego zawieszono ambonę. Dwa niewielkie ołtarze boczne znalazły się także na zakończeniu naw bocznych.
kościół
Kościół św. Wojciecha
Zdjęcie nr 1: Obraz uzyskał kształt stojącego prostokąta zamkniętego u góry łukiem odcinkowym, obramienionym profilowaną, złoconą ramą. W centrum kompozycji przedstawiono frontalnie siedzącego na niewielkim wzniesieniu Chrystusa z rozłożonymi rękami. Zbawiciel ma nieznacznie ujętą głowę w trzech czwartych w prawo. Jego pełną twarz o jasnej karnacji z rumianymi policzkami charakteryzuje wydatny nos i usta oraz łagodne spojrzenie. Okalają je gęste, brązowe włosy spływające na ramiona oraz krótka broda. Jezusa ubrany jest w czerwoną tunikę przewiązaną w pasie oraz niebieski płaszcz podbity bladym filetem, spiętym pod szyją i okrywającym jego plecy, a także nogi. Spod tuniki widać fragment lewej, bosej stopy. Jego głowę okala żółty nimb. Przed Jezusem z prawej strony klęczy na lewe kolano ujęty w profilu chłopak trzymający oburącz płaski kosz z pięcioma bochenkami chleba. Chłopiec odchylając się nieznacznie do tyłu ciężar kosza wspiera na prawej nodze. Ma owalną twarz o rumianych policzkach z drobnym nosem i ustami, okoloną krótkimi, jasnymi włosami. Ubrany jest w luźną, jasną koszulę z podwiniętymi rękawami oraz krótkie, brązowe spodnie. Przed nim w prawym rogu kompozycji leży pusty wiklinowy kosz, a obok niego na ziemi dwie ryby. Za Zbawicielem stoi trzech apostołów z nimbami talerzowymi nad głowami. Pierwszy z lewej widoczny jest nieznacznie od tyłu. To starszy mężczyzna z siwiejącymi włosami i brodą, ubrany w niebieską tunikę, ochrowy płaszcz i sandały. Dwóch następnych flankuje postać Jezusa. Obaj zostali przedstawieni frontalnie. Apostoł z lewej strony trzyma złożone ręce na wysokości piersi. Jego głowę otacza bujny zarost i broda. Ubrany jest w bladofioletową tunikę i narzucony na ramiona ciemnozielony płaszcz. Z kolei apostoł z prawej strony Chrystusa to młody mężczyzna, który obiema rękami zdaje się wskazywać na trzymany przez chłopca przed Jezusem kosz z chlebem. Ma on owalną twarz pozbawioną zarostu o jasnej karnacji i rumianych policzkach z wydatnym nosem i pełnymi ustami. Jego głowę otaczają krótkie, jasne włosy. Młodzieniec ubrany jest w luźną, ciemnozieloną tunikę oraz w czerwony płaszcz podbity bladym fioletem przerzucony przez lewe ramię. Na drugim planie w głębi za chłopcem z koszem chleba i najmłodszym apostołem widać grupę siedzących ludzi. Podobną grupę przedstawiono w głębi obrazu na trzecim planie na tle wzgórzystego krajobrazu z rozlanym jeziorem i roślinnością oraz bladoniebieskim niebem z obłokami.
obraz
Cudowne rozmnożenie chleba
Zdjęcie nr 1: Obraz uzyskał kształt stojącego prostokąta zwieńczonego nadwieszonym łukiem odcinkowym, ujętego złoconą i srebrzoną, profilowaną ramą z dekoracją w typie palmetowym. W centrum kompozycji ukazano frontalnie w dwóch trzecich Chrystusa z nieznacznie pochyloną głową w prawo ujętą w trzech czwartych. Zbawiciel ma skrzyżowane z przodu i związane sznurem ręce. W lewej dłoni trzyma złocistą trzcinę z dwiema stylizowanymi parami liści. Jezus ma pociągła twarz o ciemnej karnacji i zapadłych policzkach, okoloną krótką brodą i brązowymi włosami spływającymi na ramiona. Charakteryzuje ją duży, prosty nos, wydatne usta i szeroko otwarte ciemne oczy. Na głowie ma zieloną koronę cierniową, spod której spływają krople krwi. Jego głowę otacza promienisty nimb przechodzący w ostre, złocone promienie. Krew widoczna jest także na odsłoniętym torsie oraz rękach. Zbawiciel ubrany jest w czerwony płaszcz narzucony na ramiona odsłaniający jego nagi tors oraz szarobłękitne, luźne perizonium.
obraz
Ecce Homo
Zdjęcie nr 1: Obraz uzyskał kształt stojącego prostokąta ujętego złoconą, profilowaną ramą z dekoracją w typie wolich oczu. W centrum kompozycji ukazano frontalnie w dwóch trzecich Chrystusa z nieznacznie pochyloną głową w prawo ujętą w trzech czwartych. Zbawiciel ma skrzyżowane z przodu i związane sznurem ręce. W prawej dłoni trzyma trzcinę. Ma pociągłą twarz o jasnej karnacji okoloną krótką brodą i brązowymi włosami spływającymi na ramiona. Jezus ma duży, prosty nos, wydatne usta i szeroko otwarte ciemne oczy. Na głowie ma złoconą koronę cierniową, spod której spływają krople krwi. Jego głowę otaczają ostre, złocone promienie. Krew widoczna jest także na odsłoniętym torsie oraz rękach. Chrystus ubrany jest w płaszcz narzucony na ramiona odsłaniający jego nagi tors. Zarówno płaszcz, jak i korona cierniowa, trzcina oraz sznur zostały przykryte płaskorzeźbioną, drewnianą sukienką wotywną.
obraz
Ecce Homo

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca, z dostępem w postaci jednobiegowych schodów z pełną balustradą, dostawionych od północy. Kosz na planie ośmioboku, ustawiony na niskim, profilowanym cokole, z podwieszeniem w formie zbliżonej do spłaszczonego stożka, o wklęsło-wypukłych ściankach, zakończonego szyszką. Ścianki ambony wydzielone zwielokrotnionymi pilastrami toskańskimi, z płycinami w partii trzonów, podtrzymującymi przełamujący się nad nimi gzyms tworzący parapet. W polach płyciny w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym z figurami czterech ewangelistów ustawionych na wspornikach w postaci uskrzydlonych główek anielskich. Baldachim na planie ośmioboku, w formie zbliżonej do spłaszczonego stożka, o wklęsło-wypukłych ściankach, o krawędzi obwiedzionej lambrekinem, zakończonego postumentem z figurą Chrystusa w typie Salvator Mundi. Na podniebieniu gołębica Ducha Świętego w glorii promienistej. Struktura polichromowana w odcieniach beżu, z bladoróżowymi detalami i złoconymi profilami. Figury ewangelistów i Chrystusa ścięte z tyłu, ukazane frontalnie, w kontrapostach. Twarze mają pociągłe, o migdałowatych oczach, garbatych nosach i pełnych ustach, okolone są gęstymi, krótkimi brodami i falowanymi włosami opadającymi na ramiona. Postacie ubrane są w złocone tuniki przepasane w talii oraz płaszcze. Ewangeliści trzymają w rękach pióra i otwarte księgi, przy nogach znajdują się ich atrybuty. Chrystus w lewej ręce trzyma jabłko królewskie, prawą błogosławi.
ambona

Ambona

Zdjęcie nr 1: Ambona zawieszona jest na ścianie, z wejściem w zaplecku. Kosz ambony, na rzucie owalu, artykułują cztery pilastry osadzone na obiegającym jego podstawę cokole, wspierające wyłamujący się ponad nimi gzyms wieńczący. Podwieszenie kosza jest w formie czterech wolutowych kabłąków spiętych spłaszczonym pierścieniem. Zaplecek jest w formie prostokątnej płyciny ujętej parą pilastrów wspierających wyłamujące się ponad nimi belkowanie z wydatnym gzymsem. Zwieńczenie ma formę półkolistego przyczółka. Pola kosza ambony wypełniają płaskorzeźbione przedstawienia trzech świętych Janów. W środkowym znajduje się św. Jan Kanty siedzący przy pulpicie z otwartą księgą, poniżej znajduje się kartusz herbowy, o krawędziach zdobionych ornamentyką akantową, z napisem: „Et lex / clementia / in linqua / eius”, natomiast w medalionie powyżej jest zamknięta księga z siedmioma pieczęciami. Po lewej znajduje się św. Jan Ewangelista, poniżej na kartuszu napis: „Quia verum est testimo/nium eius”, w medalionie zaś klatka. Po prawej jest przedstawienie św. Jana Chrzciciela z kartuszem z napisem: „Et enim / manus Domini / errat /cum / suo” oraz medalionem ze znakiem ręki trzymającej trąbę. Pilastry zdobią motywy kampanulli oraz uskrzydlonych główek anielskich, z których niektóre są na tle konch. Tuż pod gzymsem wieńczącym podwieszona jest girlanda kwiatowa. Belkowanie zaplecka ambony wsparte jest dodatkowo na wolutowych wspornikach, trzony pilastrów zdobią kampanulle. Po środku płyciny zaplecka, nad wejściem znajduje się ujęty akantem kartusz herbowy z napisem: „Docebit vos omnia”. Zwieńczenie ambony zdobią figurki dwóch par aniołków, z czego jedna usytuowana jest na krawędziach przyczółka, druga wypełnia pole tympanonu. Ukazane naprzeciw siebie w pozycjach półleżących, o przeplatających się nogach obuczącz podtrzymują otwartą księgę z napisem: „EVANGELIUM IESU CHRISTI”. Szczyt zwieńczenia jest w formie promienistej glorii z gołębicą Ducha Świętego po środku. Struktura ambony jest pomalowana na biało, podobnie, jak odsłonięte partie ciał aniołków. Detal architektoniczny, ornamnetyka, szaty i skrzydła są złocone i srebrzone.
ambona

Ambona

Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca ustawiona przy północnej ścianie, dostępna jednobiegowymi schodami z balustradą od strony prezbiterium. Kosz na planie sześcioboku u dołu z ćwierćwałkiem, zdobionym na narożach dekoracją rokokową; u góry zamknięty profilowanym gzymsem. Ścianki artykułowane spływami wolutowymi o karbowanych trzonach. W polach prostokątne płyciny mieszczące płaskorzeźbione rocaille. Podwieszenie w formie stożka o wklęsło-wypukłych bokach, zakończonego płaskorzeźbioną rozetą. Ścianki flankowane w narożach analogicznie jak kosz, w polach trapezoidalne płyciny, przerwane pośrodku okręgiem z rozetką. Zaplecek prostokąty ujęty płaskim obramieniem o zgeometryzowanych wolutach w dolnych narożach oraz rocaille'm w górnych. Pośrodku płaskorzeźbione przedstawienie św. Jana Chrzciciela na tle pejzażu. Baldachim powtarzający plan kosza, zwieńczony wazonem ustawionym na sześciu spiętych kabłąkach. W podniebiu gołębica Ducha Świętego na tle promienistej glorii, na brzegach zawieszony lambrekin. Balustrada schodów pełna, od dołu ujęta półwałkiem, zamknięta profilowanym gzymsem, w polu dwie płyciny w kształcie rombów, w których umieszczone są rocaille. Balustrada zakończona filarkiem, na którym ustawiony jest wazonik. Całość struktury ambony polichromowana w odcieniach brązu, płaskorzeźba wielobarwna, profilowania i detal architektoniczny pozłacany, podniebienie baldachimu malowane na niebiesko, lambrekin posrebrzany.
ambona

Ambona

Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca z dostępem od zakrystii. Podwieszenie w formie odwróconego ostrosłupa o ściętym wierzchołku, na krawędziach flankowane pilastrami zakończonymi u góry wolutowo, a na ściankach zdobione płycinami. Kosz na planie kwadratu umieszczony na wybrzuszonej podstawie, dekorowanej rocaille'owymi kartuszami, o ściętych górnych narożach; ścianki wklęsłe, zwężające się ku górze, ujęte w narożach pilastrami z trzonami dekorowanymi rocaille'em i zwisami z różanych gałązek. Podpory dźwigają gzyms wyłamany na ich osi, tworzący parapet. W polu ścianek płyciny z rocaille'ami w narożach z malowanymi olejem na desce obrazami przedstawiającymi ewangelistów. Od strony lewej: św. Mateusz z aniołem, pośrodku św. Marek z lwem i św. Łukasz z wołem, a po prawej św. Jan z orłem. Ewangeliści ukazani w pozycji siedzącej z księgami w dłoniach, ubrani w różnokolorowe, powłóczyste szaty na złotym tle. Zaplecek w kształcie stojącego prostokąta, ujęty pilastrami dekorowanymi rocaille'ami. W polu płycina w kształcie stojącego prostokąta, zamkniętego łukiem nadwieszonym z płaskorzeźbionymi tablicami dekalogu, ujętymi od dołu skrzyżowanymi gałązkami oliwnymi, związanymi wstęgą. Belkowanie nad zapleckiem o wypukłej linii, z przerwanym pośrodku gzymsem, od góry wypełnionym rocaille'em, od dołu ozdobionym podwieszonym lambrekinem z chwostami. Zwieńczenie ma formę zbliżoną do trapezu, ujęte jest wolutami spływającymi na belkowanie, na których ustawione są rokokowe wazony. W polu zwieńczenia znajduje się medalion z glorią pośród obłoków, a powyżej gołębica Ducha Świętego. Zwieńczenie flankują umocowane na ścianie, uskrzydlone główki aniołków dobrej i złej rady: po lewej o jasnej karnacji, a po prawej o czarnej karnacji. Szczyt zwieńczenia ma formę gzymsu z podwieszonym lambrekinem. Całość wieńczy zawieszona na ścianie promienista gloria z wieńcem utworzonym z obłoków. Struktura polichromowana jest w kolorze czerwonym, z czarnymi profilami oraz złoconą i srebrzoną ornamentyką.
ambona

Ambona

Zdjęcie nr 1: Ambona stojąca, ustawiona w prezbiterium. Stopa na planie ośmioboku z uskokiem; tuleja na podwójnym cokole, ośmioboczna, przechodząca w podstawę dla kosza; dekorowana w narożach maswerkiem. Kosz na planie sześciu boków z ośmioboku. Ścianki wydzielone wąskimi kolumienkami na wysokich cokołach podtrzymujących wysokie imposty i parapet kosza. W polu ścianek bocznych prostokątne płyciny z maswerkiem, powyżej fryz z kwadratowymi płycinami ze stylizowanymi rozetkami. Kosz u spodu dekorowany motywem geometrycznym i krenelażem. Na parapecie ustawiony na nóżce kwadratowy pulpit w profilowanej ramie. Z boku dwustopniowe schodki z metalową, ażurową balustradą, dekorowaną motywem roślinnym. Polichromia w kolorze jasnozielonym, z marmoryzowanymi i czerwonymi elementami, detale złocone.
ambona

Ambona

Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca, z wejściem od strony zaplecka. Kosz jest na planie ściętego sześcioboku ze ściankami wydzielonymi półfilarami o kapitelach korynckich. Pola ścianek wypełniają płyciny w kształcie stojącego prostokąta o narożach w formie uszaków, ujęte profilowanym obramieniem. Dół kosza obiega belkowanie z wybrzuszonym architrawem, szerokim fryzem i delikatnym gzymsem. Podwieszenie kosza zakończone jest motywem złoconej szyszki. Parapet ambony jest w formie belkowania ze znacznie wysuniętym gzymsem. W dolnej części zaplecka znajdują się prowadzące na ambonę drzwi. Powyżej jest płycina w kształcie leżącego prostokąta z płaskorzeźbioną, złoconą parą tablic Mojżeszowych, ujętych srebrzonymi obłokami. Baldachim na rzucie sześcioboku tworzy sześć wklęsłych płycin, dołem obiega je belkowanie z wydatnym gzymsem. Powyżej gzymsu znajduje się niewysoki cokół wyłamujący się na narożach, na których ustawione są płonące wazony. Baldachim wieńczy krzyż. Płyciny kosza ambony zdobią motywy stylizowanej ornamentyki roślinnej, w podniebiu znajduje się sylwetka gołębicy Ducha Świętego ujętej promienistą glorią. Struktura ambony utrzymana jest w odcieniach brązu, detal architektoniczny i ornamentyka są złocone i srebrzone.
ambona

Ambona

Jak cytować?

ks. Szymon Tracz, "ambona", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/ambona-113

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności