Bóg Ojciec i gołębica Ducha Świętego

Dzieje zabytku

Dzieje zabytku nie są znane.

Opis

Tondo z przedstawieniem Boga Ojca i gołębicy Ducha Świętego w ramie dekorowanej płycinami z imitacją dekoracji kaboszonami, rautami i rozetami. W centrum kompozycji Bóg Ojciec, ukazany w półpostaci, wyłaniający się z chmur, spoglądający w dół, z prawą ręką uniesioną, a lewą odwiedzioną do boku. Ma podłużną twarz o wyrazistych rysach, wysokie czoło, wąski nos oraz siwe, kręcone włosy i długą, siwą brodę. Jest ubrany w granatową tunikę oraz jasnoróżowy płaszcz, który przechodzi na skos przez pierś i wywija się za jego plecami w fantazyjne fałdy. Poniżej postaci biała gołębica o rozłożonych skrzydłach zwrócona głową w dół. Z dzioba odchodzi jej wiązka jasnych promieni. Tło tworzą skłębione, ciemnoniebieskie obłoki rozdzielające się na środku, ukazując żółte niebo.

Zarys problematyki artystycznej

Forma wyobrażenia Boga Ojca jako brodatego, starego mężczyzny wywodzi się ze sztuki bizantyńskiej. Do XII wieku ukazywano go z nimbem krzyżowym wskazującym, że jest to wspólne przedstawienie Boga Ojca i Jezusa, a później, pod wpływem sztuki zachodniej zaczęto dążyć do oddzielnego wyobrażania osób Trójcy Świętej. Bóg Ojciec bez nimbu krzyżowego, ukazany w popiersiu, pojawił się w sztuce w XIV wieku, coraz częściej występował również samodzielnie. W renesansie był przestawiany jako wszechmocny Jahwe i stwórca emanujący boskim majestatem. Ujęcia takich włoskich artystów jak Michał Anioł (freski kaplicy Sykstyńskiej, 1508-1512), czy Rafael („Wizja Ezechiela”, 1518) stały się wzorem dla wielu późniejszych przedstawień. Unosząca się u dołu kompozycji gołębica jest symbolem Ducha Świętego. Kształt oraz temat przedstawienia wskazują, że obraz był wprawiony w zwieńczenie ołtarza i był częścią rozleglejszej, spójnej ikonograficznie kompozycji.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Ubytki powierzchni warstwy malarskiej, krakelury, odspojenia.

Streszczenie

Pochodzące z drugiej połowy XVIII lub z początku XIX wieku tondo z przedstawieniem Boga Ojca było najpewniej wprawione w zwieńczenie ołtarza. Sposób ukazania Wszechmocnego opiera się na wzorach wykształconych w epoce renesansu, a w przedstawieniu towarzyszy mu gołębica Ducha Świętego.

Bibliografia