Ambona

Dzieje zabytku

Ambona powstała w drugiej połowie XVIII wieku, a w 1962 roku przeprowadzono jej konserwację.

Opis

Ambona przyścienna, wisząca, dostępna od strony prezbiterium. Kosz na planie wklęsło-wypukłym, na zwężającym się cokole dekorowanym liśćmi. U spodu podwieszone dekorowane rocaille’m woluty podtrzymujące szyszkę. Ścianki kosza wklęsłe, zdobione płycinami wypełnionymi główkami anielskimi, a ścięte naroża wolutami z rocaille’m i główkami anielskimi. Kosz zamknięty parapetem w formie belkowania, wyłamanego na narożach. Z prawej strony do kosza prowadzą schody z ażurową balustradą wyciętą w pionowe, fantazyjne kształty, z poręczą. Zaplecek w kształcie stojącego prostokąta flankowany pilastrami wypełnionymi płycinami z głowicami utworzonymi z wolut i główek anielskich, podtrzymującymi fragmenty pełnego, wyłamanego na ich osiach belkowania. W polu płycina w kształcie stojącego prostokąta o ściętych górnych narożach z krucyfiksem. Nad nią, między fragmentami belkowania pięciopolowy herb Wazów zwieńczony koroną. Ponad zapleckiem płaskorzeźbiona gołębica Ducha Świętego w otoku z obłoków na tle dużych rozmiarów glorii promienistej.
Struktura polichromowana w kolorze zielonym; płyciny marmoryzowane w odcieniu jasnego brązu; profilowania brązowe, detale, ornamenty, gloria złocone, gołębica i obłoki srebrzone.

Zarys problematyki artystycznej

Ambona, dawniej miejsce czytania tekstów liturgicznych i głoszenia kazań, choć jest we współczesnej liturgii już praktycznie nieużywana, pozostaje częścią wystroju większości kościołów. Miejsce, w którym ją lokowano – przy pierwszym lub środkowym filarze nawy głównej, ustaliło się w późnym średniowieczu. Typ ambony zawieszonej na ścianie lub filarze, z wejściem po schodkach wykształcił się w XVI wieku.
Wykonana w drugiej połowie XVIII wieku ambona kościoła w Czernichowie jest przykładem dzieła łączącego mody. O wpływie sztuki późnego baroku świadczy wieloplanowa, wielokolorowa struktura oraz okazała gloria promienista ponad zapleckiem. Jej wklęsło-wypukłe kształty dekorowane są różnorodnymi formami ornamentu rocaille’owego – najbardziej powszechnie stosowanej dekoracji okresu rokoka, który został połączony z główkami anielskimi i wolutami. Herb Wazów, którzy panowali w latach 1587-1648 pochodzi najpewniej z wcześniejszego dzieła i został wtórnie wykorzystany.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

W 1962 roku przeprowadzono konserwację ambony.

Streszczenie

Ambona została wykonana w drugiej połowie XVIII wieku. Jej forma, kolorystyka oraz użyte ornamenty wskazują na wpływ stylów późnego baroku oraz rokoka.

Bibliografia