Ambona

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
krakowski
Gmina
Czernichów
Miejscowość
Czernichów
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Parafia
Świętej Trójcy
Tagi
ambona styl rokokowy sztuka późnobarokowa
Miejsce przechowywania
kościół
Identyfikator
DZIELO/01078
Kategoria
ambona
Ilość
1
Czas powstania
druga połowa XVIII wieku
Technika i materiał
drewno, techniki stolarskie i rzeźbiarskie, polichromia, złocenie, srebrzenie
Wymiary podstawowe
Inne wymiary – wysokość kosza: 119 cm; rzut kosza: 131 x 136 cm
Autor noty katalogowej
Agata Felczyńska
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska

Dzieje zabytku

Ambona powstała w drugiej połowie XVIII wieku, a w 1962 roku przeprowadzono jej konserwację.

Opis

Ambona przyścienna, wisząca, dostępna od strony prezbiterium. Kosz na planie wklęsło-wypukłym, na zwężającym się cokole dekorowanym liśćmi. U spodu podwieszone dekorowane rocaille’m woluty podtrzymujące szyszkę. Ścianki kosza wklęsłe, zdobione płycinami wypełnionymi główkami anielskimi, a ścięte naroża wolutami z rocaille’m i główkami anielskimi. Kosz zamknięty parapetem w formie belkowania, wyłamanego na narożach. Z prawej strony do kosza prowadzą schody z ażurową balustradą wyciętą w pionowe, fantazyjne kształty, z poręczą. Zaplecek w kształcie stojącego prostokąta flankowany pilastrami wypełnionymi płycinami z głowicami utworzonymi z wolut i główek anielskich, podtrzymującymi fragmenty pełnego, wyłamanego na ich osiach belkowania. W polu płycina w kształcie stojącego prostokąta o ściętych górnych narożach z krucyfiksem. Nad nią, między fragmentami belkowania pięciopolowy herb Wazów zwieńczony koroną. Ponad zapleckiem płaskorzeźbiona gołębica Ducha Świętego w otoku z obłoków na tle dużych rozmiarów glorii promienistej.
Struktura polichromowana w kolorze zielonym; płyciny marmoryzowane w odcieniu jasnego brązu; profilowania brązowe, detale, ornamenty, gloria złocone, gołębica i obłoki srebrzone.

Zarys problematyki artystycznej

Ambona, dawniej miejsce czytania tekstów liturgicznych i głoszenia kazań, choć jest we współczesnej liturgii już praktycznie nieużywana, pozostaje częścią wystroju większości kościołów. Miejsce, w którym ją lokowano – przy pierwszym lub środkowym filarze nawy głównej, ustaliło się w późnym średniowieczu. Typ ambony zawieszonej na ścianie lub filarze, z wejściem po schodkach wykształcił się w XVI wieku.
Wykonana w drugiej połowie XVIII wieku ambona kościoła w Czernichowie jest przykładem dzieła łączącego mody. O wpływie sztuki późnego baroku świadczy wieloplanowa, wielokolorowa struktura oraz okazała gloria promienista ponad zapleckiem. Jej wklęsło-wypukłe kształty dekorowane są różnorodnymi formami ornamentu rocaille’owego – najbardziej powszechnie stosowanej dekoracji okresu rokoka, który został połączony z główkami anielskimi i wolutami. Herb Wazów, którzy panowali w latach 1587-1648 pochodzi najpewniej z wcześniejszego dzieła i został wtórnie wykorzystany.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

W 1962 roku przeprowadzono konserwację ambony.

Streszczenie

Ambona została wykonana w drugiej połowie XVIII wieku. Jej forma, kolorystyka oraz użyte ornamenty wskazują na wpływ stylów późnego baroku oraz rokoka.

Bibliografia

"Słownik terminologiczny sztuk pięknych", Warszawa 2011
"Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1: Województwo krakowskie", Warszawa 1953

ŹRÓDŁA ARCHIWALNE

Kronika Parafialna (http://www.parafiaczernichow.pl/index.php/o-parafii)

Jak cytować?

Agata Felczyńska , "Ambona", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/ambona-37

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności