Chrystus u słupa

Dzieje zabytku

Dzieje zabytku nie są znane.

Opis

Obraz w kształcie stojącego prostokąta w profilowanym, złoconym obramieniu. Chrystus ukazany w półpostaci, zwrócony nieznacznie w lewo, z rękami złączonymi z tyłu, skrępowany sznurem. Głowę ma pochyloną do przodu i na lewe ramię. Owalna twarz o jasnej karnacji, długim prostym nosie i przymkniętych oczach jest okolona czarnymi opadającymi na kark włosami i krótką, czarną brodą. Wokół głowy promienisty nimb. Wyraźnie zarysowano linię żeber, wokół bioder przewiązane białe, drapowane w wąskie fałdy perizonium. Kolorystyka ciemna, frontalne światło wydobywa z mroku postać umęczonego Chrystusa; głęboki światłocień.

Zarys problematyki artystycznej

Temat Biczowania Chrystusa pochodzi z Nowego Testamentu, został opisany w trzech Ewangeliach i jest obok Naigrawania oraz Cierniem koronowania najczęściej wybieranym tematem przedstawień z wydarzeń Wielkiego Piątku poprzedzających ukrzyżowanie i śmierć Jezusa. Epizody te ukazywano pojedynczo lub układano w cykl. Samodzielne przedstawienie Chrystusa biczowanego przy kolumnie rozwinęło się w XV wieku jako scena do kontemplacji. Od początku XVI wieku stało się szczególnie popularne w Hiszpanii, w której niedługo potem rozwinięto ten motyw, ukazując Chrystusa po biczowaniu, tak jak w omawianym obrazie. Prace o tej tematyce mieli w swoim dorobku Velazquez czy Murillo. Plastyka niemiecka XVII wieku często skupiała się na podkreślaniu okaleczenia, bezbronności oraz osamotnienia Chrystusa. Właśnie tym nurtem inspirował się artysta obrazu obecnego w mucharskim kościele. Temat był szczególnie popularny w sztuce polskiej XVII wieku. Obrazy z tego okresu znajdują się w kościele w Kalwarii Zebrzydowskiej, klasztorze Franciszkanów w Krakowie, kolegium Jezuitów w Krakowie (obraz prawdopodobnie namalowany w Hiszpanii) i w kościele parafialnym w Tykocinie. Na obrazie w Mucharzu na twarzy postaci maluje się smutek, perizonium łamie się w drobne fałdy, jednolite tło nie odciąga uwagi widza od intymnej sceny i pozwala na mistyczne przeżycie wiernego.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry; warstwa malarska mocno pociemniała.

Streszczenie

Nie jest znany autor ani pochodzenie siedemnastowiecznego obrazu z przedstawieniem Chrystusa u słupa, który został umieszczony lewym ołtarzu bocznym kościoła w Mucharzu. Artysta prawdopodobnie inspirował się plastyką niemiecką, co zaznacza się w rysach twarzy Chrystusa i sposobie ujęcia. Jednolite tło nie odciąga uwagi widza od intymnej sceny i pozwala na mistyczne przeżycie wiernego.

Bibliografia