Św. Walenty

Dzieje zabytku

Ołtarze boczne wraz z dekoracją rzeźbiarską powstały w latach 1751-1757 w czasie modernizacji wnętrza świątyni staraniem ówczesnego proboszcza, księdza Michała Lorencsa, przy wsparciu barona Antála Mednyanszkyego de Megyes, który miał przywilej patronatu w stosunku do kościoła. Z niezachowanej do dziś księgi rachunkowej z lat 1751-1829, na którą powoływali się dawni badacze wiadomo, że ołtarze boczne zostały wykonane przez niewymienionego z nazwiska rzeźbiarza z Preszowa, natomiast pozłocone przez Dawida Kramera, malarza z Preszowa. Jednocześnie trzej rzeźbiarze z rodziny Wierzbickich z Nowego Targu wykonali nieokreślone figury do wszystkich ołtarzy.

Opis

Figura ścięta z tyłu. Święty przedstawiony jest w całej postaci, frontalnie, w kontrapoście. W swojej lewej, uniesionej ręce trzyma zamkniętą księgę, zaś w prawej dłoni, wyciągniętej w bok, pastorał. Twarz ma pociągłą, o dużych oczach, prostym nosie i otwartych ustach, okoloną długą brodą z wąskimi wąsami oraz silnie kręconymi krótkimi włosami. Święty ubrany jest w długą albę, przepasaną w talii oraz kapę zapiętą na piersi, okrywającą ramiona z rozwianą fałdą zawiniętą na jego lewej nodze, na głowie ma infułę, a na dłoniach rękawiczki. Polichromia naturalistyczna w partiach ciała, szaty i atrybuty pozłocone, detale stroju posrebrzone.

Zarys problematyki artystycznej

Dekoracja rzeźbiarska ołtarzy bocznych jest niejednorodna, wykonana niewątpliwie przez kilku artystów. Niewielkie figury stojące na belkowaniu oraz w partii zwieńczenia są bardzo zbliżone pod względem formalnym do głównych rzeźb retabulum. Wszystkie charakteryzuje ten sam typ twarzy o głęboko osadzonych, migdałowatych oczach, lekko garbatych nosach, pełnych ustach, w postaciach męskich ze znamiennie rzeźbionymi wąskimi wąsami oraz silnie skręconymi puklami brody i włosów. Sylwetki upozowane są dosyć zachowawczo. Każdorazowo tkanina ściśle przylega do ciała i jest obficie drapowana. Być może figury zostały wykonane przez tego samego artystę, którym z dużym prawdopodobieństwem był nieznany z nazwiska rzeźbiarz z Preszowa. Niewielkie figury znajdujące się w partii zwieńczenia ołtarza zostały wykonane z mniejszą precyzją i starannością niż główne rzeźby. Niewątpliwie miała na to wpływ ich lokalizacja, gdyż usytuowane wysoko nie były dobrze widoczne przez wiernych.
Według akt wizytacji z 1832 roku omawiana figura wyobraża św. Walentego. Święty ten w ikonografii przedstawiany jest najczęściej w stroju kapłana, w albie z ornatem, rzadziej w stroju biskupim z infułą na głowie i w kapie, jak w figurze we Frydmanie. Jest czczony jako patron w chorobach nerwowych, padaczce i epilepsji, jak również orędownik zakochanych.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Figura silnie zabrudzona.

Streszczenie

Ołtarze boczne wraz z dekoracją rzeźbiarską powstały w latach 1751-1757 staraniem ówczesnego proboszcza, księdza Michała Lorencsa, przy wsparciu barona Antála Mednyanszkyego de Megyes. Według akt wizytacji z 1832 roku omawiana figura wyobraża św. Walentego. Święty ten w ikonografii przedstawiany jest najczęściej w stroju kapłana, rzadziej biskupim z infułą na głowie i w kapie, jak w figurze we Frydmanie. Jest czczony jako patron w chorobach nerwowych, padaczce i epilepsji, jak również orędownik zakochanych.

Bibliografia