Sakralne Dziedzictwo Małopolski

Dzieje zabytku

Ołtarz Matki Boskiej Częstochowskiej (dawniej św. Antoniego Padewskiego i Michała Archanioła) pochodzi z wyposażenia dawnego kościoła w Zawoi (Skawicy). Powstał w drugiej połowie XVIII wieku (po 1757). Nastawa została przeniesiona do nowo wybudowanej świątyni w 1888 roku. Była opisana w inwentarzu księdza Adama Górkiewicza z 1919 roku, jako wybudowana w stylu barokowym. W polu głównym ołtarz miał obrazy św. Michała Archanioła i św. Antoniego Padewskiego (Józef Kaczmarczyk, 1906), w zwieńczeniu obraz tego świętego oraz figurki aniołków, a po bokach nastawy rzeźby biskupów. Na ołtarzu stała również figura św. Antoniego. W 1926 roku sprawiono do nastawy obraz św. Teresy. Ołtarz, razem z innymi w kościele, był odnawiany w latach 1930 i 1966. Obecnie w ołtarzu zamiast obrazu Michała Archanioła znajduje się wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej.

Opis

Nastawa architektoniczna, jednoosiowa, jednokondygnacyjna ze zwieńczeniem, ustawiona na dwustrefowym cokole, w górnej części z wyłamanymi pod kątem dwoma prostopadłościanami. Ołtarz drewniany, prostopadłościenny, skrzyniowy, z drewnianą mensą. Antepedium ujęte profilowaną ramą, w polu dwie duże, płaskorzeźbione rozety na pomarańczowym tle. Nastawa ujęta parą kolumn ustawionych na tle pilastrów, dźwigających pełne belkowanie, wyłamane pod kątem na ich osi, częściowo przerwane nad polem środkowym oraz fragmenty przerwanego półkolistego przyczółka. Pole centralne w całości wypełnione wnęką w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem segmentowym nadwieszonym, ujętym profilowaną ramą, z obrazem św. Antoniego Padewskiego. Nad nim akantowy kartusz, z przedstawieniem dwóch skrzyżowanych kluczy w polu. Kondygnację flankują dwie figury biskupów ustawione na wysuniętych krawędziach cokołu oraz uszy utworzone z suchego akantu i wstęgi. Zwieńczenie w formie zbliżonej do trapezu zamkniętego fragmentem gzymsu o kształcie łuku segmentowego z uskokiem, flankowanego spływami wolutowymi. W polu obraz św. Antoniego Padewskiego w formie stojącego owalu, ujęty profilowaną ramą, u góry dekorowany zwisami kwiatowymi, u dołu liśćmi. Całość zakończona figurką św. Michała Archanioła trzymającego w uniesionej ręce miecz. Struktura polichromowana w kolorze białym; kolumny, profile i ornamentyka złocone, detal srebrzony.

Zarys problematyki artystycznej

Nastawa jest w typie aediculowym, o strukturze jednokondygnacyjnej ze zwieńczeniem, flankowanej parą podpór. Kondygnacja poprzez wyłamane pod kątem elementy cokołów i belkowania na osi kolumn oraz duże fragmenty przerwanego przyczółka, staje się bardzo masywna, nieproporcjonalna względem smukłego i niewielkiego zwieńczenia.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Przetarcia polichromii na krawędziach, lekkie zabrudzenia.

Streszczenie

Ołtarz Matki Boskiej Częstochowskiej (dawniej św. Antoniego Padewskiego i Michała Archanioła) pochodzi z wyposażenia dawnego kościoła w Zawoi (Skawicy). Powstał w drugiej połowie XVIII wieku (po 1757). Nastawa została przeniesiona do nowo wybudowanej świątyni w 1888 roku. Jest w typie aediculowym, o strukturze jednokondygnacyjnej ze zwieńczeniem, flankowanej parą podpór.