Św. Wacław

Dzieje zabytku

Według akt wizytacji z 1783 roku wyposażenie kościoła, a więc ołtarze i ich rzeźba, w tym figura św. Wacława, zostały wykonane w 1766 roku z inicjatywy ówczesnego proboszcza Andrzeja Dominika Lipiewicza. We wspomnianej wizytacji, a także w inwentarzach kościoła z 1831 i 1860 roku, znajdują się informacje, że figury Michała Archanioła i św. Wacława w ołtarzu głównym były „wyzłacane”. Figury przeszły konserwację w 1999 roku.

Opis

Rzeźba drążona z tyłu, ustawiona na podstawie o nieregularnym planie. Święty ukazany w całej postaci, frontalnie, z głową skierowaną w prawą stronę, stojący w kontrapoście. Prawa ręka postaci spoczywa na piersi, lewą trzyma drzewce zwiniętej chorągwi zakończone krzyżem, na srebrnym płacie chorągwi widoczny czerwony krzyż. Wacław ma szeroką twarz o migdałowatych oczach, dużym nosie i pełnych ustach, okoloną krótką brodą oraz silnie kręconymi włosami opadającymi na ramiona. Ubrany jest w zbroję oraz tunikę widoczną w partii ud, przepasaną w biodrach wstęgą. Ramiona i plecy przykrywa płaszcz z imitującą futro gronostajowe pelerynką, na piersi ma zawieszony łańcuch z krzyżem, na głowie zaś mitrę książęcą. Polichromia figury jest naturalistyczna w partiach ciała, zbroja i tunika srebrzone, płaszcz, mitra i detale stroju złocone.

Zarys problematyki artystycznej

Dekoracja rzeźbiarska i figuralna ołtarza głównego stanowi zespół odrębny formalnie od pozostałych elementów wyposażenia kościoła, wykonany niewątpliwie przez inny warsztat, choć w tym samym czasie. Typ twarzy świętego o łagodnych i regularnych rysach oraz sposób rzeźbienia włosów odpowiada fizjonomii postaci męskich z krótką brodą tworzonych przez Ludwika Ladislawa, niezwykle zbliżony do rzeźby św. Józefa z ołtarza głównego katedry w Sandomierzu czy przypisywanych temu rzeźbiarzowi figur z ołtarza św. Jana Chrzciciela w kościele Mariackim w Krakowie, jak również figur męskich z ołtarzy bocznych w kościele w Tenczynku. Figurę charakteryzuje postawna sylwetka o szerokich ramionach, ukazana w delikatnym ruchu, pozbawionym ekspresji, co zbliża ją do figur powstałych w warsztacie tego rzeźbiarza. Cechy formalne omawianego dzieła pozwalają przypisać jego wykonanie warsztatowi Ludwika Ladislawa.
Wacław jest postacią historyczną, został uznany za świętego i męczennika. Był synem czeskiego księcia Wratysława I, po którego śmierci objął rządy. Zginął męczeńską śmiercią w kościele w Starym Bolesławcu z rąk wysłanników swojego brata, Bolesława. W ikonografii św. Wacław przedstawiany jest w zbroi z książęcymi atrybutami.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Drobne przetarcia w partii złoceń i srebrzeń. Figura konserwowana w 1999 roku.

Streszczenie

Wyposażenie kościoła, a więc ołtarze i ich rzeźba, w tym figura św. Wacława, zostały wykonane w 1766 roku z inicjatywy ówczesnego proboszcza Andrzeja Dominika Lipiewicza. Cechy formalne figury pozwalają przypisać jej wykonanie warsztatowi Ludwika Ladislawa. Wacław jest postacią historyczną, został uznany za świętego i męczennika. W ikonografii przedstawiany jest w zbroi z książęcymi atrybutami.

Bibliografia