Św. Stanisław

Dzieje zabytku

Przed 1773 rokiem pochodzący z Kieżmarku snycerz Johann Feeg wykonał nowe rzeźby do ołtarza głównego oraz dwóch ołtarzy bocznych kościoła w Jurgowie. W 1869 roku oraz na przełomie XX i XXI wieku rzeźby wraz z ołtarzem zostały odrestaurowane, w latach 1869 i 1938 poprawiono złocenia, a w 2009 roku ołtarz został odnowiony pod nadzorem Danuty Prządy.

Opis

Rzeźba ukazująca św. Stanisława w całej postaci. Figura ustawiona frontalnie, w kontrapoście, łukowato przechylona w lewo; w lewej ręce trzyma pastorał, prawa ugięta, wyciągnięta przed siebie. Twarz kwadratowa o silnie zaznaczonych liniach łuków brwiowych i głęboko rzeźbionych powiekach, dużych oczach i nosie oraz małych, rozchylonych ustach, okolona krótkimi, silnie skręconymi włosami. Święty ubrany jest w złoconą albę, srebrzoną rokietę oraz złoconą kapę zapiętą na piersi, opadającą na ramiona, z fragmentem tkaniny zarzuconym na lewą nogę. Polichromia naturalistyczna w odsłoniętych partiach ciała, szaty i atrybuty złocone i srebrzone.

Zarys problematyki artystycznej

Święty Stanisław urodził się w Szczepanowie, po latach studiów został biskupem krakowskim, był również gorliwym duszpasterzem. Z powodu konfliktu z Bolesławem Szczodrym został, z polecenia króla, zamordowany w 1079 roku podczas mszy świętej w kościele św. Michała na Skałce. W kościele w Jurgowie został ukazany frontalnie, w uproszczony sposób, bez identyfikujących go jednoznacznie atrybutów, jedynie w infule na głowie i z pastorałem w ręce, które pozwalają ujrzeć w nim jednego z biskupów. Po drugiej stronie ołtarza znajduje się rzeźba św. Wojciecha, który zwykle występuje w parze w dekoracji ołtarzy ze św. Stanisławem.
Znany z nazwiska autor dzieła Johann Feeg był późnobarokowym kieżmarskim rzeźbiarzem. Tworzone przez niego postacie charakteryzują eleganckie pozy i gesty, ostro załamujące się fałdy szat, ostre rysy twarzy o zapadniętych policzkach, dużych nosach i głęboko osadzonych oczach o migdałowym wykroju. Ołtarze z rzeźbami jego autorstwa znajdują się również w kieżmarskim kościele Paulinów, w kościele w Wierzbowie, Lewoczy i Popradzie Wielkiej.
Rzeźba jest przykładem tzw. spiskiego lub wschodniosłowackiego rokoka, stylu który stopniowo kształtował się od lat czterdziestych XVIII stulecia i cechował się wyjątkową dekoracyjnością środków wyrazu. Twórczość wspomnianego Johanna Feega oraz współpracującego z nim malarza Imricha Jagušiča stanowi kulminacyjne osiągnięcie tego stylu. Od lat osiemdziesiątych XVIII wieku do głosu zaczęły dochodzić tendencje klasycyzujące.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

W 1869 roku oraz na przełomie XX i XXI wieku rzeźby wraz z ołtarzem zostały odrestaurowane, w latach 1869 i 1938 poprawiono złocenia, a w 2009 roku ołtarz został odnowiony pod nadzorem Danuty Prządy.

Streszczenie

Rzeźba przedstawiająca św. Stanisława została wykonana przed 1773 rokiem przez kieżmarskiego rzeźbiarza Johanna Feega. Postacie jego autorstwa można rozpoznać po charakterystycznych rysach twarzy i sposobie ukazywania fałdowanych szat.

Bibliografia