Św. Paweł

Dzieje zabytku

Figury przedstawiające św. Piotra i św. Pawła były częścią wystroju ołtarza głównego od momentu jego budowy w latach 1862-1863. Ołtarz uległ spaleniu w 1974 roku, a jego odbudowę w 1979 roku nadzorował Mirosław Mąka. Trudno określić wielkość spowodowanych pożarem zniszczeń oraz to, czy rzeźby zostały gruntownie odnowione, czy wykonano ich kopie.

Opis

Rzeźba pełna, ustawiona na prostopadłościennym cokole. Figura ukazana w całej postaci, zwrócona frontalnie, w delikatnym kontrapoście, z lewym kolanem zgiętym. Głowa ustawiona na wprost, twarz podłużna, szczupła, okolona gęstym zarostem; wzrok zwrócony przed siebie. Ciemne włosy formują lok nad czołem i opadają na kark zasłaniając uszy, wąsy są szerokie, broda dzieli się w dwa pukle. Święty prawą, zgiętą rękę przyciska do piersi, w wyciągniętej przed siebie lewej trzyma rękojeść opartego o ziemię miecza. Apostoł jest ubrany zieloną w suknię sięgającą ziemi, wykończoną przy krawędziach złotym ornamentem geometrycznym; tkanina łamie się w sztywne, drobne fałdki. Beżowy, dekorowany złotym ornamentem roślinnym płaszcz otacza lewą rękę i jest zatknięty za pasem przy prawym biodrze. Polichromia naturalistyczna w odsłoniętych partiach ciała, miecz złocony i srebrzony.

Zarys problematyki artystycznej

Święty Paweł został ukazany w typowej konwencji ikonograficznej jako brodaty mężczyzna w długiej sukni trzymający w ręce miecz, narzędzie swej męczeńskiej śmierci. Według przekazów święty był w młodości tkaczem namiotów i gorliwym prześladowcą chrześcijan. Został jednak cudownie nawrócony, ochrzcił się, przyjmując imię Paweł i rozpoczął działalność apostolską. Został ścięty w Rzymie w czasie prześladowań Nerona. Upadająca głowa świętego miała odbić się trzy razy od ziemi, a w tych miejscach wytrysnęły źródła. Obecnie znajduje się w tym miejscu kościół San Paolo alle Tre Fontane.
Rzeźba została wykonana przez miejscowego rzeźbiarza, jednego z braci – Jędrzeja Sikorę. Stworzył on również ustawioną po przeciwnej stronie ołtarza głównego figurę św. Piotra oraz rzeźby dekorujące ołtarze boczne. Tak przynajmniej przekazują autorzy opracowań dotyczących wyposażenia kościoła. Biorąc pod uwagę różnorodny poziom artystyczny rzeźb dekorujących ołtarze, trudno poprzeć tę tezę lub orzec, które z figur są dziełami Sikory. Jędrzej wraz z bratem Piotrem wykonali stacje drogi krzyżowej, samemu Piotrowi przypisuje się budowę i wykończenie ambony. Twórczość braci Sikorów, oceniając ją na postawie stacji drogi krzyżowej, nosi cechy sztuki ludowej – pozy postaci są sztywne i schematyczne, jednak można zauważyć u nich niespotykaną często dbałość o detale.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry, po konserwacji.

Streszczenie

Figurę przedstawiającą św. Pawła lub oryginał, według którego została wyrzeźbiona, wykonał w latach 1862-1863 miejscowy rzemieślnik – Jędrzej Sikora (?), który wraz z bratem był odpowiedzialny za część wyposażenia kościoła w Ponikwi.

Bibliografia