Św. Paweł

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
tatrzański
Gmina
Bukowina Tatrzańska
Miejscowość
Jurgów
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Białka Tatrzańska
Parafia
Św. Sebastiana
Tagi
rzeźba XVIII wieku św. Paweł wschodniosłowackie rokoko
Miejsce przechowywania
ołtarz główny
Identyfikator
DZIELO/14275
Kategoria
rzeźba
Ilość
1
Czas powstania
1770-1773
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Kieżmark
Technika i materiał
drewno, techniki rzeźbiarskie, polichromia, złocenie, srebrzenie
Wymiary podstawowe
wysokość – 107 cm
Wymiary szczegółowe
Wysokość figury – 99 cm
Autor noty katalogowej
Agata Felczyńska
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska

Dzieje zabytku

Przed 1773 rokiem pochodzący z Kieżmarku snycerz Johann Feeg wykonał nowe rzeźby do ołtarza głównego oraz dwóch bocznych kościoła w Jurgowie. W 1869 roku oraz na przełomie XX i XXI wieku rzeźby wraz z ołtarzem zostały odrestaurowane, w latach 1869 i 1938 poprawiono złocenia, a w 2009 roku ołtarz został odnowiony pod nadzorem Danuty Prządy.

Opis

Rzeźba przedstawiająca św. Pawła w całej postaci. Figura ustawiona frontalnie, w kontrapoście, z głową pochyloną do przodu, prawą ręką spoczywającą na piersi, lewą wyciągniętą w bok, trzymającą miecz zwrócony ostrzem w dół. Twarz szczupła z wysokim czołem, o wyraźnie widocznych łukach brwiowych, dużym, zaoblonym nosie i zaznaczonych kościach policzkowych, okolona długą brodą silnie skręconą w pukle i głęboko rzeźbioną oraz krótkimi, silnie skręconymi włosami. Święty jest ubrany w długą suknię przewiązaną w talii oraz płaszcz podtrzymywany na piersi, przerzucony przez lewe ramię. Polichromia naturalistyczna w odsłoniętych partiach ciała, szaty i atrybuty złocone i srebrzone.

Zarys problematyki artystycznej

Święty Paweł został ukazany w typowej konwencji ikonograficznej jako brodaty mężczyzna w długiej sukni trzymający w ręce miecz, narzędzie swej męczeńskiej śmierci. Według przekazów Szaweł był w młodości tkaczem namiotów i gorliwym prześladowcą chrześcijan. Został jednak cudownie nawrócony, ochrzcił się, przyjmując imię Paweł i rozpoczął działalność apostolską. Został ścięty w czasie prześladowań Nerona. Upadająca głowa świętego miała odbić się trzy razy od ziemi, a w tych miejscach wytrysnęły źródła. Obecnie w miejscu jego męczeństwa w Rzymie znajduje się kościół San Paolo alle Tre Fontane, a nad grobem apostoła zbudowano bazylikę Świętego Pawła za Murami.
Znany z nazwiska autor dzieła Johann Feeg był późnobarokowym kieżmarskim rzeźbiarzem. Tworzone przez niego postacie charakteryzują eleganckie pozy i gesty, ostro załamujące się fałdy szat, ostre rysy twarzy o zapadniętych policzkach, dużych nosach i głęboko osadzonych oczach o migdałowym wykroju. Ołtarze z rzeźbami jego autorstwa znajdują się również w kieżmarskim kościele Paulinów, w kościołach w Wierzbowie, Lewoczy i Popradzie Wielkiej.
Rzeźba jest przykładem tzw. spiskiego lub wschodniosłowackiego rokoka, stylu który stopniowo kształtował się od lat czterdziestych XVIII stulecia i cechował się wyjątkową dekoracyjnością środków wyrazu. Twórczość wspomnianego Johanna Feega oraz współpracującego z nim malarza Imricha Jagušiča stanowi kulminacyjne osiągnięcie tego stylu. Od lat osiemdziesiątych XVIII wieku do głosu zaczęły dochodzić tendencje klasycyzujące.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

W 1869 roku oraz na przełomie XX i XXI wieku rzeźby wraz z ołtarzem zostały odrestaurowane, w latach 1869 i 1938 poprawiono złocenia, a w 2009 roku ołtarz został odnowiony pod nadzorem Danuty Prządy.

Streszczenie

Rzeźba przedstawiająca św. Pawła została wykonana przed 1773 rokiem przez kieżmarskiego rzeźbiarza Johanna Feega. Postacie jego autorstwa można rozpoznać po charakterystycznych rysach twarzy i sposobie ukazywania fałdowanych szat.

Bibliografia

Künstle Karl, "Ikonographie der christlichen Kunst, Bde. 1-2", Freiburg 1928
Marecki Józef, Rotter Lucyna, "Jak czytać wizerunki świętych. Leksykon atrybutów i symboli hagiograficznych", Kraków 2013
Janicka-Krzywda Urszula , "Patron – atrybut – symbol", Poznań 1993
Trajdos Tadeusz, "Z dziejów wsi i parafii Zamagórza Spiskiego", Nowy Targ 2011
Cisowski Bartłomiej, Duda Marta, "Szlak architektury drewnianej. Małopolska", Kraków 2005
Janicka-Krzywda Urszula, "Zabytkowe kościoły Orawy, Spisza, Podhala, Gorców i Pienin", Kraków 1987
Skorupa Andrzej , "Johann Feeg i Imrich Jagušič na polskim Spiszu" , „Prace Pienińskie” , s. 85-97
Chmelinova Katarína , "Johann Feeg a spišské umenie 18. storočia" , „Almanach Muszyny” , s. 135-145

Osoby związane z dziełem

Jak cytować?

Agata Felczyńska, "Św. Paweł", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-pawel-13

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności