Św. Joachim

Dzieje zabytku

Wyposażenie architektoniczno-rzeźbiarskie kościoła, w tym omawiana figura św. Joachima, powstało po 1765 roku, podczas gruntownego remontu świątyni przeprowadzonego z inicjatywy proboszcza Walentyna Grodzkiego. Wykonał je najpewniej warsztat Korneckich z Gdowa. Figura razem z ołtarzem bocznym była odmalowana w 1887 i 1955 roku. W 1976 roku Józef Wiatr odnowił retabulum i figury.

Opis

Rzeźba drążona z tyłu, ustawiona na niskiej podstawie z inskrypcją „S(anctus) Joachim”. Święty ukazany jest frontalnie, w kontrapoście, przechylony w lewo. Prawą ręką podtrzymuje z przodu połę płaszcza, w lewej, wyciągniętej w bok trzyma szuflę pasterską. Twarz ma pociągłą, o wysokim czole, prostym nosie, oczach osadzonych blisko siebie oraz rozchylonych pełnych ustach; okolona jest długą brodą opadającą na pierś oraz krótkimi, kręconymi włosami. Święty ubrany jest w jasnofioletową tunikę o pozłacanym wzorze i lamówce, przepasaną w talii oraz pozłacany płaszcz zawinięty na prawym ramieniu, otaczający postać i podtrzymywany z przodu prawą ręką. Polichromia ciała naturalistyczna.

Zarys problematyki artystycznej

W dotychczasowej literaturze wykonanie wyposażenia architektoniczno-rzeźbiarskiego w kościele w Bodzanowie było przypisane Michałowi Dobkowskiemu. Jakkolwiek analiza formalno-porównawcza z rozpoznanymi dotychczas dziełami warsztatu Korneckich z Gdowa pozwala atrybuować im wykonanie ołtarzy, rzeźb, jak i obrazów z tego kościoła, które nie odpowiadają repertuarowi formalnemu stosowanemu przez Dobkowskiego.
Figura św. Joachima posiada charakterystyczne rysy twarzy dojrzałego mężczyzny z długą brodą, które wielokrotnie pojawiały się w dziełach warsztatu Korneckich, przykładowo w rzeżbach w bazylice w Bochni. Omawiana figura z Bodzanowa jest analogiczna względem rzeźby tego samego świętego w ołtarzu w kaplicy bocznej w kościele w Biskupicach, również przypisywanej temu warsztatowi. Natomiast układ ciała świętego z jedną ręką podtrzymującą połę płaszcza, a drugą wyciągniętą w bok jest bardzo bliski typom figur św. Piotra pojawiającym się kilkakrotnie w twórczości Korneckich, jak chociażby rzeźbie z Bochni. Wszystkie te elementy odpowiadają charakterystyce dzieł warsztatu Korneckich, dlatego można mu przypisać wykonanie omawianej figury.
Piotr Kornecki razem ze swoim przyrodnim bratem Stanisławem założyli w Gdowie warsztat stolarsko-rzeźbiarski i malarski. Z czasem pracowali w nim również synowie tego pierwszego oraz krewniacy mieszkający w tej wsi. Rodzinny warsztat Korneckich był szczególnie prężny w trzeciej ćwierci XVIII wieku, wykonując prace w wielu kościołach na terenie południowej Małopolski.
Święty Joachim występuje zazwyczaj razem ze swoją małżonką – św. Anną. Przedstawiany jest jako dojrzały mężczyzna, ponieważ dopiero w podeszłym wieku uprosił Boga o dziecko, którym była Maria. Jego atrybutem jest często szufla pasterska.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Przetarcia warstwy polichromii i złoceń. Ubytki mechaniczne – brak fragmentu palca wskazującego lewej dłoni. Figura odnawiana i konserwowana w latach 1887, 1995 i 1976.

Streszczenie

Wyposażenie architektoniczno-rzeźbiarskie kościoła, w tym omawiana figura św. Joachima, zostało wykonane po 1765 roku, najprawdopodobniej w warsztacie Korneckich z Gdowa. Święty Joachim występuje zazwyczaj razem ze swoją małżonką – św. Anną. Przedstawiany jest jako dojrzały mężczyzna, ponieważ dopiero w podeszłym wieku uprosił Boga o dziecko, którym była Maria. Jego atrybutem jest często szufla pasterska.

Bibliografia