Św. Jerzy

Dzieje zabytku

Ołtarze boczne wraz z dekoracją rzeźbiarską powstały w latach 1751-1757 w czasie modernizacji wnętrza świątyni staraniem ówczesnego proboszcza, księdza Michała Lorencsa, przy wsparciu barona Antála Mednyanszkyego de Megyes, który miał przywilej patronatu w stosunku do kościoła. Z niezachowanej do dziś księgi rachunkowej z lat 1751-1829, na którą powoływali się dawni badacze wiadomo, że ołtarze boczne zostały wykonane przez niewymienionego z nazwiska rzeźbiarza z Preszowa, natomiast pozłocone przez Dawida Kramera, malarza z Preszowa, jednocześnie trzej rzeźbiarze z rodziny Wierzbickich z Nowego Targu wykonali nieokreślone figury do wszystkich ołtarzy.

Opis

Figura ścięta z tyłu, drążona, zwrócona frontalnie, z głową lekko skierowaną w lewo, w kontrapoście. Święty obiema rękami trzyma włócznię skierowaną w stronę smoka, leżącego u jego stóp. Twarz ma pociągłą, o zapadniętych policzkach, oczach migdałowatych, nosie lekko garbatym, ustach pełnych, okoloną wąskimi, długimi wąsami, włosy długie, silnie kręcone, opadające na plecy. Ubrany jest w strój żołnierza: tunikę sięgającą kolan, rzymską zbroję z piórami oraz płaszcz narzucony na plecy i opadający na lewą nogę, na głowie ma hełm. Ciało polichromowane naturalistycznie, strój złocony.

Zarys problematyki artystycznej

Dekoracja rzeźbiarska ołtarzy bocznych jest niejednorodna, wykonana niewątpliwie przez kilku artystów. Osiem głównych figur w obu retabulach można potraktować jako spójny formalnie zespół, wyróżniający się pod względem poziomu wykonania spośród pozostałej dekoracji rzeźbiarskiej kościoła. Wszystkie figury charakteryzuje ten sam typ twarzy ze znamiennie rzeźbionymi wąskimi wąsami oraz silnie skręconymi puklami brody i włosów. Ciała pozowane są dosyć zachowawczo, zaś we wszystkich przypadkach tkanina ściśle przylega do ciała i jest obficie drapowana. Figury zostały wykonane niewątpliwie przez tego samego artystę, którym z dużym prawdopodobieństwem był nieznany z nazwiska rzeźbiarz z Preszowa.
Święty Jerzy był legionistą rzymskim, dlatego w takim też stroju jest ukazywany. Gdy jednak nie zgodził się na złożenie ofiary bóstwom rzymskim przez wzgląd na swoją wiarę, został poddany torturom i zginął męczeńską śmiercią. Przedstawianie świętego ze smokiem wiąże się z późniejszym pojawieniem się w jego hagiografii legendy o uratowaniu księżniczki mającej być złożoną w ofierze smokowi, którego św. Jerzy zabił.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Zabrudzenia; spękania, przetarcia i odpryski warstwy polichromii i złoceń.

Streszczenie

Figura św. Jerzego zabijającego smoka znajdująca się w lewym ołtarzu bocznym została wykonana w latach 1751-1757 razem z całym wyposażeniem i jego dekoracją rzeźbiarską, prawdopodobnie przez nieznanego z nazwiska rzeźbiarza z Preszowa. Święty Jerzy był legionistą rzymskim, dlatego w takim też stroju jest ukazywany. Przedstawianie świętego ze smokiem wiąże się z późniejszym pojawieniem się w jego hagiografii legendy o uratowaniu księżniczki mającej być złożoną w ofierze smokowi, którego św. Jerzy zabił.

Bibliografia