Św. Jerzy

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
nowotarski
Gmina
Łapsze Niżne
Miejscowość
Frydman
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Niedzica
Parafia
Św. Stanisława Biskupa i Męczennika
Kościół
Św. Stanisława Biskupa i Męczennika
Tagi
rzeźba późnobarokowa rzeźba XVIII wieku Spisz
Miejsce przechowywania
ołtarz boczny
Identyfikator
DZIELO/11983
Kategoria
rzeźba
Ilość
1
Czas powstania
1751-1757
Fundator
Michał Lorencs, Antál Mednyanszky de Megyes
Technika i materiał
drewno, techniki rzeźbiarskie, polichromowanie, złocenie, srebrzenie
Wymiary szczegółowe
Wysokość figury – 111 cm
Autor noty katalogowej
Paulina Kluz
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

Ołtarze boczne wraz z dekoracją rzeźbiarską powstały w latach 1751-1757 w czasie modernizacji wnętrza świątyni staraniem ówczesnego proboszcza, księdza Michała Lorencsa, przy wsparciu barona Antála Mednyanszkyego de Megyes, który miał przywilej patronatu w stosunku do kościoła. Z niezachowanej do dziś księgi rachunkowej z lat 1751-1829, na którą powoływali się dawni badacze wiadomo, że ołtarze boczne zostały wykonane przez niewymienionego z nazwiska rzeźbiarza z Preszowa, natomiast pozłocone przez Dawida Kramera, malarza z Preszowa, jednocześnie trzej rzeźbiarze z rodziny Wierzbickich z Nowego Targu wykonali nieokreślone figury do wszystkich ołtarzy.

Opis

Figura ścięta z tyłu, drążona, zwrócona frontalnie, z głową lekko skierowaną w lewo, w kontrapoście. Święty obiema rękami trzyma włócznię skierowaną w stronę smoka, leżącego u jego stóp. Twarz ma pociągłą, o zapadniętych policzkach, oczach migdałowatych, nosie lekko garbatym, ustach pełnych, okoloną wąskimi, długimi wąsami, włosy długie, silnie kręcone, opadające na plecy. Ubrany jest w strój żołnierza: tunikę sięgającą kolan, rzymską zbroję z piórami oraz płaszcz narzucony na plecy i opadający na lewą nogę, na głowie ma hełm. Ciało polichromowane naturalistycznie, strój złocony.

Zarys problematyki artystycznej

Dekoracja rzeźbiarska ołtarzy bocznych jest niejednorodna, wykonana niewątpliwie przez kilku artystów. Osiem głównych figur w obu retabulach można potraktować jako spójny formalnie zespół, wyróżniający się pod względem poziomu wykonania spośród pozostałej dekoracji rzeźbiarskiej kościoła. Wszystkie figury charakteryzuje ten sam typ twarzy ze znamiennie rzeźbionymi wąskimi wąsami oraz silnie skręconymi puklami brody i włosów. Ciała pozowane są dosyć zachowawczo, zaś we wszystkich przypadkach tkanina ściśle przylega do ciała i jest obficie drapowana. Figury zostały wykonane niewątpliwie przez tego samego artystę, którym z dużym prawdopodobieństwem był nieznany z nazwiska rzeźbiarz z Preszowa.
Święty Jerzy był legionistą rzymskim, dlatego w takim też stroju jest ukazywany. Gdy jednak nie zgodził się na złożenie ofiary bóstwom rzymskim przez wzgląd na swoją wiarę, został poddany torturom i zginął męczeńską śmiercią. Przedstawianie świętego ze smokiem wiąże się z późniejszym pojawieniem się w jego hagiografii legendy o uratowaniu księżniczki mającej być złożoną w ofierze smokowi, którego św. Jerzy zabił.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Zabrudzenia; spękania, przetarcia i odpryski warstwy polichromii i złoceń.

Streszczenie

Figura św. Jerzego zabijającego smoka znajdująca się w lewym ołtarzu bocznym została wykonana w latach 1751-1757 razem z całym wyposażeniem i jego dekoracją rzeźbiarską, prawdopodobnie przez nieznanego z nazwiska rzeźbiarza z Preszowa. Święty Jerzy był legionistą rzymskim, dlatego w takim też stroju jest ukazywany. Przedstawianie świętego ze smokiem wiąże się z późniejszym pojawieniem się w jego hagiografii legendy o uratowaniu księżniczki mającej być złożoną w ofierze smokowi, którego św. Jerzy zabił.

Bibliografia

Monita Rafał, Skorupa Andrzej, "Frydman. Kościół św. Stanisława BM", Kraków 2014
Skorupa Andrzej, "Zabytkowe kościoły polskiego Spisza", Kraków 2001
Trajdos Tadeusz, "Parafia i życie religijne we Frydmanie do 1832 roku" , [w:] "Dzieje wsi Frydman" , red.Janicka-Krzywda Urszula, Słabosz-Palacz Katarzyna, Rak Maciej , Kraków-Frydman 2011 , s. 15-56
Šimončič Jozef, Karabová Katarína, "Kanonické vizitácie dunajeckého dekanatu v spišskom biskupstve z roku 1832", Krakov 2015
Zaleski Wincenty, "Święci na każdy dzień", Warszawa 1989
Janicka-Krzywda Urszula , "Patron – atrybut – symbol", Poznań 1993

Osoby związane z dziełem

Jak cytować?

Paulina Kluz, "Św. Jerzy ", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-jerzy

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności