Św. Łukasz Ewangelista

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wadowicki
Gmina
Wadowice
Tagi
rzeźba religijna św. Łukasz
Miejsce przechowywania
ołtarz główny
Identyfikator
DZIELO/12137
Kategoria
rzeźba
Ilość
1
Czas powstania
1862-1863 lub 1979 rok
Technika i materiał
drewno, techniki rzeźbiarskie, polichromia, złocenie
Autor noty katalogowej
Agata Felczyńska
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

Figury czterech ewangelistów były częścią wystroju ołtarza głównego od momentu jego budowy w latach 1862-1863. Ołtarz uległ spaleniu w 1974 roku, a jego odbudowę w 1979 roku nadzorował Mirosław Mąka. Trudno określić wielkość spowodowanych pożarem zniszczeń oraz to, czy rzeźby zostały gruntownie odnowione, czy wykonano ich wierne kopie.

Opis

Rzeźba pełna na cokole, przedstawiająca św. Łukasza Ewangelistę. Święty ukazany został w pozycji stojącej, z górną partią ciała skręconą nieznacznie w lewo, w stronę trzymanej w lewej ręce księgi, w której pisze piórem trzymanym w prawej, obie ręce ugięte. Ma pociągłą twarz z przymkniętymi oczami, długim nosem i wąskimi ustami, okoloną wyraźnie zwiniętymi puklami włosów oraz długą, dzielącą się na pasma brodę i wąsy. Święty jest ubrany w przewiązaną w pasie fioletową suknię ze złoconymi lamówkami oraz ciemnozielony płaszcz podbity jasnozielonym materiałem, zarzucony na prawe ramię i otaczający lewe udo, układający się w głębokie fałdy. Stopy bose, przy prawej nodze niewielka, widoczna częściowo postać leżącego woła. Polichromia w partiach ciała naturalistyczna, byk ciemnobrązowy, księga, pióro i rogi byka złocone.

Zarys problematyki artystycznej

Święty Łukasz pochodził z Antiochii i wykonywał zawód lekarza. Był misjonarzem podróżującym ze św. Pawłem, autorem Ewangelii i Dziejów Apostolskich, zmarł śmiercią męczeńską. Towarzyszący mu na przedstawieniach wół nawiązuje do pierwszego rozdziału spisanej przez niego Ewangelii i symbolizuje składaną przez Zachariasza ofiarę, podczas której ukazał się anioł przepowiadający narodzenie Jana Chrzciciela. Atrybut odwołuje się również do wyobrażeń z wizji proroka Ezechiela (Ez 1, 4-12) i św. Jana (Ap 4, 6-8) interpretowanych jako symbole czterech ewangelistów. Zgodnie z powszechnym zwyczajem św. Łukasz został przedstawiony z księgą.
Figury czterech ewangelistów charakteryzuje uproszczona, schematyczna forma, czerpiąca wciąż z tradycji barokowej, co można rozpoznać po sposobie formowania szat – głównie obszernych, udrapowanych płaszczy. Nie najwyższy poziom wykonania widoczny zwłaszcza w sposobie kształtowania twarzy oraz dłoni, zapóźniona forma oraz konwencjonalne ujęcia przekonują, iż rzeźby są przykładem produkcji prowincjonalnej. Możliwe również, że subtelności wyrazu pozbawiła je ostatnia konserwacja.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Ślady po drewnojadach, zwłaszcza z tyłu rzeźby.

Streszczenie

Figury czterech ewangelistów były częścią wystroju ołtarza głównego od momentu jego budowy w latach 1862-1863. Ołtarz uległ spaleniu w 1974 roku i został odbudowany w 1979 roku. Trudno określić, czy rzeźby zostały gruntownie odnowione, czy wykonano ich wierne kopie. Charakteryzuje je uproszczona, schematyczna forma, czerpiąca wciąż z tradycji barokowej.

ŹRÓDŁA ARCHIWALNE

Życie Parafii Ponikiew, s. 42-43.

Osoby związane z dziełem

Jak cytować?

Agata Felczyńska , "Św. Łukasz Ewangelista", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-lukasz-ewangelista-5

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności