Dzieje zabytku

Ołtarze boczne wraz z dekoracją rzeźbiarską powstały w latach 1751-1757 w czasie modernizacji wnętrza świątyni staraniem ówczesnego proboszcza, księdza Michała Lorencsa, przy wsparciu barona Antála Mednyanszkyego de Megyes, który miał przywilej patronatu w stosunku do kościoła. Z niezachowanej do dziś księgi rachunkowej z lat 1751-1829, na którą powoływali się dawni badacze wiadomo, że ołtarze boczne zostały wykonane przez niewymienionego z nazwiska rzeźbiarza z Preszowa, natomiast pozłocone przez Dawida Kramera, malarza z Preszowa. Jednocześnie trzej rzeźbiarze z rodziny Wierzbickich z Nowego Targu wykonali nieokreślone figury do wszystkich ołtarzy.

Opis

Figura ścięta z tyłu. Święty przedstawiony jest w całej postaci, frontalnie, w kontrapoście, delikatnie przechylony w tył. Lewą rękę zgiętą w łokciu wyciąga w przód, w prawej, zgiętej trzyma księgę, na której siedzi Dzieciątko. Twarz ma pociągłą, o pełnych policzkach, migdałowatych oczach, prostym nosie i pełnych ustach, z silnie zaznaczoną brodą i podbródkiem, okoloną krótkimi, kręconymi włosami. Święty ubrany jest w habit przewiązany w pasie podwójnym sznurem i pelerynkę. Nad jego głową nimb w formie glorii promienistej. Dzieciątko zwrócone jest profilem w prawo, lewą ręką ujmuje twarz świętego, prawą wyciąga w bok. Twarz ma pociągłą o pełnych policzkach, okoloną kręconymi włosami, ciało zaś ma szczupłe, w partii bioder przykryte tkaniną. Polichromia naturalistyczna w partiach ciała, szaty i gloria pozłocone.

Zarys problematyki artystycznej

Dekoracja rzeźbiarska ołtarzy bocznych jest niejednorodna, wykonana niewątpliwie przez kilku artystów. Niewielkie figury w partii zwieńczenia oraz stojące na belkowaniu są bardzo zbliżone pod względem formalnym do głównych rzeźb retabulum. Wszystkie figury z ołtarza charakteryzuje ten sam typ twarzy o głęboko osadzonych, migdałowatych oczach, lekko garbatych nosach, pełnych ustach, w postaciach męskich ze znamiennie rzeźbionymi wąskimi wąsami oraz silnie skręconymi puklami brody i włosów. Sylwetki pozowane są dosyć zachowawczo. Każdorazowo tkanina ściśle przylega do ciała i jest obficie drapowana. Być może figury zostały wykonane przez tego samego artystę, którym z dużym prawdopodobieństwem był nieznany z nazwiska rzeźbiarz z Preszowa. Niewielkie figury znajdujące się w partii zwieńczenia ołtarza zostały wykonane z mniejszą precyzją i starannością niż główne figury. Niewątpliwie miała na to wpływ ich lokalizacja, gdyż usytuowane wysoko nie były dobrze widoczne przez wiernych.
Święty Antoni w młodym wieku wstąpił do Zakonu Kanoników Regularnych, dopiero później do franciszkanów, gdzie przyjął imię Antoni. Prowadził przede wszystkim działalność kaznodziejską, jak również był wykładowcą na uniwersytecie w Bolonii. Pozostawił po sobie liczne teksty kazań. Święty Antoni otrzymał tytuł doktora Kościoła. W ikonografii przedstawiany jest w habicie franciszkańskim z tonsurą na głowie. Często trzyma bądź adoruje Dzieciątko, gdyż według legendy świętemu ukazał się Jezus.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Figura silnie zabrudzona.

Streszczenie

Ołtarze boczne wraz z dekoracją rzeźbiarską powstały w latach 1751-1757 staraniem ówczesnego proboszcza, księdza Michała Lorencsa, przy wsparciu barona Antála Mednyanszkyego de Megyes. Święty Antoni w ikonografii przedstawiany jest w habicie franciszkańskim z tonsurą na głowie. Często trzyma bądź adoruje Dzieciątko, gdyż według legendy świętemu ukazał się Jezus.

Bibliografia