Św. Agata

Dzieje zabytku

Obraz wykonał, po 1770 roku pochodzący ze Spiskiej Soboty Imrich Jagušič. Z kroniki parafialnej wynika, że w 1772 roku ołtarz był już ukończony. W 1869 i 1938 roku ołtarz odzłocono, a w latach 2004-2005 został odnowiony w pracowni konserwatorskiej Muzeum Archidiecezjalnego w Krakowie pod nadzorem Danuty Prządy.

Opis

Obraz w kształcie czworoliścia z wizerunkiem św. Agaty ukazanej w półpostaci, frontalnie. Święta spogląda w górę, prawą rękę ma odwiedzioną do boku, w lewej, złożonej na piersi trzyma palmę męczeństwa. Ma pociągłą twarz, z głęboko osadzonymi oczami, długim nosem, mięsistymi ustami i odznaczającym się podbródkiem. W ciemne, długie włosy ma wplecione sznury pereł, na głowie diadem, wokół promieniejący nimb. Jest ubrana w spodnią niebieską suknię z dłuższymi rękawami i wierzchnią, białą, lamowaną złotem. Na to ma nałożony złoty gorset zdobiony perłami i zarzucony czerwony płaszcz, który obszernymi fałdami owija się wokół nóg, pleców oraz przechodzi przez lewą rękę. Po jej lewej stronie, na chmurach, unosi się misa z dwiema obciętymi, krwawiącymi piersiami. Świętą ukazano na tle brunatnego nieba, z szarymi obłokami w dolnej części płótna.

Zarys problematyki artystycznej

Święta Agata żyła w III wieku na Sycylii. Nie chciała zostać żoną prefekta Katanii, za co została skazana na pracę w domu publicznym, a potem uwięziona – podczas tortur odcięto jej piersi. Została uzdrowiona przez św. Piotra, jednak ostatecznie i tak ją spalono. Po jej męczeńskiej śmierci, podczas wybuchu Etny, gorąca lawa ominęła miasto, co przypisano jej wstawiennictwu. Dzięki temu stała się orędowniczką w niebezpieczeństwie pożaru oraz patronką ludwisarzy. Na jurgowskim obrazie została przedstawiona w typowy sposób, trzymając palmę męczeństwa wraz z obciętymi piersiami prezentowanymi na misie.
Obraz nie jest sygnowany, jednak można go przypisać działającemu w Kieżmarku Imrichowi Jagušičowi po cechach stylowych. Jego dzieła odznaczają się intensywną i kontrastową kolorystyką oraz charakterystycznym sposobem ujęcia twarzy. Jagušič malował wszystkim postaciom grube, półprzymknięte powieki poniżej wyraźnie zaznaczonych łuków brwiowych. Działał w latach sześćdziesiątych i osiemdziesiątych XVIII wieku. Do jego prac można zaliczyć obrazy w ołtarzach bocznych w kościołach w Spiskiej Sobocie i Wyżnych Rużbachach oraz ołtarzach głównych w kościołach w Wierzbowie i Starej Lubowni. Imrich Jagušič i Johann Feeg kilkakrotnie współpracowali ze sobą. Prócz omawianego Jurgowa, razem sporządzali nastawy ołtarzowe w kościołach Pijarów w Kieżmarku, parafialnym w Popradzie Wielkiej oraz w Wierzbowie.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

W latach 2004-2005 ołtarz został odnowiony w pracowni konserwatorskiej Muzeum Archidiecezjalnego w Krakowie pod nadzorem Danuty Prządy.

Streszczenie

Obraz przedstawiający św. Agatę został namalowany między 1770 i 1772 rokiem przez działającego w Spiskiej Sobocie malarza Imricha Jagušiča. Święta została ukazana z palmą męczeństwa i leżącymi na misie piersiami, które obcięto jej podczas tortur.

Bibliografia