Ołtarz główny

Dzieje zabytku

Ołtarz został wykonany w 1712 roku za czasów probostwa Stanisława Broniewskiego. Jego następca, Michał Kamieński (1715-1734) sprawił nowe tabernakulum i odnowił ołtarz główny. Za sprawą księdza Józefa Michalca odmalowano i pozłocono ołtarz główny. W 1899 roku dobudowano do nastawy nowe zwieńczenie. W 1998 roku ołtarz główny powrócił do kościoła po gruntownej konserwacji w pracowni państwa Kusiów. W zwieńczeniu retabulum 24 września 1998 umieszczono obraz Matki Boskiej Anielskiej, wykonany przez Aleksandrę Adamską-Kuś.

Opis

Nastawa architektoniczna, jednoosiowa z bramkami, jednokondygnacyjna ze zwieńczeniem, na wysokim cokole z wyłamanymi dwoma prostopadłościanami. Ołtarz skrzyniowy, prostopadłościenny, obity blachą; mensa drewniana. Na ołtarzu tabernakulum i tron wystawienia. Nastawa flankowana parą pilastrów i ustawioną przed nimi parą kolumn o kręconych trzonach oplecionych wicią roślinną, z korynckimi kapitelami. Podpory dźwigają pełne belkowanie wyłamane pod kątem na ich osi, z fryzem dekorowanym rozetami i wicią roślinną oraz cokoły z figurami puttów na obłokach. Niemal całe pole środkowe wypełnione wnęką w formie stojącego prostokąta o wciętych górnych narożach, ujętą profilowaną ramą. Wewnątrz dużo mniejszy obraz Matki Boskiej Gajowskiej w osobnej ramie, flankowany roślinnymi zwisami, od góry dekorowany uskrzydlonymi główkami anielskimi na obłokach. Nastawa ujęta uszami w kształcie roślinnych zwisów. Zwieńczenie w formie stojącego prostokąta, flankowane kolumienkami o kręconych trzonach oraz spływami wolutowymi. Podpory dźwigają pełne belkowanie wyłamane na ich osi, dekorowane rozetami i uskrzydloną główką anielską oraz fragmenty przerwanego półkolistego przyczółka. Na belkowaniu cokół z figurą anioła. Całe pole wypełnia wnęka w formie stojącego prostokąta ujętego ramą dekorowaną ornamentem roślinnym, z obrazem Matki Boskiej Anielskiej. Nastawę flankują bramki w profilowanych framugach, z przejściami w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym, w przyłuczach dekorowane ornamentem roślinnym. Zamknięte są cokołami utworzonymi ze spływów wolutowych, na których stoją figury św. Piotra i św. Pawła. Struktura polichromowana w kolorze niebiesko-zielonym, z czerwonymi detalami; kolumny, profile i ornamentyka złocone.

Zarys problematyki artystycznej

Retabulum jest w typie aediculowym, a więc jednoosiowej, jednokondygnacyjnej nastawy ze zwieńczeniem, ujętej parą podpór. Niemal całe pole środkowe wypełnia prostokątna wnęka. Tego rodzaju retabula były rozpowszechnione już w pierwszej połowie XVII i występowały przez cały XVIII wiek. Charakterystyczne kolumny o kręconych trzonach podtrzymujące elementy belkowania wyłamane pod kątem, są znamienne dla tego rodzaju dzieł z początku XVIII wieku, wykorzystywane były chociażby w nastawach tworzonych w warsztacie Jerzego Hankisa (Tarnobrzeg). Niestety nie wiadomo jak wyglądało pierwotne zwieńczenie nastawy, które w 1899 roku zostało zastąpione obecnym.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Ołtarz został wykonany w 1712 roku za czasów probostwa Stanisława Broniewskiego. W 1899 roku dobudowano do nastawy nowe zwieńczenie. Retabulum jest w typie aediculowym, a więc jednoosiowej, jednokondygnacyjnej nastawy ze zwieńczeniem, ujętej parą podpór. Niemal całe pole środkowe wypełnia prostokątna wnęka. Tego rodzaju retabula były rozpowszechnione już w pierwszej połowie XVII i występowały przez cały XVIII wiek.

Bibliografia