Ołtarz w kaplicy

Dzieje zabytku

Ołtarz powstał w pierwszej połowie XVIII wieku, ale po 1712 roku. Pierwotnie znajdowały się w nim figury św. Piotra i św. Pawła (obecnie w ołtarzu głównym). Został wymieniony w kaplicy w aktach wizytacji w 1832 roku. W późniejszym czasie wstawiono do ołtarza figury aniołów, pochodzące z retabulum św. Antoniego Padewskiego znajdującego się w nawie.

Opis

Nastawa architektoniczna, jednoosiowa, jednokondygnacyjna ze zwieńczeniem, ustawiona na dwustrefowym, szerszym cokole, z wyodrębnionymi dwiema parami prostopadłościanów, zwróconymi pod kątem. Ołtarz drewniany, sarkofagowy, wklęsło-wypukły, ustawiony na cokole. Mensa drewniana. Na ołtarzu tabernakulum w formie drewnianej skrzynki, ustawionej na cokole, flankowanej dwiema parami kolumienek, podtrzymujących belkowanie. Drzwiczki w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym z przedstawieniem kielicha z hostią w glorii. Całość zwieńczona szczytem utworzonym z rocaille'u i akantu. Nastawa ujęta parą kolumn podtrzymujących pełne belkowanie, z silnie wysuniętym gzymsem, wyłamane pod kątem na ich osi. W partii fryzu kartusz ujęty ornamentem roślinnym z monogramem św. Anny. Na belkowaniu ustawione figury św. Jana Chrzciciela i św. Sebastiana. W polu środkowym wnęka w formie stojącego prostokąta w wąskiej ramie, w niej obraz św. Anny Samotrzeć, w osobnej ramie dekorowanej płaskorzeźbionym wieńcem laurowym. Kondygnację flankują dwie figury aniołów ustawione na krawędzi cokołu nastawy. Zwieńczenie w formie stojącego prostokąta flankowane pilastrami podtrzymującymi pełne belkowanie wyłamane na ich osi. Trzony dekorowane zwisami. Całość zakończona szczytem w postaci stylizowanego anthemionu z karbowaną wstęgą. W polu obraz ubiczowanego Chrystusa w formie kwadratu, w ramie oraz pod nim prześwit z okrągłym oknem witrażowym w ramie o kształcie kwadratu. Zwieńczenie ujęte uszami utworzonymi z akantu i karbowanej wstęgi. Struktura polichromowana na sposób imitujący marmoryzację w kolorze żółto-zielonym, z czerwonymi detalami, kolumny, ornamentyka i profile złocone, część profili srebrzona.

Zarys problematyki artystycznej

Nastawa reprezentuje typ aediculowy, a więc jednokondygnacyjnego retabulum, ujętego parą podpór, ze zwieńczeniem. Bardzo charakterystyczny motyw ustawionych pod kątem kolumn podtrzymujących wyłamane belkowanie z silnie wysuniętym do przodu gzymsem przywodzi na myśl ołtarze z kościoła św. Katarzyny w Nowym Targu, ołtarz główny w świątyni w Niedzicy i inne, o bardzo zbliżonej strukturze i dekoracji figuralnej. Być może dzieła te zostały wykonane przez wciąż słabo rozpoznany warsztat braci Wierzbickich z Nowego Targu, działający na terenie Spisza. Zwieńczenie omawianej nastawy najpewniej zostało przebudowane w późniejszym czasie, o czym świadczą podziały pola (obraz i prześwit).

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Ołtarz powstał w pierwszej połowie XVIII wieku, ale po 1712 roku. Pierwotnie znajdowały się w nim figury św. Piotra i św. Pawła (obecnie w ołtarzu głównym). W późniejszym czasie wstawiono do ołtarza figury aniołów, pochodzące z retabulum św. Antoniego Padewskiego znajdującego się w nawie. Ołtarz być może został wykonany przez wciąż słabo rozpoznany warsztat braci Wierzbickich z Nowego Targu, działający na terenie Spisza.

Bibliografia