Ołtarz główny

Dzieje zabytku

W latach 1882-1884 wybudowano nowy ołtarz główny do kościoła w Piekielniku. W strukturze umieszono figury z poprzedniego retabulum z około 1749 roku. Ołtarz został wymieniony w inwentarzu księdza Antoniego Burdy z 1937 roku.

Opis

Nastawa ołtarzowa architektoniczna, dwukondygnacyjna ze zwieńczeniem, obie kondygnacje trójosiowe. Ołtarz murowany, prostopadłościenny, mensa z kamiennym portatylem. Antepedium dekorowane malowaną iluzjonistycznie prostokątną płyciną z wypukłymi krótszymi bokami. Na ołtarzu tabernakulum w formie drewnianej skrzynki ujętej kolumienkami podtrzymującymi gzyms. Do niego wbudowana drewniana skrzynka obita metalową blachą, z drzwiczkami w kształcie stojącego prostokąta, ujętego ramą, z wizerunkiem krzyża, winnego grona, kłosów zbóż i kielicha z hostią w polu. Całość flankowana uszami utworzonymi z cęg i kratki. Na tabernakulum tron wystawienia przyjmujący postać glorii promienistej, z parą aniołów unoszącą nad nią koronę zamkniętą. Tron flankowany dwoma klęczącymi aniołkami trzymającymi lichtarze ze świecami. Pierwsza kondygnacja na dwustrefowym cokole, w górnej partii z wyodrębnionymi prostopadłościanami, dekorowanymi płycinami z ornamentem roślinnym. Osie wydzielone czterema kolumnami o kapitelach kompozytowych, dźwigających pełne belkowanie z silnie wysuniętym gzymsem, wyłamane na ich osi oraz ustawione pod kątem na zewnątrz. Fryz dekorowany medalionem z monogramem IHS, uskrzydlonymi główkami anielskimi i ornamentem roślinnym. W polu środkowym wnęka w formie stojącego prostokąta, ujęta profilowaną ramą, z obrazem św. Jakuba. Wnęka flankowana figurami św. Katarzyny Aleksandryjskiej i św. Barbary ustawionymi na cokołach. Na osiach bocznych rzeźby św. Jana Chrzciciela i św. Andrzeja na cokołach. Pierwsza kondygnacja flankowana uszami utworzonymi z wici roślinnej i kratki. Druga kondygnacja na cokole z wyodrębnionymi prostopadłościanami, dekorowanymi płycinami z ornamentem roślinnym. Osie wydzielone czterema kolumnami o kapitelach kompozytowych, dźwigającymi pełne belkowanie, wyłamane na ich osi. Wewnętrzna para zwrócona pod kątem do środka, para skrajna na zewnątrz. Fryz dekorowany uskrzydlonymi główkami anielskimi. W polu obraz św. Józefa z Dzieciątkiem w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem odcinkowym, ujęty profilowaną ramą. Na osiach bocznych ustawione figury niezidentyfikowanej świętej i św. Jadwigi (?). Na skraju belkowania pierwszej kondygnacji umiejscowione rzeźby Marii i św. Jana. Druga kondygnacja flankowana uszami utworzonymi z wici roślinnej. Zwieńczenie w kształcie zbliżonym do leżącego prostokąta, o wklęsłych bokach, zamkniętego łukiem odcinkowym nadwieszonym. W polu grupa rzeźbiarska Koronacji Marii, w której postacie unoszą się na obłokach, nad nimi zaś znajduje się gołębica Ducha Świętego w glorii. Na belkowaniu drugiej kondygnacji ustawione dwa klęczące na obłokach aniołki oraz figury św. Stefana i św. Władysława. Struktura polichromowana w kolorze beżowym, z bladoróżowymi detalami; kolumny malowane na sposób imitujący marmoryzacje w kolorze zielonym; profile i ornamentyka złocone.

Zarys problematyki artystycznej

Nastawa, mimo że powstała w XIX wieku, nawiązuje do struktur architektonicznych budowanych na przełomie XVII i XVIII wieku, a także w pierwszej połowie XVIII wieku. Cechuje ją kilkukondygnacyjna struktura, o płaskim licu, przełamanym wyłamanymi elementami cokołu i belkowania oraz duża ilość podpór. Być może jej architektura nawiązuje do wyglądu poprzedniego ołtarza głównego w Piekielniku.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Zabrudzenia struktury.

Streszczenie

W latach 1882-1884 wybudowano nowy ołtarz główny do kościoła w Piekielniku. W strukturze umieszczono figury z poprzedniego retabulum z około 1749 roku. Nastawa, mimo że powstała w XIX wieku, nawiązuje do struktur architektonicznych budowanych na przełomie XVII i XVIII wieku, a także w pierwszej połowie XVIII wieku.

Bibliografia