Ołtarz boczny

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wielicki
Gmina
Wieliczka
Miejscowość
Gorzków
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Wieliczka
Parafia
Parafia Matki Boskiej Częstochowskiej
Tagi
Hajduk Franciszek Janowski Władysław Najświętsze Serce Jezusa rzeźba XX wieku św. Teresa z Lisieux
Miejsce przechowywania
nawa główna
Identyfikator
DZIELO/01525
Kategoria
ołtarz
Ilość
1
Czas powstania
1949 rok
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Małopolska
Technika i materiał
drewno, techniki stolarskie, snycerskie i rzeźbiarskie, marmoryzacja, złocenie
Autor noty katalogowej
Maria Działo
Wszystkie prawa zastrzeżone

Dzieje zabytku

Omawiany ołtarz oraz drugi ołtarz stojący po przeciwnej stronie arkady tęczowej powstały w 1949 roku na wzór ołtarza głównego. Rzeźby do nich wykonali miejscowi rzeźbiarze z Koźmic Wielkich: Władysław Janowski i Franciszek Hajduk. Miało to miejsce, w czasie gdy proboszczem parafii był ksiądz Stanisław Możejko.

Opis

Ołtarz przyścienny, architektoniczny, jednokondygnacyjny ze zwieńczeniem, jednoosiowy, z mensą w kształcie prostopadłościanu, z poprzedzającymi ją dwoma stopniami, flankowaną korynckimi kolumienkami. Antepedium drewniane, dekorowane medalionem z wpisanym trójliściem oraz złoconym ornamentem. Retabulum ustawione na cokole, flankowane kolumnami; trzony kolumn marmoryzowane, z nałożoną u dołu złoconą aplikacją z motywem kwiatowym. Na licach cokołów prostokątne płyciny wypełnione uskrzydlonymi główkami aniołków oraz motywem roślinnym. Kolumny podtrzymują przełamane, niepełne belkowanie. W polu ołtarza arkadowa nisza zakończona złoconą konchą; ujęta smukłymi, złoconymi kolumienkami kompozywowymi dźwigajacymi archiwoltę wypełnioną kimationem jońskim. Wewnątrz pełnoplastyczna, polichromowana figura Najświętszego Serca Pana Jezusa. Nad niszą owalny kartusz z napisem „Najświętsze / Serce Jezusa / Zmiłuj się nad / nami”. Belkowanie z gzymsem dekorowanym motywem wolich oczu, powyżej przerwany przyczółek w formie wolut skierowanych do wewnątrz osi ołtarza. Zwieńczenie ujęte kolumnami jońskimi oraz uszami w formie spływu wolutowego dekorowanego kampanulami i akantem. Od góry zamknięte dwiema wolutami i zwieńczone krzyżem. W polu obraz św. Teresy z Lisieux. Struktura malowana w kolorze jasnego brązu, kolumny marmoryzowane, ornamentyka i profilowania złocone.

Zarys problematyki artystycznej

Ołtarz z rzeźbą Najświętszego Serca Jezusa stanowi wraz z dwoma pozostałymi ołtarzami i amboną spójny zespół wyposażenia, które zostało wykonane do nowo wybudowanego kościoła. Struktura ołtarza opiera się na wzorach wykształconych w sztuce nowożytnej. Nastawa jest posadowiona na wysokim cokole, z polem głównym flankowanym podporami, z rzeźbą w pierwszej kondygnacji oraz obrazem w zwieńczeniu. Uzupełniają ją elementy architektoniczne popularne w okresie baroku, takie jak marmoryzowane kolumny czy wolutowe przyczółki. Jest więc dziełem wykonanym w stylu neobarokowym. Ołtarz powstał równoległe ze stojącym po przeciwnej stronie arkady tęczowej ołtarzem św. Józefa. Oba są wzorowane na ołtarzu głównym z 1914 roku, który został wykonany w pracowni krakowskiego rzeźbiarza Stycznia.

Streszczenie

Omawiany ołtarz oraz drugi ołtarz stojący po przeciwnej strony arkady tęczowej powstały w 1949 roku na wzór ołtarza głównego w stylu neobarokowym. Rzeźby do nich wykonali miejscowi rzeźbiarze z Koźmic Wielkich: Władysław Janowski i Franciszek Hajduk. Miało to miejsce, w czasie gdy proboszczem parafii był ksiądz Stanisław Możejko. W polu głównym znajduje się figura Najświętszego Serca Pana Jezusa, a w zwieńczeniu oleodruk z przedstawieniem św. Teresy z Lisieux.

Bibliografia

Duda Jadwiga, "129. spotkanie z cyklu „Wieliczka-Wieliczanie”. Z serii: „Wsie w gminie Wieliczka” (6): Gorzków", Wieliczka 2008
Stachura Mieczysław Antoni, "Dom Bożej Matki", Gorzków 2007

Jak cytować?

Maria Działo, "Ołtarz boczny ", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/oltarz-boczny-135

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności