Tabernakulum z tronem wystawienia

Dzieje zabytku

Wyposażenie architektoniczno-rzeźbiarskie kościoła w Bodzanowie, w tym ołtarz główny z tabernakulum, powstało po 1765 roku, podczas gruntownego remontu świątyni przeprowadzonego z inicjatywy proboszcza Walentyna Grodzkiego. Wykonał je najpewniej warsztat Korneckich z Gdowa. Tabernakulum prawdopodobnie razem z ołtarzem było pozłocone w 1886 roku przez Stanisława Bochyńskiego z Łącka, a rok później odmalowane. W 1958 roku „Dobranowski z Krakowa ozłocił i przemalował wielki ołtarz”. Pełną konserwację ołtarza i tabernakulum wykonali w 1997 roku Rafał Bukowski i Janusz Czop.

Opis

Tabernakulum w formie pozłoconej, prostopadłościennej skrzynki z metalowymi, pozłoconymi i posrebrzonymi drzwiczkami w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym z symbolami eucharystycznymi – kielichem z hostią, kłosami zbóż i winnym gronem. Nad tabernakulum tron wystawienia w formie obrotowej niszy o wypukłym licu w architektonicznej obudowie, ujęty spływami wolutowymi, na których znajdują się klęczące figury aniołów, opadającymi na profilowany cokół flankujący tabernakulum. Obrotowa nisza ujęta ramą, flankowana parą pilastrów dźwigających gzyms w formie łuku półkolistego, ujęta ornamentem roślinnym. Pośrodku na gzymsie baranek apokaliptyczny leżący na księdze, na krawędziach gzymsu na cokolikach dwie niewielkie figurki adorujących aniołków. Struktura polichromowana w sposób naśladujący marmoryzację w kolorze fioletowym, z niebieskimi detalami, tabernakulum pozłocone i posrebrzone, ornamentyka i profile pozłocone, figury o naturalnej karnacji i pozłoconych szatach.

Zarys problematyki artystycznej

W dotychczasowej literaturze wykonanie ołtarzy i rzeźb w kościele w Bodzanowie było przypisane Michałowi Dobkowskiemu. Jakkolwiek analiza formalno-porównawcza z rozpoznanymi dotychczas dziełami warsztatu Korneckich z Gdowa, pozwala atrybuować im wykonanie całego wyposażenia, a mianowicie ołtarzy, rzeźb, ambony, jak i części obrazów z tego kościoła, które nie odpowiadają repertuarowi formalnemu stosowanemu przez Dobkowskiego. Nastawa architektoniczna w Bodzanowie opasująca prezbiterium, ujmująca w bocznych osiach okna, zwieńczona glorią razem wolnostojącym ołtarzem z rozbudowanym tabernakulum jest niezwykle zbliżona do ołtarza głównego w sanktuarium w Gidlach, dzieła Jana Millmana z lat 1792-1796. Mimo, że dzieło jest dużo późniejsze od ołtarza w Bodzanowie, wiadomo, że Millman posługiwał się gotowym projektem ołtarza, według którego go wykonał. Być może Korneccy postąpili analogicznie i wykonali omawiany ołtarz z tabernakulum w oparciu o gotowy wzór. Prawdopodobnym wzorem dla Millmana, jak i dla Korneckich mógł być zbliżony pod względem formalnym i koncepcyjnym ołtarz główny w kościele św. Małgorzaty w Witowie, dzieło Franza Urbansky'ego z 1747 roku. W obu wskazanych przypadkach przed nastawą znajduje się wolnostojący ołtarz z rozbudowanym tabernakulum, jednak poza koncepcją aranżacji architektura bodzanowskiego tabernakulum różni się od wskazanych przykładów.
Piotr Kornecki razem ze swoim przyrodnim bratem Stanisławem, założyli w Gdowie warsztat stolarsko-rzeźbiarski i malarski. Z czasem pracowali w nim również synowie tego pierwszego oraz krewniacy mieszkający w tej wsi. Rodzinny warsztat Koreckich był szczególnie prężny w trzeciej ćwierci XVIII wieku, wykonując prace w wielu kościołach na terenie południowej Małopolski.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Drobne przetarcia polichromii. Tabernakulum odnawiane prawdopodobnie razem z ołtarzem głównym w latach 1886-1887, 1958, 1997.

Streszczenie

Wyposażenie architektoniczno-rzeźbiarskie kościoła, w tym ołtarz główny z tabernakulum, powstało po 1765 roku, najprawdopodobniej w warsztacie Korneckich z Gdowa. Dzieło mogło zostać wykonane według gotowego projektu lub było inspirowane nastawą i wolnostojącym ołtarzem z tabernakulum w Witowie.

Bibliografia