Św. Piotr

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wielicki
Gmina
Biskupice
Miejscowość
Bodzanów
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Wieliczka
Parafia
Parafia Św. Apostołów Piotra i Pawła
Tagi
rzeźba późnobarokowa rzeźba XVIII wieku sztuka drugiej połowy XVIII wieku
Miejsce przechowywania
ołtarz główny św. Piotra i św. Pawła
Identyfikator
DZIELO/00785
Kategoria
rzeźba
Ilość
1
Czas powstania
po 1765 roku
Technika i materiał
drewno, techniki rzeźbiarskie, polichromowanie, pozłacanie, posrebrzanie
Wymiary podstawowe
wysokość – 115 cm
Autor noty katalogowej
Paulina Kluz
Uznanie autorstwa 4.0

Dzieje zabytku

Wyposażenie architektoniczno-rzeźbiarskie kościoła, w tym omawiana figura św. Piotra, powstało po 1765 roku, podczas gruntownego remontu świątyni przeprowadzonego z inicjatywy proboszcza Walentyna Grodzkiego. Wykonał je najpewniej warsztat Korneckich z Gdowa. Figura razem z ołtarzem była pozłocona w 1886 oraz rok później odmalowana. W 1958 roku „Dobranowski z Krakowa ozłocił i przemalował wielki ołtarz”, prawdopodobnie razem z rzeźbami. Pełną konserwację ołtarza i figur wykonali w 1997 roku Rafał Bukowski i Janusz Czop.

Opis

Figura ustawiona na niewielkiej podstawie. Zwrócona jest frontalnie, z uniesioną głową skierowaną w lewo, w kontrapoście, o esowato wygiętej sylwetce. Obie ręce wyciągnięte są w prawo, w lewej święty trzyma czerwoną księgę opartą na prawym udzie, w prawej, uniesionej w górę dłoni trzyma klucze. Twarz ma wychudzoną, o blisko siebie usytuowanych oczach, skierowanych do góry, prostym nosie, otwartych ustach z widocznymi zębami; okoloną krótką, silnie kręconą brodą oraz krótkimi, kręconymi włosami po bokach głowy i nad czołem, na głowie łysina. Święty ubrany jest w przylegającą do ciała niebieską tunikę o szerokich rękawach, z pozłacanymi lamówkami i wzorze z gwiazd. Pozłacany płaszcz jest diagonalnie przewiązany przez korpus, zarzucony na prawe ramię i opadający na prawy bok. Polichromia w partiach ciała naturalistyczna.

Zarys problematyki artystycznej

W dotychczasowej literaturze wykonanie wyposażenia architektoniczno-rzeźbiarskiego w kościele w Bodzanowie było przypisane Michałowi Dobkowskiemu. Jakkolwiek analiza formalno-porównawcza z rozpoznanymi dotychczas dziełami warsztatu Korneckich z Gdowa pozwala atrybuować im wykonanie ołtarzy, rzeźb, jak i części obrazów z tego kościoła, które nie odpowiadają repertuarowi formalnemu stosowanemu przez Dobkowskiego.
Figura św. Piotra posiada charakterystyczny typ twarzy dojrzałego mężczyzny z krótką brodą i łysiną, który pojawiał się rzeźbach tego świętego wykonanych w warsztacie Korneckich. Skomplikowany układ esowato wygiętej sylwetki z księgą opartą na przeciwległej względem ręki nodze oraz drugą ręką uniesioną wysoko jest analogiczny wobec figury św. Mateusza z ołtarza głównego w bazylice w Bochni, potwierdzonego archiwalnie dzieła Korneckich.
Piotr Kornecki razem ze swoim przyrodnim bratem Stanisławem założyli w Gdowie warsztat stolarsko-rzeźbiarski i malarski. Z czasem pracowali w nim również synowie tego pierwszego oraz krewniacy mieszkający w tej wsi. Rodzinny warsztat Korneckich był szczególnie prężny w trzeciej ćwierci XVIII wieku, wykonując prace w wielu kościołach na terenie południowej Małopolski.
Święty Piotr był bratem św. Andrzeja i rybakiem, przystąpił do grona uczniów Chrystusa i został jego apostołem. Chrystus zmienił jego pierwotne imię (Szymon), co później wyjaśnił: „Ty jesteś Piotr (czyli Skała), i Ja na tej Skale zbuduje Kościół mój, a bramy piekielne go nie przemogą. I tobie dam klucze do królestwa niebieskiego [...]” (Mt 16, 18-19), dlatego w ikonografii jednym z atrybutów świętego są właśnie klucze.
Święci Piotr i Paweł często przedstawiani są razem. W Kościele uroczystość obu apostołów obchodzona jest wspólnie, gdyż w tradycji uznaje się, że zginęli w tym samym dniu. Jednocześnie przez swoje zasługi dla Kościoła obaj nazywani są „książętami apostołów”.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Duże przetarcia w partii złoceń i srebrzeń oraz delikatne przetarcia polichromii figury. Jeden z kluczy złamany i ponownie sklejony. Figura odnowiona w latach 1886-1887 i 1958. W 1997 roku Rafał Bukowski i Janusz Czop wykonali jej konserwację.

Streszczenie

Wyposażenie architektoniczno-rzeźbiarskie kościoła, w tym omawiana figura św. Piotra, zostało wykonane po 1765 roku, najprawdopodobniej w warsztacie Korneckich z Gdowa. Święty Piotr był bratem św. Andrzeja i rybakiem, apostołem i następcą Chrystusa. W ikonografii jednym z jego atrybutów są klucze, co ma swoje uzasadnienie w Piśmie Świętym (Mt 16, 18-19).

Bibliografia

Zaleski Wincenty, "Święci na każdy dzień", Warszawa 1989
Dettloff Anna, "Rzeźba krakowska drugiej połowy XVIII w. Twórcy, nurty i tendencje", Kraków 2013

Osoby związane z dziełem

Jak cytować?

Paulina Kluz, "Św. Piotr", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-piotr-8

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności