Św. Paweł

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wielicki
Gmina
Biskupice
Miejscowość
Bodzanów
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Wieliczka
Parafia
Parafia Św. Apostołów Piotra i Pawła
Tagi
rzeźba późnobarokowa rzeźba XVIII wieku sztuka drugiej połowy XVIII wieku
Miejsce przechowywania
ołtarz główny św. Piotra i św. Pawła
Identyfikator
DZIELO/00784
Kategoria
rzeźba
Ilość
1
Czas powstania
po 1765 roku
Technika i materiał
drewno, techniki rzeźbiarskie, polichromowanie
Wymiary podstawowe
wysokość – 115 cm
Autor noty katalogowej
Paulina Kluz
Uznanie autorstwa 4.0

Dzieje zabytku

Wyposażenie architektoniczno-rzeźbiarskie kościoła, w tym omawiana figura św. Pawła, powstało po 1765 roku, podczas gruntownego remontu świątyni przeprowadzonego z inicjatywy proboszcza Walentyna Grodzkiego. Wykonał je najpewniej warsztat Korneckich z Gdowa. Figura razem z ołtarzem była pozłocona w 1886 roku oraz rok później odmalowana. W 1958 roku „Dobranowski z Krakowa ozłocił i przemalował wielki ołtarz”, prawdopodobnie razem z rzeźbami. Pełną konserwację ołtarza i figur wykonali w 1997 roku Rafał Bukowski i Janusz Czop.

Opis

Rzeźba ustawiona na niskiej podstawie przedstawia św. Pawła, który został ukazany frontalnie, w kontrapoście. Lewą ręką podtrzymuje z przodu połę płaszcza i trzyma zamkniętą księgę, prawą unosi do góry z wyciągniętym wskazującym palcem. Twarz pociągła, o blisko siebie usytuowanych oczach, lekko garbatym nosie i rozchylonych ustach, okolona długą, kręconą brodą opadającą na pierś oraz krótkimi kręconymi włosami. Święty ubrany jest w czerwoną tunikę przylegającą do ciała z szerokimi rękawami, przepasaną w talii o pozłacanym wzorze oraz płaszcz przewiązany diagonalnie przez biodra i zawieszony na prawym przedramieniu. Polichromia ciała naturalistyczna.


Zarys problematyki artystycznej

W dotychczasowej literaturze wykonanie wyposażenia architektoniczno-rzeźbiarskiego w kościele w Bodzanowie było przypisane Michałowi Dobkowskiemu. Jakkolwiek analiza formalno-porównawcza z rozpoznanymi dotychczas dziełami warsztatu Korneckich z Gdowa pozwala atrybuować im wykonanie ołtarzy, rzeźb, jak i obrazów z tego kościoła, które nie odpowiadają repertuarowi formalnemu stosowanemu przez Dobkowskiego.
Figura św. Pawła posiada charakterystyczny typ twarzy dojrzałego mężczyzny z długą brodą, który wielokrotnie pojawiał się w dziełach Korneckich. Układ ciała św. Pawła jest bliski towarzyszącej mu w ołtarzu głównym figurze św. Piotra poprzez uniesioną rękę, jak również figurze św. Joachima przez gest podtrzymywania z przodu poły płaszcza. Ten sposób pozowania rzeźb występował w realizacjach warsztatu Korneckich, chociażby w figurach św. Piotra i św. Mateusza w farze w Bochni, potwierdzonych archiwalnie dziełach warsztatu.
Piotr Kornecki razem ze swoim przyrodnim bratem Stanisławem założyli w Gdowie warsztat stolarsko-rzeźbiarski i malarski. Z czasem pracowali w nim również synowie tego pierwszego oraz krewniacy mieszkający w tej wsi. Rodzinny warsztat Korneckich był szczególnie prężny w trzeciej ćwierci XVIII wieku, wykonując prace w wielu kościołach na terenie południowej Małopolski.
Święty Paweł pierwotnie nazywał się Szaweł i do czasu nawrócenia był gorliwym prześladowcą chrześcijan. Przyjął imię Paweł i rozpoczął działalność apostolską. Poniósł śmierć męczeńską przez ścięcie mieczem. Jego atrybutami są księga i miecz.
Święci Piotr i Paweł często przedstawiani są razem. W Kościele uroczystość obu apostołów obchodzona wspólnie, gdyż w tradycji uznaje się, że zginęli oni w tym samym dniu. Jednocześnie przez swoje zasługi dla Kościoła obaj nazywani są „książętami apostołów”.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Przetarcia warstwy złoceń i polichromii. Figura była odnawiana w latach 1886-1887 i 1958. Jej pełną konserwację wykonali Rafał Bukowski i Janusz Czop w 1997 roku.

Streszczenie

Wyposażenie architektoniczno-rzeźbiarskie kościoła, w tym omawiana figura św. Pawła, zostało wykonane po 1765 roku, najprawdopodobniej w warsztacie Korneckich z Gdowa. Święty Paweł pierwotnie nazywał się Szaweł i do czasu nawrócenia był gorliwym prześladowcą chrześcijan. Przyjął imię Paweł i rozpoczął działalność apostolską. Poniósł śmierć męczeńską przez ścięcie mieczem. Jego atrybutami są księga i miecz.

Bibliografia

Zaleski Wincenty, "Święci na każdy dzień", Warszawa 1989
Dettloff Anna, "Rzeźba krakowska drugiej połowy XVIII w. Twórcy, nurty i tendencje", Kraków 2013

Osoby związane z dziełem

Jak cytować?

Paulina Kluz, "Św. Paweł", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-pawel-7

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności