Św. Mateusz (?)

Dzieje zabytku

Rzeźba była przeznaczona do ołtarza głównego kościoła w Tenczynku, który – jak wynika ze źródeł archiwalnych – w 1748 roku był właśnie malowany i złocony. Figura musiała zatem powstać przed tą datą.

Opis

Święty został ukazany w całej postaci, z prawą nogą wspartą na pniu drzewa, w czerwonej sukni i złotym płaszczu okrywającym plecy i prawe biodro, z prawą ręką uniesioną, a lewą przytrzymującą księgę wspartą na biodrze. Głowa odchylona ku górze, z krótką brodą i krótkimi włosami, wydatnymi zakolami, z otwartymi oczami i ustami.

Zarys problematyki artystycznej

Na podstawie źródeł archiwalnych nie udało się ustalić autorstwa dzieła. Analiza formalna pozwala wskazać warsztat Antoniego Frączkiewicza, jednego z najciekawszych rzeźbiarzy krakowskiego środowiska artystycznego w XVIII wieku. Sposób upozowania sylwetki apostoła, w silnym kontrapoście, z nogą na skale lub pniu drzewa, z księgą wspartą na biodrze jest zbliżone do podobnie kształtowanych postaci w ołtarzach w kościołach Norbertanek w Imbramowicach oraz katedrze w Kielcach. Identyfikacja świętego jest utrudniona z powodu braku atrybutu. Być może jest to św. Mateusz, z którego Ewangelii pochodzą słowa opisujące wydarzenie na górze Tabor – Przemienienie Pańskie, ale to tylko wstępna propozycja rozpoznania świętego.

Streszczenie

Figura w ołtarzu głównym kościoła w Tenczynku powstała w latach trzydziestych lub czterdziestych XVIII wieku. Sposób rzeźbienia sylwetki, ekspresyjnie drapowanych szat niemal targanych na wietrze, fizjonomia twarzy powalają na przypisanie dzieła warsztatowi Antoniego Frączkiewicza. Zbliżone formalnie są znane i potwierdzone dzieła Frączkiewicza w Imbramowicach.

Bibliografia