Św. Marcin

Dzieje zabytku

Ołtarz główny wraz z dekoracją rzeźbiarską powstał w latach 1751-1757 w czasie modernizacji wnętrza świątyni staraniem ówczesnego proboszcza, księdza Michała Lorencsa, przy wsparciu barona Antála Mednyanszkyego de Megyes, który miał przywilej patronatu w stosunku do kościoła. Z niezachowanej do dziś księgi rachunkowej z lat 1751-1829, na którą powoływali się dawni badacze wiadomo, że ołtarz główny wraz z figurami pozłocił malarz krakowski Jan Niegowiecki, a wykonawcami części dekoracji rzeźbiarskiej retabulum byli zapewne rzeźbiarze z rodziny Wierzbickich z Nowego Targu, którzy wzmiankowani są jako twórcy części wyposażenia (ławki, konfesjonał) oraz bliżej nieokreślonych rzeźb w ołtarzach.

Opis

Figura ścięta z tyłu, stojąca na obłoku, ukazana frontalnie z głową zwróconą w lewą stronę, sylwetka esowato wygięta, ręce rozchylone na boki, w prawej trzyma pastorał. Twarz świętego owalna, pełna, oczy skierowane ku górze, usta lekko rozchylone, okolona krótkimi, falowanymi włosami, sięgającymi ramion. Marcin jest ubrany w szaty biskupie: albę, rokietę i mucet, na głowie ma infułę, na piersi zawieszony pektorał, na dłoniach rękawiczki. Ramiona okrywa kapa spięta na piersi, z rozwianą fałdą przy jego lewym boku. Obok świętego, po jego prawej, półpostać zwrócona w trzech czwartych w prawo, z rękoma złożonymi w geście modlitwy. Szaty postaci złocone, karnacja ciała w odcieniu jasnokremowym.

Zarys problematyki artystycznej

Figury czterech biskupów z ołtarza głównego stanowią spójną formalnie grupę wykonaną ręką tego samego rzeźbiarza, która wyróżnia się spośród pozostałych elementów dekoracji rzeźbiarskiej retabulum. Wszystkie figury łączy ten sam sposób upozowania postaci, rzeźbienia twarzy i kształtowania szat. Figura św. Marcina ukazana jest w lustrzanym odbiciu odpowiadającej mu rzeźby św. Jana Jałmużnika na przeciwległej bramce.
Święty Marcin urodził się Panonii (prowincji rzymskiej na terenach dzisiejszych zachodnich Węgrzech) i tak jak jego ojciec został legionistą. Z czasem chcąc poświęcić się Bogu rozpoczął życie pustelnika. Świadectwo jego życia i cudów sprawiło, iż wybrano go biskupem Tours w Galii, którą to godność przyjął, dlatego przedstawiany jest w stroju biskupim. W ikonografii świętego najczęściej podkreślona bywa cnota miłosierdzia, jak w omawianej figurze, która ilustruje moment, kiedy święty dał jałmużnę żebrakowi.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Delikatne zabrudzenia, przetarcia partii złoceń.

Streszczenie

Figura św. Marcina stojąca na lewej bramce ołtarza głównego została wykonana w latach 1751-1757 razem z całym wyposażeniem i jego dekoracją rzeźbiarską. Świadectwo życia i cudów św. Marcina sprawiło, iż wybrano go biskupem Tours w Galii, którą to godność przyjął, dlatego przedstawiany jest w stroju biskupim. W ikonografii świętego najczęściej podkreślona bywa cnota miłosierdzia, jak w omawianej figurze, która ilustruje moment, kiedy święty dał jałmużnę żebrakowi.

Bibliografia