Św. Kunegunda (Kinga)

Dzieje zabytku

Rzeźby św. Kunegundy oraz św. Teresy sprawiono w 1899 roku, w czasie gdy proboszczem parafii był ksiądz Michał Wawrzynowski. Zamówienie zrealizował nieznany z nazwiska rzeźbiarz z Zakopanego. Ofiary na nowe figury złożono ze składek III Zakonu Franciszkańskiego. Rzeźby ustawiono na ołtarzu bocznym św. Antoniego w miejsce spróchniałych figur aniołów.

Opis

Rzeźba wolnostojąca z przedstawieniem św. Kunegundy, ustawiona na cokole. Święta została ukazana w pozycji stojącej, w delikatnym kontrapoście z prawą nogą ugiętą w kolanie. Zakonnica w lewej ręce trzyma model kościoła, a prawą opuszczoną w dół wyciąga przed siebie. Twarz owalna z długim i szerokim nosem, drobnymi ustami i dużymi oczami. Ubrana jest w biały habit, czarny szkaplerz, biały welon i podwikę oraz czarny płaszcz z prawą połą zarzuconą na lewe przedramię. Szaty drapowane są przeważnie w głębokie pionowe fałdy. Cokół prostopadłościenny o ściętych narożach, marmoryzowany, na ściance przedniej wyryty napis: „S(ANCTA) KUNEGUNDA”.

Zarys problematyki artystycznej

Rzeźba została wykonana w 1899 roku przez nieznanego z nazwiska artystę z Zakopanego. Sposób rzeźbienia jest charakterystyczny dla rzeźby dziewiętnastowiecznej. Święta Kinga urodziła się w 1234 roku jako córka króla węgierskiego Beli IV i Marii Laskaris, córki cesarza nicejskiego. Opieką nad królewną zajęła się Salomea, żona Kolomana króla halickiego, późniejsza polska błogosławiona. Salomea zadbała, by wychowanka została żoną jej brata, księcia krakowsko-sandomierskiego Bolesława Wstydliwego. Kinga od dzieciństwa wzrastała w kręgu ideałów franciszkańskich (skromności, czystości i umartwiania ciała). Jej przybycie do Polski łączy się z legendą o odkryciu złóż soli. Kinga prowadziła intensywną akcję osadniczą w ziemi sądeckiej przyznanej jej w zarząd tytułem wiana. W Starym Sączu założyła dwa klasztory: żeński Klarysek i męski Franciszkanów. Po śmierci Bolesława resztę życia spędziła wraz z klaryskami sądeckimi. Zmarła 24 lipca 1292 i została pochowana w klasztorze Klarysek w Starym Sączu. Po jej śmierci szybko zaczął rozwijać się lokalny kult, odnotowywano cuda związane z jej osobą, a do grobu przybywały coraz liczniejsze pielgrzymki. Szczególnym szacunkiem darzyli ją górnicy pracujący w kopalniach soli. Wznoszono ołtarze oraz kaplice ku jej czci, poświęcano jej przydrożne kapliczki w Pieninach i na Sądecczyźnie. Niedługo po jej śmierci, między 1292 a 1329 rokiem, franciszkanie z klasztoru w Starym Sączu spisali żywot Kingi („Vita et miracula sanctae Kyngae ducissae Cracoviensis”). Drugim ważnym źródłem wiedzy o jej życiu jest „Vita beate Cunegundis”, żywot opracowany przez Jana Długosza w 1474 roku. W 1690 roku miała miejsce beatyfikacja, a w 1725 roku papież Benedykt XIII zatwierdził bł. Kingę jako pierwszą patronkę Polski i Litwy. W 1999 roku papież Jan Paweł II ogłosił Kingę świętą. Najważniejszymi ośrodkami jej kultu stały się Stary Sącz, Kraków, Nowy Korczyn, Bochnia oraz Wieliczka. W sztukach plastycznych przedstawiana jest w stroju księżnej lub w habicie, z kolei w rękach trzyma bryłę soli, pierścień lub model klasztoru, bądź kościoła.

Streszczenie

Rzeźby św. Kunegundy oraz św. Teresy znajdujące się na ołtarzu św. Antoniego sprawiono w 1899 roku, w czasie gdy proboszczem parafii był ksiądz Michał Wawrzynowski. Zamówienie zrealizował nieznany z nazwiska rzeźbiarz z Zakopanego. Ofiary na nowe figury złożono ze składek III Zakonu Franciszkańskiego. Rzeźby ustawiono w miejsce spróchniałych figur aniołów.

Bibliografia