Św. Jan Nepomucen

Dzieje zabytku

Ołtarz wykonał po 1770 roku pochodzący z Kieżmarku Johann Feeg. Z kroniki parafialnej wynika, że w 1772 roku ołtarz był już ukończony. W 1869 i 1938 roku ołtarz odzłocono, a w latach 2004-2005 został odnowiony w pracowni konserwatorskiej Muzeum Archidiecezjalnego w Krakowie pod nadzorem Danuty Prządy.

Opis

Rzeźba pełna, na cokole ukazująca św. Jana Nepomucena w całej postaci, w kontrapoście z ciałem skręconym lekko w lewą stronę. Święty wznosi wzrok do góry, w prawej, uniesionej ręce trzyma krucyfiks, lewą przytrzymuje opartą na biodrze, zamkniętą księgę. Ma kwadratową twarz o wąskich brwiach, dużych, migdałowatych oczach, dużym nosie i wyraźnie zarysowanych ustach, okoloną krótką brodą i układającymi się w pukle włosami. Jest ubrany w strój kanonika: ma narzuconą na sutannę futrzaną almucję, pod szyją befkę – formę krótkiego krawata. Należący do stroju biret leży na księdze; na nogach ma buty o ściętych czubkach. Polichromia w partiach ciała naturalistyczna, szaty złocone, atrybuty złocone i srebrzone, krzyż brązowy.

Zarys problematyki artystycznej

Święty Jan Nepomucen był kanonikiem kolegiaty św. Idziego w Pradze, dlatego został przedstawiony w stroju odpowiadającym tej godności. Wmieszany w walkę arcybiskupa Pragi z królem Wacławem, nie chcąc wyjawić tajemnicy spowiedzi, został uwięziony, poddany torturom, aż w końcu zginął zrzucony z mostu Karola do Wełtawy w 1393 roku. Krzyż, który trzyma w dłoni przypomina o jego szczególnej czci wobec Ukrzyżowanego, księga jest atrybutem teologa i uczonego, a leżący na niej biret częścią stroju. Znany z nazwiska autor dzieła Johann Feeg, był późnobarokowym kieżmarskim rzeźbiarzem. Tworzone przez niego postacie charakteryzują eleganckie pozy i gesty, ostro załamujące się fałdy szat, ostre rysy twarzy o zapadniętych policzkach, dużych nosach i głęboko osadzonych oczach o migdałowym wykroju. Ołtarze z rzeźbami jego autorstwa znajdują się również w kieżmarskim kościele Paulinów, w kościele w Wierzbowie, Lewoczy i Popradzie Wielkiej. Dzieło jest przykładem tzw. spiskiego lub wschodniosłowackiego rokoka, stylu który stopniowo kształtował się od lat czterdziestych XVIII stulecia i cechował się wyjątkową dekoracyjnością środków wyrazu. Twórczość wspomnianego Johanna Feega oraz współpracującego z nim malarza Imricha Jagušiča stanowi kulminacyjne osiągnięcie tego stylu. Od lat osiemdziesiątych XVIII wieku do głosu zaczęły dochodzić tendencje klasycyzujące.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

W latach 2004-2005 ołtarz został odnowiony w pracowni konserwatorskiej Muzeum Archidiecezjalnego w Krakowie pod nadzorem Danuty Prządy.

Streszczenie

Rzeźba przedstawiająca św. Jana Nepomucena została wykonana między 1770 a 1772 rokiem przez kieżmarskiego rzeźbiarza Johanna Feega. Postacie jego autorstwa można rozpoznać bo charakterystycznych rysach twarzy i sposobie ukazywania fałdowanych szat.

Bibliografia