Św. Augustyn

Dzieje zabytku

Ołtarz główny wraz z dekoracją rzeźbiarską powstał w latach 1751-1757 w czasie modernizacji wnętrza świątyni staraniem ówczesnego proboszcza, księdza Michała Lorencsa, przy wsparciu barona Antála Mednyanszkyego de Megyes, który miał przywilej patronatu w stosunku do kościoła. Z niezachowanej do dziś księgi rachunkowej z lat 1751-1829, na którą powoływali się dawni badacze wiadomo, że ołtarz główny wraz z figurami pozłocił malarz krakowski Jan Niegowiecki, a wykonawcami części dekoracji rzeźbiarskiej retabulum byli zapewne rzeźbiarze z rodziny Wierzbickich z Nowego Targu, którzy wzmiankowani są jako twórcy części wyposażenia (ławki, konfesjonał) oraz bliżej nieokreślonych rzeźb w ołtarzach.

Opis

Rzeźba ścięta z tyłu, ustawiona jest na obłoku, zwrócona frontalnie, o esowato wygiętej sylwetce, z rękoma rozłożonymi na boki. Święty w lewej dłoni trzyma gorejące serce, w prawej pastorał. Twarz ma pociągłą o prostym nosie, głęboko rzeźbionej górnej powiece oraz szerokich, rozchylonych ustach, okoloną gęstą brodą, silnie kręconą oraz krótkimi włosami. Ubrany jest w albę, komżę, mucet i kapę, na piersi ma krzyż pektoralny, na głowie infułę, na dłoniach zaś rękawiczki. Polichromia naturalistyczna w odsłoniętych partiach ciała, strój i pastorał pozłocone, serce posrebrzone.

Zarys problematyki artystycznej

Figury czterech biskupów z ołtarza głównego stanowią spójną formalnie grupę wykonaną ręką tego samego rzeźbiarza, która wyróżnia się spośród pozostałych elementów dekoracji rzeźbiarskiej retabulum. Wszystkie figury łączy ten sam sposób upozowania postaci, rzeźbienia twarzy i kształtowania szat. Figura św. Augustyna ukazana jest w lustrzanym odbiciu odpowiadającej mu w ołtarzu rzeźby św. Wojciecha, jedyne zaś co je różni to atrybuty.
Święty Augustyn był jednym z czterech doktorów Kościoła, filozofem i teologiem niezwykle zasłużonym dla sformułowania doktryny Kościoła zachodniego. W 396 roku objął diecezję w Hipponie w Afryce, dlatego przedstawiany jest w stroju biskupim. Jego atrybutem jest gorejące serce, czasem przebite strzałą, które symbolizuje miłość Bożą i cud duchowej przemiany. W „Wyznaniach” opisał, w jaki sposób Bóg odpowiedział na jego modlitwy, mianowicie gdy przeczytał przypadkowy fragment Listów św. Pawła poczuł, że jego serce przebił strumień światła.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Lekkie zabrudzenia. Spękania i odpryski w warstwie złoceń.

Streszczenie

Figura św. Augustyna stojąca w ołtarzu głównym powstała razem z całą dekoracją rzeźbiarską wyposażenia kościoła w latach 1751-1757. Święty Augustyn przedstawiany jest w stroju biskupim, gdyż w 396 roku został biskupem Hippony. Jego atrybutem jest gorejące serce, symbolizujące miłość Bożą, które nawiązuje do historii jego nawrócenia opisanej w „Wyznaniach”, gdy po przeczytaniu fragmentu „Listów św. Pawła” poczuł, że jego serce przebił strumień światła.

Bibliografia