Św. Anna

Dzieje zabytku

Według akt wizytacji z 1783 roku wyposażenie kościoła, a więc ołtarze i ich rzeźba figuralna, zostały wykonane w 1766 roku z inicjatywy ówczesnego proboszcza Andrzeja Dominika Lipiewicza. We wspomnianej wizytacji, a także w inwentarzach kościoła z 1831 i 1860 roku znajdują się informacje, że figury św. Anny i św. Joachima w ołtarzu Najświętszej Marii Panny Niepokalanie Poczętej były pozłacane. Rzeźby przeszły konserwację zapewne w 2000 roku, razem z ołtarzami bocznymi.

Opis

Rzeźba jest drążona z tyłu, ustawiona na niewielkiej, prostej podstawie. Anna przedstawiona w całej postaci, ustawiona frontalnie, z głową skierowaną w lewo, stoi w kontrapoście, lekko odchylona w tył, obie dłonie ma złożone na piersi. Jej twarz posiada rysy dojrzałej kobiety, duże oczy z podniesionymi brwiami, niewielki nos, pełne usta oraz wyodrębnioną brodę z dołeczkiem i drugim podbródkiem. Głowa okolona jest brązowymi włosami ukrytymi częściowo pod płaszczem. Święta ubrana jest w długą tunikę przepasaną w talii, przylegającą do ciała oraz w płaszcz nakrywający głowę, zawiązany z przodu, na jej prawym biodrze. Figura polichromowana jest naturalistycznie w partiach ciała, tunika jest srebrzona, a płaszcz złocony.

Zarys problematyki artystycznej

Figurę charakteryzuje smukła, wydłużona sylwetka, do której ściśle przylegają obficie drapowane szaty oraz znamienny typ twarzy, modelowany niezwykle plastycznie o specyficznych cechach anatomicznych. Rzeźba została najpewniej wykonana przez nieznany dotychczas krakowski warsztat, który w kościele w Igołomi zrealizował dwa ołtarze boczne wraz z ich rzeźbą figuralną, jak również wyposażenia architektoniczno-rzeźbiarskie do kościołów w Pleszowie (dziś Nowej Hucie; wyposażenie z dawnego krakowskiego kościoła Wszystkich Świętych), Łętowni i dwa ołtarze boczne w Spytkowicach (koło Chabówki). Analogiczne pod względem sposobu rzeźbienia twarzy oraz kształtowania sylwetek i szat postacie kobiece znajdują się w ołtarzach głównych w kościołach w Pleszowie oraz w Łętowni.
Figura jest ściśle związana z programem ikonograficznym ołtarza, skupionym wokół postaci Najświętszej Marii Panny, której wizerunek przedstawiono w polu głównym. Retabulum flankują postacie rodziców Marii – św. Anny i św. Joachima, w zwieńczeniu zaś znajduje się obraz z wyobrażeniem Narodzin Marii.
W ikonografii św. Anna przedstawiana była jako dojrzała kobieta, najczęściej w towarzystwie małżonka – św. Joachima, gdyż zgodnie z tradycją będąc już w podeszłym wieku, dzięki modlitwie, wyprosiła dziecko, którym była właśnie Maria.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Przetarcia srebrzeń i złoceń. Figura konserwowana zapewne w 2000 roku.

Streszczenie

Wyposażenie kościoła, a więc ołtarze i ich rzeźba, w tym omawiana figura św. Anny, powstały w 1766 roku z inicjatywy ówczesnego proboszcza Andrzeja Dominika Lipiewicza. W ikonografii św. Anna przedstawiana była jako dojrzała kobieta, najczęściej w towarzystwie małżonka – Joachima, gdyż zgodnie z tradycją będąc już w podeszłym wieku, dzięki modlitwie, wyprosiła dziecko, którym była właśnie Maria.

Bibliografia