Ołtarz przytęczowy prawy św. Mikołaja

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
krakowski
Gmina
Liszki
Miejscowość
Liszki
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Parafia
Św. Mikołaja
Tagi
ołtarz boczny sztuka XIX wieku
Miejsce przechowywania
kościół
Identyfikator
DZIELO/03644
Kategoria
ołtarz
Ilość
1
Czas powstania
1888 rok
Fundator
proboszcz Andrzej Bański
Technika i materiał
drewno, techniki stolarskie, snycerskie i rzeźbiarskie, polichromia, złocenie, srebrzenie
Wymiary podstawowe
szerokość – 170 cm
wysokość – 375 cm
głębokość – 68 cm
Autor noty katalogowej
Agata Felczyńska
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

W roku konsekracji świątyni (1888) proboszcz Andrzej Bański ufundował nowy ołtarz dla pochodzącego ze starego kościoła obrazu św. Mikołaja. Ołtarz przeszedł konserwację w 2013 roku.

Opis

Ołtarz architektoniczny, jednokondygnacyjny, jednoosiowy, w formie aediculi, na podwójnym cokole oddzielonym linią gzymsu. Antepedium w formie leżącego prostokąta z trzema arkadami podtrzymywanymi przez kolumny toskańskie. Całość ujęta w dwie grube kolumny o kapitelach kompozytowych, stojące na cokołach. W narożach figury czterech istot apokaliptycznych: lwa, orła, anioła i wołu. Pole środkowe nastawy flankowane jest dwiema parami kolumn na cokołach, o kapitelach kompozytowych. Wewnętrzna para kolumn została wysunięta nieco przed lico ołtarza i podtrzymuje półokrągłą arkadę. Całość zwieńczona gzymsem w formie łuku nadwieszonego, który w partii środkowej wyłamuje się, przybierając kształt prostokąta zwieńczonego trójkątnie. Cokoły dekorowane płycinami z ornamentem roślinnym, geometryczno-roślinnym i rozetami. Trzony kolumn kanelowane spiralnie, w połowie ujęte opaską, dekorowane guzami. Archiwolta arkady profilowana, ozdobiona maswerkiem. W polu środkowym obraz św. Mikołaja w profilowanej ramie z elementami geometrycznymi i liśćmi. W polu tympanonu płaskorzeźba z insygniami papieskimi – infułą, pastorałem, krzyżem patriarszym i kluczami. Powierzchnia ponad arkadą dekorowana kratką regencyjną z rozetami. Gzyms wieńczący ozdobiony rozetami i liśćmi oraz ażurowym akantem. Całość zwieńczona krzyżem.
Struktura polichromowana na kolor kremowy, płyciny niebieskie i ciemnoczerwone, detale i ornamenty złocone i srebrzone.

Zarys problematyki artystycznej

Ołtarz poświęcony św. Mikołajowi znajdował się już w poprzedniej, rozebranej świątyni. Był ufundowany za czasów proboszcza Józefa Raciborskiego i został poświęcony w 1721 roku przez biskupa Jana Tarłę. Według niektórych przekazów późniejszy proboszcz Andrzej Bański w 1888 roku przeniósł ze starego kościoła ołtarz św. Mikołaja o wartości 770 zł i odnowił za 70 zł. Cechy stylistyczne nastawy każą jednak wątpić, by był to ten sam ołtarz, którego święcenie odbyło się w 1721 roku. Za tezą o ustawieniu w roku konsekracji świątyni nowego ołtarza przemawia jego dopasowanie formalne do ołtarza głównego, który został wykonany zaledwie rok wcześniej. Nowa nastawa nawiązuje do arkadowej niszy wspartej na smukłych, zdwojonych kolumienkach, w której przechowywany jest obraz Matki Boskiej Lisieckiej.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Po konserwacji w 2013 roku.

Streszczenie

W roku konsekracji świątyni (1888) proboszcz Andrzej Bański ufundował nowy ołtarz dla pochodzącego ze starego kościoła obrazu św. Mikołaja. Jego forma odwołuje się do arkadowej niszy ołtarza głównego.

Bibliografia

"Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1: Województwo krakowskie", Warszawa 1953

ŹRÓDŁA ARCHIWALNE

Liber memorabilium Ecclesiam parochialem in Liszki kronika parafialna prowadzona od 1883, str 8.

Inwentarz IPKA 119, 1816.

Dokumentacja prac konserwatorskich do ołtarzy bocznych św. Mikołaja i Jana Kantego z kościoła parafialnego pod wezwaniem św. Mikołaja w Liszkach.

Jak cytować?

Agata Felczyńska , "Ołtarz przytęczowy prawy św. Mikołaja", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/oltarz-przyteczowy-prawy-sw-mikolaja

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności