Ołtarz boczny

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
krakowski
Gmina
Świątniki Górne
Miejscowość
Świątniki Górne
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Mogilany
Parafia
Św. Stanisława Biskupa i Męczennika
Tagi
architektura barokowa Placidi Francesco sztuka barokowa
Miejsce przechowywania
kościół
Identyfikator
DZIELO/08570
Kategoria
ołtarz
Ilość
1
Czas powstania
około 1752-1756
Technika i materiał
marmur dębnicki, kuty, polerowany
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0

Dzieje zabytku

Według tradycji ołtarz miał być przeniesiony do kościoła w Świątnikach Górnych z katedry na Wawelu około 1900 roku. O ile ołtarz w sąsiedniej kaplicy rzeczywiście pochodzi z katedry wawelskiej, gdyż jego formy są identyczne z dwoma innymi ołtarzami z katedry przeniesionymi do kościoła w Porębie Żegoty, o tyle pochodzenie ołtarza Ukrzyżowania jest wciąż niepewne.

Opis

Ołtarz architektoniczny, jednoosiowy, jednokondygnacyjny ze zwieńczeniem. Jego mensa jest w typie tumbowym, antepedium w kształcie płyciny wypełnionej różowym marmurem paczółtowickim, z półkolistymi wcięciami na dłuższych bokach. Nastawa jest ujęta zwielokrotnionymi pilastrami o kompozytowych kapitelach, złoconych, podtrzymujących odcinki belkowania z ćwierćkolistymi naczółkami. Belkowanie połączone w partii architrawu, wygiętego łukowato. Zwieńczenie ujęte spływami wolutowymi, podtrzymującymi gzyms o formie łuku nadwieszonego. W polu środkowym rzeźba Chrystusa na krzyżu, na tle płaskorzeźbionego widoku Jerozolimy, ujętego drewnianą, złoconą ramą w formie stojącego prostokąta, z wyciętą łukowato dolną krawędzią i ściętymi ćwierćkoliście narożami, zwieńczonego podwójnym łukiem półkolistym, nadwieszonym. Na całej powierzchni widoku Jerozolimy ulokowane liczne wota. W zwieńczeniu obraz ze sceną Wskrzeszenia Piotrowina, w fantazyjnie wyciętej ramie o bokach krótszych wybrzuszonych a długich wklęsłych.

Zarys problematyki artystycznej

Nie zachowała się żadna wzmianka mogąca potwierdzić miejsce przechowywania zabytku w katedrze na Wawelu, skąd według tradycji pochodzi ołtarz w Świątnikach Górnych. Niemniej jednak, formy nastawy są niemal identyczne z ołtarzem św. Andrzeja w kaplicy Olbrachta (św. Jana Ewangelisty, św. Marty, św. św. Niewiniątek) w katedrze na Wawelu (około 1743-1745). Oba dzieła zaprojektował zapewne Francesco Placidi, gdyż zastosowanymi w nich formami architekt ten posługiwał w innych swoich pracach. Wśród nich można wymienić typ tumbowej mensy, formę przerwanego przyczółka i fantazyjny wykrój pola obrazowego w zwieńczeniu.

Streszczenie

Ołtarz według tradycji pochodzi z katedry na Wawelu. Jednak miejsce jego pierwotnej lokalizacji nie jest stwierdzone źródłowo. Jego formy są identyczne z ołtarzem w św. Andrzeja w kaplicy Olbrachta (św. Jana Ewangelisty, św. Marty, św. św. Niewiniątek) w katedrze na Wawelu. Oba dzieła zaprojektował zapewne Francesco Placidi.

Jak cytować?

Józef Skrabski, "Ołtarz boczny ", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/oltarz-boczny-20

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności