Chrzcielnica

Dzieje zabytku

Chrzcielnicę ufundował ksiądz Walenty Bańkowski, w czasie gdy był proboszczem parafii w Biórkowie Wielkim między 1777 a 1783 rokiem, czyli między datą objęcia probostwa, a odnotowaniem chrzcielnicy w aktach wizytacji biskupiej w 1783 roku: „Chrzcielnica kamienna z wierzchem drewnianym, biało malowanym, na postumencie kamiennym, w którey kociołek miedziany wybielany na kłotkę się zamyka”. Chrzcielnica wymieniona została również w inwentarzach kościoła z 1908 i 1917 roku.

Opis

Chrzcielnica ustawiona na zdwojonym cokole, na planie kwadratu, o dolnej części w formie wysokiej, prostopadłościennej płyty i górnej, zwężającej się, o bocznych powierzchniach ugiętych, zarysowanych na linii łuków odcinkowych, dekorowanej liśćmi akantu. Trzon w formie kwadratowego w rzucie, gładkiego filaru podtrzymujący półkolistą, spłaszczoną czarę. Czara zdobiona od dołu puklowaniem oraz czterema, uskrzydlonymi główkami aniołków. Pokrywa w formie dwustopniowego postumentu złożonego z dwóch płyt połączonych akantowymi wolutami. Na górnym postumencie umieszczona grupa rzeźbiarska przedstawiająca Chrzest Chrystusa. Chrystus ukazany w pozycji klęczącej, odziany w białe perizonium, prawą ręką czyniący gest błogosławieństwa, lewą trzymający ugiętą w łokciu. Twarz pociągła, z długim i wąskim nosem, wzrokiem skierowanym na wprost, okolona krótką brodą, zakończoną w dwa pukle. Włosy długie, kręcone opadające na plecy i ramiona. Święty Jan Chrzciciel ukazany w postawie stojącej, zwrócony w trzech czwartych w stronę Chrystusa, z lewą nogą wysuniętą do przodu, prawą ręką polewający głowę Jezusa wodą z muszli, zaś lewą przytrzymujący go za nadgarstek lewej dłoni. Święty ubrany w krótką szatę ze skóry wielbłądziej oraz czerwony płaszcz zarzucony na prawe ramię. Twarz pociągła, okolona średniej długości brodą, włosy krótkie, rozłożone w niedbałe pukle. Włosy i zarost postaci – brązowe. Polichromia w odsłoniętych partiach karnacji ciała naturalistyczna. Sylwetki drobnej budowy, smukłe. Nad głową Chrystusa srebrzona gołębica przedstawiająca Ducha Świętego zatknięta na drucie.

Zarys problematyki artystycznej

Chrzcielnica należy do typowych dzieł reprezentujących tę gałąź rzemiosła artystycznego. Odnosi się to również do rzeźbiarskiego przedstawienia Chrztu Chrystusa. Puklowanie zdobiące czarę jest motywem charakterystycznym zwłaszcza dla sztuki w XVI i XVII wieku, występującym także w późniejszych epokach, co widać na przykładzie biórkowskiego dzieła. Chrzcielnica została wykonana w tradycji barokowej.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Stan zachowania dobry.

Streszczenie

Chrzcielnica z fundacji księdza Walentego Bańkowskiego, w czasie gdy był proboszczem parafii w Biórkowie Wielkim. Została wykonana między 1777 a 1783 rokiem, czyli między datą objęcia probostwa, a odnotowaniem chrzcielnicy w wizytacji biskupiej w 1783 roku w tradycji barokowej. Pokrywa chrzcielnicy przedstawia Chrzest Chrystusa.

Bibliografia