Chrzcielnica
Zdjęcie nr 1: Podstawa na rzucie koła, trzon w typie gruszkowatym. Czara w kształcie mocno spłaszczonej kuli pokrytej puklami z profilowanym brzegiem.
Zdjęcie nr 2: Podstawa na rzucie koła, trzon w typie gruszkowatym. Czara w kształcie mocno spłaszczonej kuli pokrytej puklami z profilowanym brzegiem.

Chrzcielnica

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
krakowski
Gmina
Zabierzów
Miejscowość
Bolechowice
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Bolechowice
Parafia
Parafia Św. Apostołów Piotra i Pawła
Miejsce przechowywania
nawa główna
Identyfikator
DZIELO/00831
Kategoria
chrzcielnica
Ilość
1
Czas powstania
1673 rok; pokrywa – 1934 rok
Technika i materiał
marmur dębnicki kuty, polerowany
Wymiary podstawowe
wysokość – 125 cm
Wymiary szczegółowe
Wymiar podstawy – średnica 116 cm
Średnica czary – 63 cm
Wymiary szczegółowe
Średnica czary – 63 cm
Autor noty katalogowej
Józef Skrabski
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0

Dzieje zabytku

Po raz pierwszy chrzcielnicę wzmiankowano w inwentarzu kościoła z 1727 roku, zaś w inwentarzu parafii w Bolechowicach z 1929 roku opisano następującymi słowami: „Chrzcielnica marmurowa z czarnego marmuru krzeszowickiego z takimż gradusem jest pięknie stylowo i starannie wykonaną, nakrycie ma drewniane, skromne, wymaga nakrycia metalowego na ten cel znajduje się na skarbiu trochę starzyzny z miedzi i mosiądzu. Kociołek wewnątrz na wodę chrzcielną jest miedziany, stary. Całość w dobrym stanie”. Obok tego wpisu odnotowano informację o sprawieniu miedzianej pokrywy w 1934 roku.

Opis

Podstawa na rzucie koła, trzon w typie gruszkowatym. Czara w kształcie mocno spłaszczonej kuli pokrytej puklami z profilowanym brzegiem.

Zarys problematyki artystycznej

Chrzcielnica należy do typowych wyrobów jednego z najważniejszych ośrodków kamieniarskich w Polsce, w miejscowości Dębnik pod Krzeszowicami. Tamtejszymi kamieniołomami, gdzie wydobywano czarny marmur, zarządzali od lat dwudziestych XVII wieku do 1953 roku Karmelici bosi z Czernej. Jej cechą charakterystyczną jest trzon w kształcie przypominającym gruszkę oraz czara z zaoblonymi wybrzuszeniami.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Chrzcielnica, wykonana z czarnego marmuru dębnickiego w drugiej połowie XVII wieku (z drewnianą pokrywą z 1934 roku), należy do typowych produktów ośrodka kamieniarskiego w Dębniku koło Krzeszowic, którego łomy były własnością Karmelitów bosych w Czernej.

Bibliografia

"Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1: Województwo krakowskie", Warszawa 1953

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Ambona wisząca, przyścienna, z wejściem od prawej strony w postaci jednobiegowych schodów z balustradą, umieszczona na północnej ścianie nawy. Kosz na rzucie części ośmioboku, poprzedzony od dołu partią cokołową o mniejszej średnicy, dekorowaną płycinami z ornamentem roślinnym. Dolna krawędź tej podstawy zdobiona maswerkami. Podwieszona do niej szyszka w formie wielokąta o przekroju ośmiobocznym. Ściany kosza dekorowane ostrołukowymi blendami, z płaskorzeźbionymi postaciami czterech ewangelistów; od lewej: Łukasz, Mateusz, Jan i Marek. Postacie są mocno wydłużone, każdy trzyma w rękach księgę, u stóp mają odpowiadające im symbole zwierzęce; każdy jest podpisany. W podłuczach arkadek ornament roślinny, powyżej pas rozetek. W balustradzie schodów romboidalne płyciny wypełnione esowato wygiętą wicią roślinną. Struktura w kolorze bejcowanego na ciemno drewna; ornamenty, niektóre profile, szaty i atrybuty ewangelistów złocone; nisze malowane na granatowo.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Anioł ukazany w całej postaci, stojący na postumencie po prawej stronie drugiej kondygnacji retabulum. Zwrócony frontalnie, w kontrapoście, z głową skierowaną w stronę ołtarza. Ciężar ciała oparty na lewej nodze, prawa zaś wysunięta w przód. Twarz owalna, osadzona na szerokiej szyi. W twarzy widoczne małe oczy, wąski, delikatnie zadarty nos, niewielkie usta oraz wystająca do przodu, okrągła broda; brązowe, kręcone włosy spływają na kark. W lewej ręce anioł trzyma włócznię z nabitą gąbką, a w prawej obcęgi. Ubrany jest w długą suknię odsłaniającą prawą nogę oraz szatę wierzchnią, przepasaną w talii sznurem; skrzydła złożone. Drugi anioł ustawiony jest po drugiej stronie retabulum. Lewą ręką przytrzymuje opartą o ziemię włócznię, a w prawej trzyma młotek. Ubrany jest w długą suknię i tunikę spływające równoległymi fałdami do dołu. Głowa i skrzydła ukształtowane analogicznie jak w przypadku pierwszej postaci. W partiach ciała polichromia naturalistyczna, szaty i atrybuty złocone.
rzeźba
Anioły
Zdjęcie nr 1: Tablica epitafijna kamienna w kształcie prostokąta o ściętych dolnych narożach. Na niej wykuta inskrypcja „ADRIANVS SKASSEWSKI DECAN(US) / CRVSVICIEN(SIS) CANONIC(US) VLAD/ISLAVIEN(SIS) R(EVERENDISSI)MI I(N) CHR(IST)O P(AT)RIS D[OMINI] / D(OMI)NI ANDREAE ZEBRIDOWSKI DE / VIANCZBORG DEI GRA(TIA) EPISCO/PI CRAC(OVIENSIS) DVCISQ(UE) SEVERIEN(SIS) THE/SAVRARI(US) VIR PIVS ET CATHOLI/CVS AN(N)O D(OMI)NI MDLV DIE 27 / MENSIS OCTOBR(IS) VITA FVNCT(US) / IN HOC TVMVLO REQESCIT / CVI(US) A(N)I(M)AE SIT DE(US) P(PRO)PICIVS”
płyta nagrobna
Epitafium Adriana Skassewskiego
Zdjęcie nr 1: Czarnomarmurowa tablica epitafijna w kształcie stojącego prostokąta z kutą inskrypcją „D(EO) O(PTIMO) M(AXIMO) / X(IĘDZU) WOJCIECHOWI / CISZEŃSKIEMU / Dziekanowi i plebanowi w Bolechowi/cach, zmarłemu dnia 11 Października 1871. / który oszczędnie żyjąc zostawił koś/ciołowi legat, z którego zbudowano chór / ambonę boczne ołtarze i wymalowano / kościół. / kładzie ten kamień wdzięczny następca / X(IĄDZ) W(ALENTY) SKIMINA R(OKU) 1882.”
płyta nagrobna
Epitafium księdza Wojciecha Ciszeńskiego
Zdjęcie nr 1: Rzeźba pełna przedstawiająca Chrystusa Zmartwychwstałego w całej postaci, w kontrapoście. Prawą rękę ma zgiętą w łokciu, uniesioną w geście błogosławieństwa, w lewej trzyma drzewiec zakończony krzyżem i proporcem. Głowa uniesiona, twarz okalają ciemne długie włosy i krótka broda. Płaszcz malowany na złoto, udrapowany wokół pasa odsłaniając nagi tors, za plecami rozwiana kaskada fałd. Podstawa rzeźby półkolista, polichromia w partiach ciała naturalistyczna.
rzeźba
Chrystus Zmartwychwstały
Zdjęcie nr 1: Płyta epitafijna w kształcie stojącego prostokąta o trzech bokach ujętych ramą kartuszową z esownicami spiętymi klamrą. W zwieńczeniu ramy medalion, zapewne na portret (niezachowany), powyżej krzyż trójlistny. W polu epitafium inskrypcja: "D(EO) O(PTIMO) M(AXIMO) / PIIS MANIBVS / AD(MODU)M R(EVERE)NDI OLIM M(AGNIFICI) BARTHOLOMAEI WIESIEWICZ / P(AROC)HIAE D(ICTAE) ECCLE(SI)AE HVIVS RECTORIS / ET PASTORIS / ZELO PIETATIS CVLTVS DIVINI, ET PROBITATIS VITAE / CONSPICVI. / CVIVS OPERA ET SVMPTV / FACIES HAEC, QVAE CONSPICITVR ECCLE(SI)AE, NOVV(M) / ET EXIMIVM SVMPSIT AVGMENTUM / AD PERPETVA(M) MEMORIA(M), VITA FELICITER FVNCTO / A(NNO) D(OMINI) 1693 DIE 18 MENIS IVLII / POST EXACTVM AETATIS SVAE / ANNORUV(M) LXXVIII CVRSUV(M) ET REGIMINIS ECCLE(SI)AE / SVPRA QVADRAGESIMVM / HOC MNEMOSIINON / EXECVTORES STVDIO PIETATIS ACCENSI POSVERVNT / PRECARE REQVIEM VIATOR / SI ET TIBI PIVM ALIQVANDO, SVPEREST / DESIDERIVM".
płyta nagrobna
Epitafium księdza Bartłomieja Wiesiewicza

Inne dzieła z tego roku

Zdjęcie nr 1: Epitafium w formie leżącego prostokąta, ujęte ramą utworzoną ze zwróconych ku sobie par wolut. U spodu tablicy herb z labrami, zwieńczony klejnotem w postaci hełmu w koronie i zbrojnej nogi, o czteropolowej tarczy z herbami: Nowina, Topór, Kietlicz, Doliwa. Epitafium zwieńczone rytowanym medalionem z przedstawieniem czaszki, skrzyżowanych piszczeli i klepsydry, ujętym ornamentem roślinnym przechodzącym w woluty, zakończonym krzyżem. W polu inskrypcja „D(EO) O(PTIMO) M(AXIMO) / G(E)N(ER)OSO OLIM IACOBO DE WILKOWICE WIEYSKI / HEREDI IN FAŁKOWICE / SPECTATAE VIRTVTIS ET PROBITATIS VIRO / IN CLERVM IN PAVPERES IN ECCLESIAM HANC / CVI MILLE FLOREN(ORUM) IN CENSVM DONAVIT / PIA LIBERALITATE BENEFICO / CHRISTIANO OBITV AD IMMORTALEM VITAM TRANSLATO / MAESTISSIMA CONIVNX RELICTA CHATARINA DE POREMBA / MONVMENTVM HOC POSVIT/ OBIIT ANNO D(OMI)NI 1673 MENSE FEBRVARY DIE 22 / AETATIS SVAE 49.”
płyta nagrobna
Epitafium Jakuba Wiejskiego

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Na niskiej prostopadłościennej podstawie, niewielka stopa z trzonem w typie balustradowej lalki podtrzymującej półkulistą czarę o powierzchni imitującej puklowanie z wklęską i zaoblonym brzegiem. Na trzonie ryty kartusz z godłem herbu Zadora pod kapeluszem z sześcioma chwostami po każdej ze stron, w trzech rzędach. Pokrywa w formie korony zamkniętej, z sześcioma kabłąkami złączonymi kulą i krzyżem; obręcz i kabłąki z malowanymi rautami i kaboszonami imitującymi kamienie jubilerskie. Wewnątrz korony grupa rzeźbiarska: Chrystus w Jordanie, z rękoma w geście modlitwy i św. Jan Chrzciciel polewający wodą głowę Jezusa.
chrzcielnica

Chrzcielnica

Zdjęcie nr 1: Chrzcielnica na rzucie ośmioboku, trzon i czara również są ośmioboczne. Cokół dwustopniowy, stopnie oddzielone od siebie zaoblonym uskokiem, w górnej części łagodnie przechodzą w trzon. W środkowej partii trzonu spłaszczony ośmioboczny pierścień dekorowany taśmą z płaskorzeźbionymi rozetkami. Czara rozchylająca się ku górze, z profilowaną podstawą, rozczłonkowana ostrołukowatymi płycinami, zakończona profilowanym gzymsem. Ośmioboczna pokrywa o polach z wyciętymi płycinami zamkniętymi potrójnymi łukami półkolistymi jest zwieńczona profilowanym gzymsem z koronką i nakryta daszkiem. Nad nim podstawa ujęta od dołu arkadkowaniem z grupą rzeźbiarską Chrztu w Jordanie. Chrystus stoi w rzece z rękami założonymi na piersi, opasany na biodrach długą białą tkaniną. Przed nim, na skale stoi św. Jan Chrzciciel, ubrany w wielbłądzią skórę z prawą ręką trzymającą naczynie z wodą nad głową Chrystusa, a lewą wyciągniętą do przodu. Nad nim unosi się gołębica Ducha Świętego.
chrzcielnica

Chrzcielnica

Zdjęcie nr 1: Chrzcielnica gotycka w kształcie kielicha. Posiada kolistą stopę, która przechodzi w stożkowato zwężającą się tuleję z wydatnym wałkiem w połowie wysokości. Czara dołem lekko zaokrąglona, rozchylająca się ku górze. Płaszcz dekorowany u dołu i poniżej górnej krawędzi wąskimi pasami z minuskułowymi napisami, przedzielone motywem lilii: MARIA ROSA ROT HIS UNS, ANNO DOMINI 1462. Pomiędzy nimi rozmieszczone są na obwodzie cztery plakietki przedstawiające trójpostaciową Grupę Ukrzyżowania oraz frontalny wizerunek księcia zatorskiego Wacława w całej postaci. W prawej ręce trzyma włócznię, lewą dłoń opiera na tarczy z orłem. Twarz okala broda zakończona w szpic oraz długie i sfalowane włosy. Głowę wieńczy niewysoka książęca mitra. Ubrany jest w długi płaszcz narzucony na późnogotycka zbroję. Drewniana pokrywa chrzcielnicy została dodana wtórnie.
chrzcielnica

Chrzcielnica

Zdjęcie nr 1: Chrzcielnica kielichowa, ustawiona na dużej podstawie na rzucie ściętego koła oraz na prostopadłościennym cokole na rzucie kwadratu. Trzon wklęsło-wypukły z uskokiem u spodu; nodus gruszkowaty, dekorowany czterema lwimi głowami trzymającymi w paszczach festony z podwieszonej tkaniny. Czara w formie bardzo spłaszczonej półkuli z wywiniętą i profilowaną krawędzią; dekorowana uskrzydlonymi główkami anielskimi na przemian z kokardami z podwieszonymi festonami z tkaniny. Pokrywa w formie baldachimu na rzucie sześcioboku, wypiętrzona, zwieńczona krzyżem.
chrzcielnica

Chrzcielnica

Zdjęcie nr 1: Chrzcielnicą ustawiona na niskiej podstawie na planie kwadratu. Płaszcz stopy na planie ośmioboku, zwężający się ku górze, zamknięty profilowanym, ośmiobocznym pierścieniem. Trzon o przekroju ośmiobocznym. Czara o przekroju ośmiobocznym, wypukła, z wywiniętym brzegiem, w dolnej części dekorowana imitacją puklowania.
chrzcielnica

Chrzcielnica

Zdjęcie nr 1: Chrzcielnica usytuowana na postumencie na rzucie półkolistym i schodkowej, kwadratowej płycie. Jej trzon w typie gruszkowym dźwiga puklowaną, półkulistą czarę z profilowanym, ćwierćkolistym w przekroju wylewem. Pokrywa drewniana, bogato profilowana, malowana na czarno, zwieńczona złoconą kulą z krzyżem.
chrzcielnica

Chrzcielnica

Jak cytować?

Józef Skrabski, "Chrzcielnica", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2025, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/chrzcielnica-16

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności