Chrzcielnica

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wadowicki
Gmina
Spytkowice
Miejscowość
Spytkowice
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Zator
Parafia
Św. Katarzyny Aleksandryjskiej
Kościół
Św. Katarzyny Aleksandryjskiej
Miejsce przechowywania
kościół, pod łukiem tęczowym od strony południowej
Identyfikator
DZIELO/06721
Kategoria
chrzcielnica
Ilość
1
Czas powstania
po 1644 – przed 1663 rokiem
Technika i materiał
marmur dębnicki, kuty, polerowany; drewno polichromowane
Wymiary podstawowe
wysokość – 160 cm
Autor noty katalogowej
Józef Skrabski
Uznanie autorstwa 4.0

Dzieje zabytku

Murowany kościół w Spytkowicach wzniesiono w latach 1635-1644 z fundacji biskupa warmińskiego Mikołaja Szyszkowskiego i podkomorzego poznańskiego Łukasza Opalińskiego. W inwentarzu z 1644 roku stwierdzono brak chrzcielnicy. Chrzcielnicę z marmuru wymieniono w akcie wizytacji biskupiej w 1663 roku i w następnych wizytacjach z 1729 i 1748 roku. W źródłach z XVIII wieku zapisano, że na jej pokrywie znajdowała się niegdyś figura archanioła Michała.

Opis

Chrzcielnica usytuowana na postumencie na rzucie półkolistym i schodkowej, kwadratowej płycie. Jej trzon w typie gruszkowym dźwiga puklowaną, półkulistą czarę z profilowanym, ćwierćkolistym w przekroju wylewem. Pokrywa drewniana, bogato profilowana, malowana na czarno, zwieńczona złoconą kulą z krzyżem.

Zarys problematyki artystycznej

Chrzcielnica w kościele w Spytkowicach otrzymała formę typową dla tego rodzaju przedmiotów będących na wyposażeniu kościołów. W ośrodku kamieniarskim w Dębniku koło Krzeszowic wykonywano niemal identyczne dzieła od XVII do XIX wieku. Podobne chrzcielnice odnaleźć można w kilkudziesięciu kościołach na terenie całej Polski. Kamieniarze w Dębniku, osadzie należącej do karmelitów bosych z Czernej chętnie powielali raz wypracowane rozwiązania zadowalające bez wątpienia zamawiających w różnych epokach historycznych. Materiał, z którego wykonywano w Dębniku różnego rodzaju dzieła sztuki nazwany popularnie marmurem dębnickim, krakowskim lub sieleckim (od pobliskiej wioski Sielec, dziś Siedlec) i tak określany w źródłach z epoki jest w rzeczywistości silnie skrystalizowanym wapieniem organogenicznym o barwie popielatej uzyskującym w wyniku polerowania barwę czarną (zob. słownik terminologiczny).

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Chrzcielnica w kościele w Spytkowicach powstała w ośrodku kamieniarskim w Dębniku pomiędzy 1644 a 1663 rokiem. Jej forma z trzonem w typie gruszkowym i puklowaną czarą była niezwykle popularna od XVII do XIX wieku. Chrzcielnice o podobnym kształcie zachowały się w kilkudziesięciu kościołach na terenie całej Polski.

Bibliografia

"Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1: Województwo krakowskie", Warszawa 1953

ŹRÓDŁA ARCHIWALNE

Inne dzieła z tego roku

Jak cytować?

Józef Skrabski, "Chrzcielnica", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/chrzcielnica

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności