Ambona

Dzieje zabytku

Ambona została wykonana w drugiej połowie XIX wieku do kościoła, w którym się znajduje.

Opis

Ambona przyścienna składająca się z kosza, zaplecka, baldachimu i schodów z balustradą, zawieszona na lewej ścianie prezbiterium. Kosz na planie ośmioboku, o ściankach naprzemiennie prostych i wklęsłych, dekorowanych płycinami z plakietami ornamentalnymi. Podstawa kosza stożkowa, z wypełniającymi płaszczyzny płycinami, z pozłacaną szyszką u dołu. Zaplecek w kształcie prostokąta z prostokątną płyciną, wewnątrz której aplikowany stylizowany ornament roślinny i dwie główki anielskie poniżej łuku trójlistnego. Baldachim powtarzający plan kosza, ujęty profilowanym gzymsem, wyłamanym w narożach, z podwieszonym lambrekinem i zwieńczony rzędem ornamentu złożonego ze stylizowanych lilii. Baldachim wieńczy pełnoplastyczna figura Chrystusa Zmartwychwstałego ustawiona na stożkowej podstawie. Chrystus został ukazany w całej postaci, z prawą ręką uniesioną w geście błogosławieństwa, lewą przytrzymując płaszcz. Ma owalną twarz okoloną długimi włosami, które spływają mu na ramiona i plecy. Wokół bioder ma obwiązane białe perizonium, na plecach zarzucony złoty płaszcz spięty na dekolcie; szaty łamią się ostrymi fałdami. W podniebiu baldachimu znajduje się rzeźba srebrnej gołębicy Ducha Świętego. Balustrada z profilowaną poręczą, artykułowana romboidalnymi płycinami z plakietami. Kolorystyka pastelowa, jasna. Struktura w kolorze kremowym, płyciny jasnoszare, fryz baldachimu bordowy detal architektoniczny i ornamenty pozłacane.

Zarys problematyki artystycznej

Ambona, dawniej miejsce czytania tekstów liturgicznych i głoszenia kazań, choć jest we współczesnej liturgii już praktycznie nieużywana, pozostaje częścią wystroju większości kościołów. Miejsce, w którym ją lokowano – przy pierwszym lub środkowym filarze nawy głównej, ustaliło się w późnym średniowieczu. Typ ambony zawieszonej na ścianie lub filarze, z wejściem po schodkach wykształcił się w XVI wieku.
Ambona kościoła w Świątnikach Górnych wykazuje cechy stylowe okresu późnego baroku. Świadczą o tym m.in. wklęsło-wypukły profil kosza i baldachimu, dekorujący go ornament lambrekinowy oraz jasna kolorystyka z obfitym zastosowaniem złoceń. Informacje o czasie powstania ambony w drugiej połowie XIX wieku pozwalają uznać ją za dzieło neobarokowe, czerpiące z historycznych inspiracji wspomnianym nurtem.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Ambona świątnickiego kościoła została wykonana w drugiej połowie XIX wieku w stylu neobarokowym, o czym świadczą jej wklęsło-wypukły kształt, jasna kolorystyka oraz zastosowana ornamentyka.

Bibliografia