Chrzcielnica
Zdjęcie nr 1: Chrzcielnica na rzucie ośmioboku, trzon i czara również są ośmioboczne. Cokół dwustopniowy, stopnie oddzielone od siebie zaoblonym uskokiem, w górnej części łagodnie przechodzą w trzon. W środkowej partii trzonu spłaszczony ośmioboczny pierścień dekorowany taśmą z płaskorzeźbionymi rozetkami. Czara rozchylająca się ku górze, z profilowaną podstawą, rozczłonkowana ostrołukowatymi płycinami, zakończona profilowanym gzymsem. Ośmioboczna pokrywa o polach z wyciętymi płycinami zamkniętymi potrójnymi łukami półkolistymi jest zwieńczona profilowanym gzymsem z koronką i nakryta daszkiem. Nad nim podstawa ujęta od dołu arkadkowaniem z grupą rzeźbiarską Chrztu w Jordanie. Chrystus stoi w rzece z rękami założonymi na piersi, opasany na biodrach długą białą tkaniną. Przed nim, na skale stoi św. Jan Chrzciciel, ubrany w wielbłądzią skórę z prawą ręką trzymającą naczynie z wodą nad głową Chrystusa, a lewą wyciągniętą do przodu. Nad nim unosi się gołębica Ducha Świętego.
Zdjęcie nr 2: Chrzcielnica na rzucie ośmioboku, trzon i czara również są ośmioboczne. Cokół dwustopniowy, stopnie oddzielone od siebie zaoblonym uskokiem, w górnej części łagodnie przechodzą w trzon. W środkowej partii trzonu spłaszczony ośmioboczny pierścień dekorowany taśmą z płaskorzeźbionymi rozetkami. Czara rozchylająca się ku górze, z profilowaną podstawą, rozczłonkowana ostrołukowatymi płycinami, zakończona profilowanym gzymsem. Ośmioboczna pokrywa o polach z wyciętymi płycinami zamkniętymi potrójnymi łukami półkolistymi jest zwieńczona profilowanym gzymsem z koronką i nakryta daszkiem. Nad nim podstawa ujęta od dołu arkadkowaniem z grupą rzeźbiarską Chrztu w Jordanie. Chrystus stoi w rzece z rękami założonymi na piersi, opasany na biodrach długą białą tkaniną. Przed nim, na skale stoi św. Jan Chrzciciel, ubrany w wielbłądzią skórę z prawą ręką trzymającą naczynie z wodą nad głową Chrystusa, a lewą wyciągniętą do przodu. Nad nim unosi się gołębica Ducha Świętego.
Zdjęcie nr 3: Chrzcielnica na rzucie ośmioboku, trzon i czara również są ośmioboczne. Cokół dwustopniowy, stopnie oddzielone od siebie zaoblonym uskokiem, w górnej części łagodnie przechodzą w trzon. W środkowej partii trzonu spłaszczony ośmioboczny pierścień dekorowany taśmą z płaskorzeźbionymi rozetkami. Czara rozchylająca się ku górze, z profilowaną podstawą, rozczłonkowana ostrołukowatymi płycinami, zakończona profilowanym gzymsem. Ośmioboczna pokrywa o polach z wyciętymi płycinami zamkniętymi potrójnymi łukami półkolistymi jest zwieńczona profilowanym gzymsem z koronką i nakryta daszkiem. Nad nim podstawa ujęta od dołu arkadkowaniem z grupą rzeźbiarską Chrztu w Jordanie. Chrystus stoi w rzece z rękami założonymi na piersi, opasany na biodrach długą białą tkaniną. Przed nim, na skale stoi św. Jan Chrzciciel, ubrany w wielbłądzią skórę z prawą ręką trzymającą naczynie z wodą nad głową Chrystusa, a lewą wyciągniętą do przodu. Nad nim unosi się gołębica Ducha Świętego.

Chrzcielnica

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
oświęcimski
Gmina
Kęty
Miejscowość
Bielany
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Bielsko-Żywiecka
Parafia
Św. Macieja Apostoła
Miejsce przechowywania
kościół, pod amboną
Identyfikator
DZIELO/24302
Kategoria
chrzcielnica
Ilość
1
Czas powstania
XIX/XX wiek
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Dębnik lub Kraków
Technika i materiał
marmur dębnicki, kuty, polerowany; drewno rzeźbione, polichromowane, złocone
Wymiary podstawowe
wysokość – 198 cm
Inne wymiary – wysokość bez pokrywy – 117,5 cm
Autor noty katalogowej
Józef Skrabski
Uznanie autorstwa 4.0

Dzieje zabytku

Chrzcielnica zapewne powstała do nowego kościoła, którego budowę zakończono w 1828 roku.

Opis

Chrzcielnica na rzucie ośmioboku, trzon i czara również są ośmioboczne. Cokół dwustopniowy, stopnie oddzielone od siebie zaoblonym uskokiem, w górnej części łagodnie przechodzą w trzon. W środkowej partii trzonu spłaszczony ośmioboczny pierścień dekorowany taśmą z płaskorzeźbionymi rozetkami. Czara rozchylająca się ku górze, z profilowaną podstawą, rozczłonkowana ostrołukowatymi płycinami, zakończona profilowanym gzymsem. Ośmioboczna pokrywa o polach z wyciętymi płycinami zamkniętymi potrójnymi łukami półkolistymi jest zwieńczona profilowanym gzymsem z koronką i nakryta daszkiem. Nad nim podstawa ujęta od dołu arkadkowaniem z grupą rzeźbiarską Chrztu w Jordanie. Chrystus stoi w rzece z rękami założonymi na piersi, opasany na biodrach długą białą tkaniną. Przed nim, na skale stoi św. Jan Chrzciciel, ubrany w wielbłądzią skórę z prawą ręką trzymającą naczynie z wodą nad głową Chrystusa, a lewą wyciągniętą do przodu. Nad nim unosi się gołębica Ducha Świętego.

Zarys problematyki artystycznej

Chrzcielnica o neogotyckiej formie nawiązuje do dzieł wykonywanych seryjnie w drewnie głównie w ośrodkach w Tyrolu i sprowadzanych na ziemie polskie w drugiej połowie XVIII wieku, także do Małopolski (chrzcielnice w kościołach w Piotrowicach, Chyżnem). Neogotyckie formy w tego rodzaju zabytkach należą jednak do rzadkości (chrzcielnica w kościele w Brzeszczach, 1902).

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Neogotycka chrzcielnica z marmuru dębnickiego pochodzi z przełomu XIX i XX wieku. Powstała zapewne w Dębniku lub Krakowie.

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Płyta z czarnego marmuru w formie stojącego prostokąta, ujęta grubą ramą z piaskowca z czterema uszakami, zakończona szczytem z anthemionem. W partii szczytu tarcze z godłami herbów Pelikan i Trąby, zwieńczone otwartą koroną, ujęte skręconym akantem. W polu tablicy złocona inskrypcja: „PAMIĘCI / AUGUSTYNA ROZWADOWSKIEGO / + 1. MARCA 1813. / TERESY z ROZWADOWSKICH / FERENCOWEJ / + 1. MARCA 1816. / MARYI z OPOLSKICH / ROZWADOWSKIEJ / + 28. CZERWCA 1829. / ANTONIEGO ROZWADOWSKIEGO / + 12. LUTEGO 1837. / ROZALII z ROZWADOWSKICH / FOLTAŃSKIEJ / + 5. SIERP(NIA) 1847. / FRANCISZKA FOLTAŃSKIEGO / POCHOWANEGO W KRZĘCINIE, + 2. LUTEGO 1849. / STEFANII FOLTAŃSKIEJ / + 26. LUTEGO 1854. / SPOKÓJ ICH DUSZOM. / Pomnik ten poświęca ANTONINA / z FOLTAŃSKICH DZIĘGIELOWSKA / 1877”.
płyta nagrobna
Epitafium rodzin Rozwadowskich i Foltańskich
Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca, z dostępem przez drzwi w partii zaplecka. Kosz na planie zbliżonym do koła o wklęsło-wypukłym zarysie, na cokole w postaci spłaszczonego wałka, z podwieszeniem w formie zbliżonej do spłaszczonej półkuli, zdobionej rozetami, ujętej lizenami dekorowanymi zwisami, zakończonej szyszką. Ścianki kosza wydzielone pilastrami dźwigającymi belkowanie tworzące parapet. Trzony dekorowane zwisami, ścianki rozetami. Na krawędzi cokołu siedzące figury czterech ewangelistów. Baldachim na planie analogicznym do kosza w formie belkowania z podwieszonym lambrekinem. Na nim woluty tworzące cokół dla wazonu, na którym znajduje się otwarta księga w glorii promienistej. Na księdze napis: „BŁOGOSŁA/WIENI / KTÓRZY / SŁUCHAIĄ / SŁOWA / BOŻEGO, I / STRZEGĄ / GO. / U S(więtego) Łukasza w rozdz(iale) XI wier(sz) [28]”. Na podniebieniu baldachimu gołębica Ducha Świętego w glorii promienistej. Struktura polichromowana w kolorze beżowym, ze złoconymi profilami, ornamentyką i detalami.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Anioł ukazany frontalnie, w pozycji klęczącej, lewą rękę kładzie na piersi, prawą wyciąga w bok. Twarz ma okrągłą, o dużych, migdałowatych oczach, prostym nosie i małych ustach; okoloną brązowymi, kręconymi włosami sięgającymi ramion. Ubrany jest w złocony płaszcz, przesłaniający go w partii nóg, odsłaniający tors, zarzucony na lewe przedramię. Skrzydła ma duże, rozłożone, częściowo złocone i srebrzone. Polichromia ciała naturalistyczna.
rzeźba
Anioł
Zdjęcie nr 1: Kościół murowany, tynkowany, na kamiennym podmurowaniu, orientowany, jednonawowy. Prezbiterium prostokątne, krótkie, zamknięte trójbocznie, przy południowej ścianie prostokątna zakrystia z piętrem, z prostokątnym aneksem od zachodu. Nawa główna szersza od prezbiterium, na rzucie prostokąta, od zachodu przylega prostokątny przedsionek z wieżą na planie kwadratu. Wnętrze podzielone na cztery prostokątne przęsła i absydę, wydzielone arkadami, z gurtami spływającymi na zwielokrotnione pilastry. Każde przęsło nakryte sklepieniem o zaokrąglonych narożach. Łuk tęczowy półkolisty. W zachodniej części parapet chóru muzycznego wsparty na dwóch filarach i dwóch półfilarach, tworzących trzy arkady. Fasada trójosiowa, z wbudowaną wieżą, ujętą spłaszczonymi spływami zakończonymi cokołami z figurami. Osie wydzielone lizenami, podtrzymującymi profilowany gzyms, pod nim malowany fryz z dekoracją roślinną. Na osi portal w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem odcinkowym, ujęty opaską tynkową, zakończoną kluczem. Drzwi drewniane, dwuskrzydłowe. Nad portalem fragment profilowanego gzymsu z daszkiem okapowym. Powyżej, na osi okno w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem odcinkowym, w profilowanej opasce tynkowej, ujętej malowaną dekoracją geometryczną. Wieża dwukondygnacyjna, flankowana w narożach lizenami podtrzymującymi profilowany gzyms wieńczący. Na ścianie frontowej dwa okna na każdej kondygnacji, w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem odcinkowym, w profilowanej opasce tynkowej, otoczonej malowaną dekoracją geometryczną, zwieńczone tarczą zegarową. Na pozostałych trzech ścianach wieży po jednym analogicznym oknie w drugiej kondygnacji i tarczy zegarowej. Elewacje północna i południowa artykułowane lizenami podtrzymującymi profilowany gzyms, z dekoracyjnym fryzem poniżej. Okna w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem odcinkowym, w profilowanej opasce tynkowej z kluczem, ujętej malowaną dekoracją geometryczną: cztery w północnej i trzy w południowej. W zakrystii jedno prostokątne okno od południa i dwa w każdej kondygnacji od wschodu. Nawa główna i prezbiterium nakryte osobnymi dachami dwuspadowymi. Na ich połączeniu wieżyczka na sygnaturkę z latarnią, zwieńczona hełmem baniastym z krzyżem. Wieża nakryta hełmem baniastym zakończonym kulą z krzyżem. Zakrystia przykryta dachem trójspadowym, a aneks czterospadowym.
kościół
Kościół św. Macieja Apostoła
Zdjęcie nr 1: Obraz w formie zbliżonej do trapezu, zamkniętego z dwóch stron łukiem falistym. W centrum krzyż, do którego przybita jest czterema gwoździami postać żywego Chrystusa, zwróconego w trzech czwartych w prawo, z pochyloną głową, w lekkim zwisie, o ugiętych nogach. Twarz ma szczupłą, o dużych oczach skierowanych na wprost, prostym nosie i małych ustach; okoloną krótką, rozdwajającą się brodą oraz brązowymi włosami sięgającymi ramion. Na głowie ma koronę cierniową. Ciało ma szczupłe, ale umięśnione, z podkreślonymi żebrami. Przez biodra przewiązane krótkie, białe perizonium ze zwisem tkaniny przy lewym boku. Chrystus ukazany na tle niebiesko-czarnego nieba, rozświetlonego na żółto w dolnej części obrazu.
obraz
Chrystus Ukrzyżowany
Zdjęcie nr 1: Obraz w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym nadwieszonym z uskokiem. W centrum Chrystus ukazany w półpostaci, zwrócony w trzech czwartych w prawo, z pochyloną głową i skrzyżowanymi dłońmi, związanymi w nadgarstkach powrozem. Twarz ma pociągłą, ze śladami krwi, o dużych, migdałowatych oczach, lekko garbatym nosie oraz pełnych, rozchylonych ustach z widoczną linią zębów; okoloną krótką, rozdwajającą się brodą oraz długimi, silnie kręconymi włosami opadającymi na ramiona. Na głowę ma nałożoną metalową, złoconą koronę cierniową, a wokół metalową, srebrzoną glorię promienistą. Chrystus na ramiona ma narzucony płaszcz odsłaniający tors, na który nałożono metalową, srebrzoną sukienkę, o drobnym, kwiecistym wzorze. Ciało szczupłe, o podkreślonej muskulaturze, z zaznaczonymi śladami krwi. Na nadgarstki ma nałożony metalowy, złocony powróz, w lewej ręce trzyma trzcinę, na którą nałożona jest metalowa, złocona. Chrystus ukazany jest na ciemnobrązowym tle, wokół postaci zawieszone wota.
obraz
Ecce Homo

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Na okrągłej podstawie, częściowo wmurowanej w ścianę oraz prostopadłościennym cokole niewielka stopa z trzonem w typie balustradowej lalki podtrzymującej półkulistą czarę o powierzchni imitującej puklowanie z wklęską i zaoblonym brzegiem. Na kwadratowej podstawie data: „A(NNO) D(OMINI) 1707”. Pokrywa w kształcie smukłej półkopuły, ośmiopolowa, z żebrami. W polach między żebrami dekoracja z ornamentu małżowinowego. Latarnia ośmioboczna z profilowanym cokołem i gzymsem. Na latarni jajowata kula z toczonym daszkiem zwieńczonym guzem w kształcie zbliżonym do szyszki. Żebra kopuły, elementy dekoracyjne i ornamenty złocone. Tła i ściany latarni polichromowane, ciemnozielone.
chrzcielnica

Chrzcielnica

Zdjęcie nr 1: Na niskiej prostopadłościennej podstawie, niewielka stopa z trzonem w typie balustradowej lalki podtrzymującej półkulistą czarę o powierzchni imitującej puklowanie z wklęską i zaoblonym brzegiem. Na trzonie ryty kartusz z godłem herbu Zadora pod kapeluszem z sześcioma chwostami po każdej ze stron, w trzech rzędach. Pokrywa w formie korony zamkniętej, z sześcioma kabłąkami złączonymi kulą i krzyżem; obręcz i kabłąki z malowanymi rautami i kaboszonami imitującymi kamienie jubilerskie. Wewnątrz korony grupa rzeźbiarska: Chrystus w Jordanie, z rękoma w geście modlitwy i św. Jan Chrzciciel polewający wodą głowę Jezusa.
chrzcielnica

Chrzcielnica

Zdjęcie nr 1: Chrzcielnica gotycka w kształcie kielicha. Posiada kolistą stopę, która przechodzi w stożkowato zwężającą się tuleję z wydatnym wałkiem w połowie wysokości. Czara dołem lekko zaokrąglona, rozchylająca się ku górze. Płaszcz dekorowany u dołu i poniżej górnej krawędzi wąskimi pasami z minuskułowymi napisami, przedzielone motywem lilii: MARIA ROSA ROT HIS UNS, ANNO DOMINI 1462. Pomiędzy nimi rozmieszczone są na obwodzie cztery plakietki przedstawiające trójpostaciową Grupę Ukrzyżowania oraz frontalny wizerunek księcia zatorskiego Wacława w całej postaci. W prawej ręce trzyma włócznię, lewą dłoń opiera na tarczy z orłem. Twarz okala broda zakończona w szpic oraz długie i sfalowane włosy. Głowę wieńczy niewysoka książęca mitra. Ubrany jest w długi płaszcz narzucony na późnogotycka zbroję. Drewniana pokrywa chrzcielnicy została dodana wtórnie.
chrzcielnica

Chrzcielnica

Zdjęcie nr 1: Chrzcielnica kielichowa, ustawiona na dużej podstawie na rzucie ściętego koła oraz na prostopadłościennym cokole na rzucie kwadratu. Trzon wklęsło-wypukły z uskokiem u spodu; nodus gruszkowaty, dekorowany czterema lwimi głowami trzymającymi w paszczach festony z podwieszonej tkaniny. Czara w formie bardzo spłaszczonej półkuli z wywiniętą i profilowaną krawędzią; dekorowana uskrzydlonymi główkami anielskimi na przemian z kokardami z podwieszonymi festonami z tkaniny. Pokrywa w formie baldachimu na rzucie sześcioboku, wypiętrzona, zwieńczona krzyżem.
chrzcielnica

Chrzcielnica

Zdjęcie nr 1: Chrzcielnica usytuowana na postumencie na rzucie półkolistym i schodkowej, kwadratowej płycie. Jej trzon w typie gruszkowym dźwiga puklowaną, półkulistą czarę z profilowanym, ćwierćkolistym w przekroju wylewem. Pokrywa drewniana, bogato profilowana, malowana na czarno, zwieńczona złoconą kulą z krzyżem.
chrzcielnica

Chrzcielnica

Zdjęcie nr 1: Stopa chrzcielnicy w formie ośmiobocznego, profilowanego cokołu. Trzon ośmioboczny, zwieńczony pierścieniem dekorowanym złoconymi rozetami. Czara ośmioboczna, ścianki zdobione parami blend, z ażurowymi arkadkami u spodu. Pokrywa na planie ośmioboku, zwężająca się ku górze, ze ściankami dekorowanymi płycinami w formie trójliścia, zwieńczona cokołem z rzeźbioną sceną Chrztu Chrystusa. Po lewej stronie Chrystus w kontrapoście, z wykrokiem na prawą nogę, z rękami zbliżonymi do siebie (brak dłoni), pochyla nieznacznie głowę. Jest owinięty w czerwony, obszerny płaszcz z zielonym podbiciem i złotą lamówką, który przykrywa jego biodra i nogi. Ma pociągłą twarz, o małych oczach, wąskim nosie i ustach, wąsy, brodę, która dzieli się w dwa pukle i falowane włosy opadające na kark. Nie widać mu stóp, które są zanurzone w wodzie. Z jego lewej strony na fragmencie podłoża stoi św. Jan Chrzciciel, który opiera lewą rękę na kiju a prawą unosi ponad głową Chrystusa muszlę. Ma owalną twarz o podobnym do Chrystusa wyrazie i wywijające się włosy opadające na kark. Jest ubrany w tunikę z futra, a na nią ma zarzucony szary płaszcz z pomarańczowym podbiciem. Struktura w odcieniu ciemnego drewna, profile szare, niebieskie i czerwone, inne profile i ornamenty złocone.
chrzcielnica

Chrzcielnica

Jak cytować?

Józef Skrabski, "Chrzcielnica", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2023, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/chrzcielnica-32

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności