Ołtarz boczny

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
krakowski
Gmina
Świątniki Górne
Miejscowość
Świątniki Górne
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Mogilany
Parafia
Św. Stanisława Biskupa i Męczennika
Miejsce przechowywania
Kościół
Identyfikator
DZIELO/08565
Kategoria
ołtarz
Ilość
1
Czas powstania
około 1752-1756
Technika i materiał
marmur dębnicki, kuty, polerowany; drewno, złocone, olej na płótnie
Autor noty katalogowej
Józef Skrabski
Uznanie autorstwa 4.0

Dzieje zabytku

Pochodzący z katedry krakowskiej ołtarz powstał w czasie modernizacji jej wnętrza w okresie pontyfikatu Andrzeja Stanisława Załuskiego, biskupa krakowskiego w latach 1746-1758. Pod nadzorem archiprezbitera kościoła Mariackiego i kanonika katedralnego Jacka Łopackiego, w latach około 1752-1756 wykonano cztery ołtarze: św. Michała, św. Floriana, św. Wojciecha i św. Kazimierza. Zaprojektował je Francesco Placidi, a wykonali w Dębniku tamtejsi kamieniarze Tomasz Górecki i Jacek Bielawski. W 1900 roku ołtarze usunięto z katedry w wyniku restauracji jej wnętrza i przekazano podkrakowskim świątyniom, w tym w Świątnikach Górnych.

Opis

Ołtarz prostopadłościenny, w typie tumbowym, z mensą o brzegu zdobionym rzędem liści akantu naprzemian z łukami kotarowymi zwieńczonymi kulami oraz podwieszonym lambrekinem. Nastawa ołtarzowa jest architektoniczna, jednoosiowa ze zwieńczeniem, ujęta przez kolumny stojące na ukośnie dostawionych cokołach. Kolumny w jednej trzeciej kanelowane w dwóch trzecich skręcone z wplecioną złoconą wicią roślinną, ze złoconym kapitelem podtrzymują przerwany przyczółek ze ślimacznicami, na którym siedzą aniołki. Belkowanie bogato profilowane nad częścią środkową jest wyłamane trzema wklęsłymi łukami. Zwieńczenie jest utworzone z owalnego obrazu z przedstawieniem św. Kingi, w profilowanej ramie ujętej wieńcem z lauru.

Zarys problematyki artystycznej

Wykonany w ośrodku kamieniarskim w Dębniku ołtarz, zaprojektowany przez Francesca Placidiego, jest jednym z najciekawszych dzieł małej architektury nie tylko w Krakowie, ale również w Polsce. Motyw skręconych kolumn, niejednokrotnie stosowany przez Placidiego wywodzi się z rzymskiej architektury barokowej, z twórczości Gian Lorenzo Berniniego (konfesja św. Piotra w bazylice watykańskiej). Placidi zaprojektował podobne ołtarze w kościele Mariackim w Krakowie (ołtarz Matki Boskiej Różańcowej) i w kościele Karmelitów Bosych pw. św. Michała w Krakowie (w XIX wieku przeniesione do krakowskiego kościoła Franciszkanów).

Bibliografia

Lepiarczyk Józef, Przybyszewski Bolesław, "Katedra na Wawelu w XVIII wieku" , [w:] "Sztuka baroku. Materiały sesji naukowej ku czci śp. Profesorów Adama Bochnaka i Józefa Lepiarczyka zorganizowanej przez krakowski oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki i Instytut Historii Sztuki UJ, Kraków, 8-9 czerwca 1990 roku" , red.Fabiański Marcin, Kuczman Kazimierz , Kraków 1991 , s. 21-36
Przybyszewski Bolesław, "Katedra Krakowska w XVIII wieku", Kraków 2012
Lepiarczyk Józef, "Architekt Franciszek Placidi, około 1710-1782" , „Rocznik Krakowski” , s. 65-126
Urban Jacek, "Katedra na Wawelu (1795-1918)", Kraków 2000
"Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1: Województwo krakowskie", Warszawa 1953

Jak cytować?

Józef Skrabski, "Ołtarz boczny ", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/oltarz-boczny-86

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności